Ιωάννα Τσάκωνα, Ψυχολόγος – Υγειονομικός Αξιωματικός ΕΛ.Α.Σ – Συγγραφέας παιδικών παραμυθιών (μητέρα 3 υπέροχων παιδιών) facebook: Ioanna Tsakona
Στην εκπνοή αυτού του μήνα, που είναι ο Οκτώβριος, αφιερωμένος στον καρκίνου του μαστού, θα αναφερθώ γενικά στη χρόνια νόσο, ειδικότερα δε στους παράγοντες που επηρεάζουν την προσαρμοστικότητα τόσο του ίδιου του ατόμου όσο και της οικογένειας αυτού, προκειμένου να μεταβολίσουν τα απειλητικά συναισθήματα, όπως θυμό, φόβο απώλειας και φόβο θανάτου και τέλος στους παράγοντες που συμβάλλουν στην αποτελεσματική και υγιή λειτουργία της οικογένειας, μετά την εμφάνιση μιας απειλητικής ασθένειας- όποια και αν είναι αυτή.
*μη ξεχάσεις να κάνεις ένα Like στη σελίδα μας στο facebook juniorsclub.gr —>ΕΔΩ
Δυο είναι οι δρόμοι που προκύπτουν με την εμφάνιση μιας σοβαρής νόσου : αναγέννηση και ενδυνάμωση απο τη μια και διάλυση απο την άλλη.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που θα οδηγήσουν είτε στον έναν είτε στον άλλο δρόμο;
Οι στρατηγικές αντιμετώπισης, που θα ενεργοποιηθούν για τη διαχείριση της νέας πραγματικότητας είναι αυτές που θα καθορίσουν είτε την συνοχή της οικογένειας είτε την προσαρμοστικότητα, την ικανότητα δηλαδή για αλλαγή.
Στην Ελλάδα, χωρίς καμία αμφιβολία, η οικογένεια παίζει κεντρικό ρόλο στην υποστήριξη των πασχόντων και οι σύζυγοι αναλαμβάνουν, συχνά, όχι μόνο το ρόλο του φροντιστή αλλά και μεγάλο μέρος της προσαρμογής του συνολικού οικογενειακού περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με πολυάριθμες μελέτες, μια καλή συζυγική σχέση προσφέρει προστασία στα μέλη του ζευγαριού ενώ μια κακή σχέση τα επιβαρύνει ποικιλοτρόπως (καταθλιπτικά συναισθήματα, άγχος, ντροπή, φόβο και χειρότερη κατάσταση υγείας). Όλα τα παραπάνω γίνονται ακόμα πιο έντονα ανάλογα με την εγγύτητα στο ζευγάρι.
Η εμφάνιση μιας χρόνιας νόσου αποτελεί ένα γεγονός ζωής για την πορεία της οικογένειας και το ζευγάρι, όπως επι παραδείγματι, η γέννηση, οποιαδήποτε αλλαγή και ο θάνατος. Η νόσος, συγκεκριμένα, συνιστά μια κρίση, μια μεταβατική περίοδο δηλαδή, όπου οι ερμηνείες και το νόημα, που δίνονται στα γεγονότα, δημιουργούν την κρίση και όχι τα ίδια τα γεγονότα…
Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την προσαρμοστικότητα του ατόμου και της οικογένειας;
Παράγοντες σχετιζόμενοι με την ασθένεια: Πόσο σοβαρή είναι; Είναι απειλητική για τη ζωή; Υποβάλλει στο άτομο συχνές θεραπείες; Είναι επίπονη; Δημιουργεί περιορισμούς στην καθημερινότητα; Επιτρέπει την αυτονομία του ατόμου;
Σχετιζόμενοι με τη φάση ζωής/ χρονική στιγμή που εμφανίζεται η ασθένεια: Ηλικία ατόμου; Άλλοι ψυχοπιεστικοί παράγοντες που συντρέχουν;
Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες: Διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι; Διαθέσιμο υποστηρικτικό δίκτυο; Περιορισμοί σε σημαντικούς ρόλους στη ζωή του ατόμου; (εργασία; ευθύνες στο σπίτι; φροντίδα άλλων;)
Ποιοι είναι οι παράγοντες, τώρα, που συνεπιδρούν/συμβάλλουν στην αποτελεσματική και υγιή λειτουργία της οικογένειας μετά την εμφάνισης μιας σοβαρής (ή και απειλητικής) ασθένειας;
- Η κατανόηση των πληροφοριών που αφορούν την ασθένεια και τη θεραπεία
- Η δυνατότητα ανοιχτής, ειλικρινούς επικοινωνίας και ενημέρωσης όλων των μελών ως προς την ασθένεια, τη θεραπεία και τις επιπτώσεις της
- Η δυνατότητα έκφρασης συναισθημάτων, απόψεων ή σκέψεων μέσα σε κλίμα όπου γίνονται κατανοητά/αποδεκτά και όπου αναγνωρίζεται η μοναδικότητα και η ξεχωριστή υπόσταση κάθε μέλους
- Η σαφής οριοθέτηση ρόλων μέσα στην οικογένεια, όπου οι σχέσεις χαρακτηρίζονται απο αμοιβαιότητα, συμπληρωματικότητα και υπευθυνότητα
- Ο ισχυρός γονεικός συνασπισμός με σαφή ιεραρχία στη βασική σχέση γονιών-παιδιών, που χαρακτηρίζεται απο αμοιβαίο σεβασμό
- Η επαφή και η επικοινωνία της οικογένειας με τον εξωτερικό κόσμο και η ενεργοποίηση του υποστηρικτικού δικτύου της
- Η αντίληψη των δυσκολιών ως «προκλήσεων» και η ενεργή συμμετοχή των μελών στην αντιμετώπισή τους
- Η συνοχή της οικογένειας και η αποτελεσματική χρήση δεξιοτήτων για την επίλυση συγκρούσεων και προβλημάτων
- Η ευελιξία των μελών να προσαρμόζονται στις αλλαγές που προκύπτουν από την ασθένεια και την εξέλιξή της
- Η αναγνώριση και η αντιμετώπιση απωλειών – διεργασία προπαρασκευαστικού θρήνου
Ένα είναι βέβαιο. Όλοι βιώσαμε, βιώνουμε και θα βιώνουμε μικρές και μεγάλες «κρίσεις» ή και «απώλειες» για τις οποίες χρειάστηκε, χρειάζεται και θα χρειαστεί να θρηνήσουμε, να λυγίσουμε, να πονέσουμε… αρκεί να μην τα παρατήσουμε ποτέ, αρκεί την ίδια στιγμή που συμβαίνουν όλα τα παραπάνω, εμείς να επιλέγουμε να παλεύουμε, ώστε να τα αντιμετωπίσουμε! Αυτό άλλωστε που έχει σημασία δεν είναι τι κάνει η ζωή σε εσένα αλλά τι κάνεις εσύ με αυτό που σου κάνει η ζωή…
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Παπαδάτου & Αναγνωστόπουλος, 1999
Τσαμπαρλή, 2011
Mάτζιου-Μεγαπάνου, 2009
Shaffer, 2016
Adelman, 2014
Christakis & Fowler, 2009
