Η εργασία που δημιούργησαν μαθητές του 49ου Δημοτικού Σχολείου Πάτρας σε συνεργασία με τον καθηγητή Πληροφορικής του σχολείου τους κ. Ανέστη Βοβό επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) για να δοκιμαστεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό!
Όλα ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του περασμένου έτους όταν η ESA έστειλε πρόσκληση σε όλους τους καθηγητές Πληροφορικής της Ευρώπης να υποβάλουν προτάσεις αξιοποίησης των δύο υπολογιστών Astro Pi που έχει τοποθετήσει στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός είναι η μεγαλύτερη κατασκευή που κατασκεύασε ποτέ ο άνθρωπος στο διάστημα (109x51x20 μέτρα), είναι μάλιστα ορατός από τη Γη δια γυμνού οφθαλμού.
Αποτελεί κοινό πρόγραμμα μεταξύ των διαστημικών οργανισμών NASA των ΗΠΑ, Roscosmos της Ρωσίας, JAXA της Ιαπωνίας, CSA του Καναδά και ESA της Ευρώπης. Χωρίζεται σε μονάδες/εργαστήρια στα οποία οι αστροναύτες διεξάγουν πειράματα σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας.
Στην μονάδα Columbus λειτουργούν δύο ειδικού τύπου υπολογιστές που ονομάζονται Astro Pi. Οι υπολογιστές αυτοί είναι εξοπλισμένοι με πλήθος αισθητήρων που μετρούν θερμοκρασία, πίεση, υγρασία, επιτάχυνση, ένταση μαγνητικού πεδίου ενώ διαθέτουν και γυροσκόπιο και κάμερα υπερύθρων. Χρησιμοποιώντας αυτούς τους υπολογιστές οι αστροναύτες διεξάγουν πειράματα.
Η ESA στην πρόσκλησή της ζητούσε από τους καθηγητές Πληροφορικής να προτείνουν τρόπους αξιοποίησης των υπολογιστών Astro Pi για διεξαγωγή πειραμάτων από τους μαθητές τους.
Οι προτάσεις τους αξιολογήθηκαν και οι 350 καλύτερες από όλη την Ευρώπη επιλέχθηκαν να συνεχίσουν στην δεύτερη φάση του διαγωνισμού. Μία από αυτές που επιλέχθηκαν ήταν και η πρόταση που υπέβαλλε ο καθηγητής Πληροφορικής του 49ου Δημοτικού Σχολείου Πάτρας κ. Ανέστης Βοβός.
Έτσι στα μέσα Δεκεμβρίου παρέλαβε από την ESA ένα κιτ κατασκευής Astro Pi. Η επόμενη φάση του διαγωνισμού περιλάμβανε την συναρμολόγηση του Astro Pi και τον προγραμματισμό του με σκοπό την επίλυση δύο δοκιμασιών.
Η πρώτη δοκιμασία ήταν το Astro Pi να ανιχνεύει την παρουσία αστροναύτη και να την καταγράφει σε ψηφιακό αρχείο ενώ η δεύτερη ήταν το να πραγματοποιεί ένα πείραμα με επιστημονικό ενδιαφέρον.
Η ομάδα των μαθητών που εκδήλωσαν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν έπιασαν αμέσως δουλειά αφού μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου έπρεπε να υποβάλλουν στην ESA τις εργασίες τους. Αρχικά αναζήτησαν τρόπους να τυπώσουν σε τρισδιάστατο εκτυπωτή το ειδικό κουτί μέσα στο οποίο θα τοποθετούσαν τις πλακέτες και τους μηχανισμούς του Astro Pi.
Η εταιρία Enoworx προσφέρθηκε και τύπωσε δωρεάν το κουτί οπότε άρχισε η συναρμολόγηση του υπολογιστή.
Έτσι πολύ σύντομα ο υπολογιστής Astro Pi μπήκε σε λειτουργία ενώ οι μαθητές του σχολείου με την καθοδήγηση του κ. Βοβού ξεκίνησαν να τον προγραμματίζουν.
Οι προσθήκες και οι βελτιώσεις συνεχίστηκαν μέχρι και την τελευταία στιγμή οπότε στις 28 Φεβρουαρίου υποβλήθηκε στην ESA η τελική εργασία του 49ου Δημοτικού.
Η εργασία αντιμετώπιζε ταυτόχρονα και τις δύο δοκιμασίες με το ίδιο πρόγραμμα. Αυτή η στρατηγική επιλέχθηκε ώστε να αξιοποιείται πλήρως ο διαθέσιμος χρόνος εκτέλεσης του προγράμματος και να μην μοιράζεται στο μισό ανάμεσα σε κάθε δοκιμασία χωριστά.
Η ανίχνευση του αστροναύτη, που ήταν ο στόχος της πρώτης δοκιμασίας, επιτυγχάνεται με την χρήση του αισθητήρα υγρασίας (η χρήση της υπέρυθρης κάμερας δεν επιτρεπόταν) ο οποίος ανιχνεύει την αύξηση της υγρασίας που προκαλούν οι εκπνοές του. Για την δεύτερη δοκιμασία η εργασία διεκπεραιώνει πολλαπλές λειτουργίες. Καταρχήν καταγράφει και παρακολουθεί συνεχώς την θερμοκρασία.
Συνδυάζοντας τις μετρήσεις θερμοκρασία με αυτές της υγρασίας μπορεί και ανιχνεύει πότε η Μονάδα Ανταλλαγής Θερμότητας (CHX) του Διαστημικού Σταθμού περνά σε φάση συντήρησης κατά την οποία απομακρύνεται το νερό από το εσωτερικό της για να αποτραπεί ο σχηματισμός μούχλας και η ανάπτυξη μικροβίων. Τέλος μπορεί και ανιχνεύει παρακολουθώντας την ατμοσφαιρική πίεση του Διαστημικού Σταθμού πότε η μονάδα παροχής Οξυγόνου απελευθερώνει νέες ποσότητες του αερίου.
Όλες οι παραπάνω λειτουργίες εμφανίζονται συνεχώς στην οθόνη του Astro Pi συνοδευόμενες από τα κατάλληλα μηνύματα ώστε να ενημερώνονται άμεσα οι αστροναύτες.
Από τις 350 ομάδες που αρχικά πέρασαν στην δεύτερη φάση του διαγωνισμού μόνο οι 180 κατάφεραν να υποβάλουν εργασία που να αντιμετωπίζει και τις δύο δοκιμασίες. Αυτές οι 180 εργασίες αξιολογήθηκαν και την Τετάρτη 15 Μαρτίου ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα.
Η εργασία του 49ου Δημοτικού ήταν ανάμεσα στις ελάχιστες που προκρίθηκαν στην τρίτη και τελική φάση του διαγωνισμού.
Στην φάση αυτή η εργασία θα μεταφερθεί στους υπολογιστές του Διαστημικού Σταθμού και θα δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες από τους αστροναύτες του!
Αξίζουν λοιπόν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές που συμμετείχαν:
Ανδρούτσος Ιωσήφ
Αποστολοπούλου Όλγα
Βέρρας Παναγιώτης
Βοβού Ερμιόνη
Κατέβας Παναγιώτης
Κουζιώκας Αθανάσιος
Στεφανάτος Αντώνιος
Τζομάκας Νικόλαος
Χριστόπουλος Γεώργιος
Οι μαθητές και ο καθηγητής τους είναι ενθουσιασμένοι με την ιδέα ότι ένα δημιούργημά τους θα ταξιδέψει στο διάστημα σε τροχιά γύρω από την Γη! Είναι πολύ σπάνιο τα όνειρά να ταξιδεύουν τόσο μακριά! Με ανυπομονησία περιμένουν τις μετρήσεις που θα διεξάγει το πείραμά τους ώστε να τις μελετήσουν και να τις αναλύσουν.
