Τα παιδιά πολλές φορές βγαίνουν από τα όρια τους κλαίνε, θυμώμουν και αρνούνται να συνεργαστούν. Ακόμη κι έτσι όμως πρόκειται για μια κατάσταση που συχνά σε αφήνει με μία αίσθηση αδυναμίας, εκνευρισμού ή και ντροπής, ειδικά αν εκτυλίσσεται σε δημόσιο χώρο με πολλούς παρατηρητές.
Τα πιο συνηθισμένα ερωτήματα που προκύπτουν σε τέτοιες περιπτώσεις είναι: Πρώτον, πώς να ηρεμήσω το παιδί και δεύτερον πώς να καταφέρω να κάνει τελικά αυτό που του ζητάω ή να το πείσω ότι αυτό που θέλει δε μπορεί να πραγματοποιηθεί. Δεν είναι λίγοι οι γονείς που απευθύνονται σε ειδικό για να μπορέσουν να διαχειριστούν τα ξεσπάσματα θυμού και τις αντιδραστικές συμπεριφορές των παιδιών τους, ιδιώς όταν αυτά βρίσκονται πάντα στην ημερήσια διάταξη και δυσχεραίνουν την καθημερινότητα όλης της οικογένειας εξηγεί η Κατερίνα Καλλίνη συνιδιοκτήτρια του κέντρου Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής Mindmatters.
Στην περίπτωση αυτή το πρώτο που οφείλουμε να αναρωτηθούμε είναι: τι μοντέλο έκφρασης θυμού παρέχουμε εμείς οι ίδιοι στα παιδιά; Δηλαδή, όταν εμείς θυμώνουμε μαζί τους ή μεταξύ μας ή έξω στο δρόμο, πώς συμπεριφερόμαστε; Φωνάζουμε, χειρονομούμε έντονα, γινόμαστε λεκτικά επιθετικοί και επικριτικοί; Κι επίσης, όταν ματαιώνεται κάποιο πλάνο ή δε μπορεί να πραγματοποιηθεί μια επιθυμία μας, πώς αντιδρούμε;
Σαν ενήλικες είναι εξαιρετικά σημαντικό να μη ξεχνάμε ότι ο βασικός τρόπος με τον οποίο μαθαίνουν τα παιδιά να συμπεριφέρονται είναι μέσα από την παρατήρηση των σημαντικών ενηλίκων που βρίσκονται στο περιβάλλον τους. Με όσα λόγια και αν τους εξηγήσουμε γιατί δεν πρέπει να φέρονται με ένα ορισμένο τρόπο, μια συμπεριφορά δική μας σε ανάλογη περίπτωση αρκεί για να ανατρέψει ό,τι προσπαθούσαμε να πούμε.
Φυσικά και οι γονείς είναι άνθρωποι και δε μπορούν να έχουν τον πλήρη έλεγχο της συμπεριφοράς τους ανά πάσα στιγμή, όλοι ενδέχεται να ξεφύγουν υπό δεδομένες συνθήκες. Σε γενικές γραμμές όμως είναι σημαντικό να κρατάμε στο μυαλό μας ότι τα παιδιά μαθαίνουν πρωτίστως από αυτά που βλέπουν και ζουν γύρω τους. Με βάση αυτή την αρχή συνεπώς, δε μπορούμε να έχουμε την απαίτηση από ένα παιδί να εκφράζει το θυμό του με τρόπο αποτελεσματικό και συγκρατημένο, εάν εμείς δεν το κάνουμε.
Σε αρκετές περιπτώσεις όμως παρ’ ότι το περιβάλλον παρέχει θετικά παραδείγματα στο παιδί, αυτό για διάφορους λόγους, ιδιοσυγκρασίας ή άλλους, επιμένει να εκφράζει το θυμό, τη δυσαρέσκεια και την απογοήτευσή του με πολύ έντονο τρόπο, συχνά χρησιμοποιώντας λέξεις ή και συμπεριφορές που δεν είναι κοινωνικά αποδεκτές. Πώς μπορούμε λοιπόν να βελτιώσουμε σταδιακά αυτή την εικόνα;
4 βασικές αρχές για την αντιμετώπιση του θυμωμένου παιδιού
• Προσπαθούμε να αντιδράσουμε χωρίς θυμό, να μην αφήσουμε δηλαδή το παιδί να μας παρασύρει σε ένα κανονικό καυγά. Μπορούμε να εκφράσουμε με λόγια το συναίσθημα το οποίο βιώνει εκείνη την ώρα, να δείξουμε κατανόηση ως προς την αιτία και το δικαίωμα του να θυμώνει, αλλά παράλληλα να του ζητήσουμε να αλλάξει τη συμπεριφορά του υποδεικνύοντας του τι θέλουμε απο αυτό.
• Στην προσπάθεια αυτή σημαντικό είναι να είμαστε απόλυτα σαφείς στις εξηγήσεις μας και συνεπείς με τα όσα θα πούμε ότι πρέπει να γίνουν. Συνήθως οι συμπεριφορές αυτές του παιδιού έχουν στόχο να εξαντλήσουν την υπομονή μας, ώστε τελικά να υποχωρήσουμε.
• Βασικό σημείο: Ας μην το παίρνουμε προσωπικά! Το παιδί μπορεί να πει και να κάνει πράγματα για να εκφράσει το θυμό του προς τον ενήλικο που δεν τον ικανοποιεί ή του ζητάει να κάνει κάτι που δε θέλει. Δεν τα εννοεί πραγματικά.
• Οφείλουμε να είμαστε πρώτα γονείς για το παιδί κι έπειτα φίλοι. Θα χρειαστεί συχνά να το δυσαρεστήσουμε, αλλά πρέπει να παραμείνουμε σταθεροί και συνεπείς στο ρόλο μας, να βάζουμε όρια και να ορίζουμε ευθύνες αλλά και συνέπειες.
Όλα τα παραπάνω φυσικά αποτελούν γενικές αρχές και κατευθύνσεις τις οποίες ο κάθε γονιός κι ενήλικος θα τις προσαρμόσει με βάση το χαρακτήρα το δικό του και του παιδιού, τις συνθήκες, τις συμπεριφορές και τη φύση της σχέσης τους. Στο κομμάτι αυτό της εξατομίκευσης των τεχνικών αντιμετώπισης μπορεί να προσφέρει η εμπειρία και η αντικειμενική ματιά ενός εξειδικευμένου επαγγελματία.
