Όλα τα παιδιά µπορούν να ωφεληθούν από κατάλληλες αισθητηριακές εµπειρίες.
Υπάρχει πλήθος ερευνών που αποδεικνύουν τα οφέλη που έχει ένα πλούσιο περιβάλλον αισθητηριακά στα ζώα και το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για τους ανθρώπους. Κάθε προτεινόµενη δραστηριότητα πρέπει να ενσωµατώνεται εύκολα στις τυπικές ρουτίνες του σπιτιού αλλιώς δε θα έχει χρήση. Εποµένως, οι επόµενες προτάσεις οργανώνονται γύρω από καθηµερινές δραστηριότητες στο σπίτι, όπου αυτό είναι δυνατόν.
Πριν προσπαθήσετε οποιαδήποτε δραστηριότητα, είναι σηµαντικό να κατανοήσετε µερικές βασικές αρχές
• Κάθε λίστα δραστηριοτήτων δεν µπορεί να εξατοµικευτεί για κάθε παιδί και ίσως κάποιες δραστηριότητες να µην είναι κατάλληλες για το παιδί σας.
• Κάποια παιδιά µπορεί να είναι υπερευαίσθητα σε κάποιες αισθήσεις και να τροµάζουν ή να αποσύρονται από συγκεκριµένες δραστηριότητες. Άλλα παιδιά µπορεί να ζητάνε τέτοιες αισθητηριακές εµπειρίες. Πρέπει να προσέχετε τις αντιδράσεις του παιδιού σας και να τις σέβεστε.
• Ένα παιδί που δείχνει φόβο ή ενόχληση δεν πρέπει να πιέζεται να συµµετέχει
• Τα παιδιά που αναζητούν αισθητηριακές εµπειρίες συνήθως είναι πολύ ενεργά παιδιά, είναι συνέχεια σε κίνηση. Πολύ συχνά αντιδρούν πολύ θετικά σε πολύ έντονες µορφές αισθητηριακής ευαισθητοποίησης και ψάχνουν τρόπους για να κινηθούν, να πηδήσουν, να πέσουν, να τρακάρουν κάπου, να κλωτσήσουν, να σπρώξουν κλπ. Δηµιουργικοί τρόποι για να ενσωµατώσουµε αυτές τις ανάγκες σε ασφαλείς και χαρούµενες συνθήκες µπορεί να επιτρέψουν στο παιδί να έρθει σε ηρεµία και συγκέντρωση. Σκεφτείτε τρόπους που το παιδί σας µπορεί µε ασφάλεια να σπρώξει, να τραβήξει, να κλωτσήσει, να πηδήσει και να σηκώσει κάτι. (Για παράδειγµα, bowling, µονόζυγα στην παιδική χαρά, τραµπολίνο, να σπρώξει µια «βαριά σακούλα» προς το µέρος σας και αντίθετα, να τραβήξει ένα βαγονάκι που έχει βάρος).
• Παιδιά που είναι ευαίσθητα σε συγκεκριµένες αισθήσεις (ήχους, φώτα, µυρωδιές) µπορεί να τους αρέσουν δραστηριότητες που παρέχουν βαθιά πίεση στο δέρµα, αντίσταση στους µύες, και ερέθισµα στις αρθρώσεις. Γενικά αυτά τα ερεθίσµατα ηρεµούν το νευρικό σύστηµα.
• Τέλος, προσέχτε για ενδείξεις ότι το παιδί είναι υπερβολικά ανασφαλές, υπεραντιδραστικό η υποαντιδραστικό. Επίσης προσέχτε ξαφνικό χασµουρητό, λόξυγκα, ρέψιµο ή αλλαγές στο χρώµα του δέρµατος. Αν προσέξετε κάτι τέτοιο σταµατήστε τη δραστηριότητα αµέσως και βρείτε κάτι που ηρεµεί το παιδί (τύλιγµα σε κουβέρτα, αργό κούνηµα µπρος – πίσω, ένα µεγάλο αρκουδάκι να αγκαλιάσει, ζεστό µπάνιο).
Ο καλύτερος τρόπος είναι να παρουσιάσετε κάποιες ιδέες στο παιδί και να αφήσετε τις προτιµήσεις του να σας οδηγήσουν. Επίσης ίσως να ανακαλύψετε κάποιες νέες ιδέες και να τις προσθέσετε στις.αγαπηµένες του παιδιού.
Ενσωματώστε αισθητηριακά ερεθίσµατα σε Καθηµερινές Δραστηριότητες
• Ώρα για µπάνιο: Τρίψτε µε ένα πανάκι πλυσίµατος ή µε βούρτσα µπάνιου, δοκιµάστε διαφορετικά σαπούνια ή λοσιόν για µπάνιο, παίξτε στον τοίχο µε αφρό ξυρίσµατος ή µε το αφρόλουτρο (τη σαπουνάδα), αλείψτε το σώµα µε λοσιόν για µετά το µπάνιο (βαθιά πίεση), απλώστε πούδρα στο σώµα και αλείψτε σε όλη την επιφάνεια.
• Προετοιµασία φαγητού: Αφήστε το παιδί να ανακατέψει τα υλικά, ειδικά τα σκληρά που σίγουρα θα δουλέψουν τους µύες του παιδιού. Αφήστε το παιδί να δουλέψει µε ζύµη και να την πατήσει µέχρι να γίνει επίπεδη. Αφήστε το παιδί να κουβαλήσει κουζινικά, τηγάνια, κατσαρόλες, µπολ µε νερό (και υλικά µε επίβλεψη, φυσικά). Αφήστε το παιδί να χτυπήσει το κρέας (µπριζόλα) για να απλώσει µε το ειδικό εργαλείο.
• Ψώνια στην αγορά: Αφήστε το παιδί να σπρώχνει το καρότσι (όσο το βάρος είναι στις δυνατότητές του). Αφήστε το παιδί να σας βοηθήσει να µεταφέρετε βαριά λαχανικά, φρούτα και να τα τοποθετήσετε στα ντουλάπια.
• Ώρα του φαγητού: Ενθαρρύνετε να µασάει σκληρές, κολλώδεις τροφές και να ρουφάει από καλαµάκι. Αφήστε το παιδί να κάτσει σε καναπέ ή σε θέση που να επιτρέπει κάποια κίνηση. Ένα βαρύ σκέπασµα στο σώµα µπορεί να είναι βοηθητικό επίσης.
• Δουλειές στο σπίτι: Αφήστε στο παιδί να σας βοηθήσει µε το σκούπισµα ή στο να µετακινήσετε έπιπλα. Αφήστε το παιδί να σας βοηθήσει να µεταφέρετε το καλάθι µε τα άπλυτα. Αφήστε το παιδί να ασχοληθεί µε σκάψιµο στον κήπο ή φροντίδα των φυτών ή ακόµη και στο περιβόλι.
• Ώρα για παιχνίδι: Διαβάστε βιβλία σε µια κουνιστή πολυθρόνα ή σε πουφ.
Φτιάξτε µια διαδροµή µε εµπόδια στο σπίτι ή στην αυλή ώστε να πρέπει να κάνει έρπειν, να πηδήσει, να περάσει από µέσα ή από πάνω, να ισορροπήσει ή να ρολλάρει κλπ. Ακούστε χαλαρωτική µουσική. Παίχτε το παιχνίδι σάντουιτς (το παιδί ξαπλώνει ανάµεσα σε δύο µαξιλάρες και παριστάνει το σάντουιτς, ενώ εσείς παρέχετε πίεση στο επάνω µαξιλάρι στο επίπεδο που το παιδί επιθυµεί. Ρωτήστε «πιο δυνατά ή πιο απαλά?» καθώς πιέζετε το µαξιλάρι. Κάποια παιδιά τους αρέσει πολύ περισσότερη πίεση από αυτή που φαντάζεστε. Μπορείτε να πάτε µια βόλτα στη γειτονιά µε ένα καρότσι ή βαγόνι και βάλτε το παιδί να το τραβάει (κάντε το να έχει λίγο βάρος γεµίζοντας το µε κάτι που το παιδί θα ήθελε να τραβάει µαζί του). Μπορείτε να κάνετε το ίδιο µε καρότσι για κούκλες. Η κολύµβηση σε πισίνα είναι µια υπέροχη δραστηριότητα αν αυτό είναι εφικτό, όπως και η ιππασία και το bowling. Μικρά ή πιο µεγάλα τραµπολίνα είναι εξαιρετικά για να παρέχουν αισθητηριακά ερεθίσµατα επίσης. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί τα χρησιμοποιεί µε ασφάλεια. Κουτιά µε άµµο ή µεγάλα δοχεία µε φασόλια ή άλλα δηµητριακά µπορεί να γίνουν παιχνίδια επίσης.
• Κρατήστε ρουτίνες και τα πράγµατα οργανωµένα
• Να είστε σταθεροί µε κανόνες και συνέπειες
• Κρατήστε ένα πρόγραµµα δραστηριοτήτων / ένα ηµερολόγιο και αναρτήστε το.
• Φτιάξτε συγκεκριµένες ρουτίνες για τις δύσκολες ώρες της µέρας (ώρα για ύπνο ή ξύπνηµα για σχολείο)
• Συζητήστε αλλαγές που πρόκειται να συµβούν στη ρουτίνα
Άρθρο της Heather Miller-Kuhaneck, MS OTR/L BCP
Μετάφραση : Καραμπατζιάκης Κυριάκος/ ergotherapeia.com
