Πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε για την …ανεξαρτησία των Εφήβων, ας διευκρινίσουμε ότι «Η εφηβεία είναι η περίοδος της μετάβασης από την παιδική στην ώριμη ηλικία, μια περίοδος ραγδαίων βιοσωματικών και ψυχολογικών αλλαγών. Είναι η ηλικία της περιέργειας, της αναζήτησης και της αμφισβήτησης. Η εποχή ανάπτυξης της κατανόησης των κοινωνικών ερεθισμάτων .
Οι μεταβολές στη συμπεριφορά των εφήβων συντελούνται παράλληλα με τις μεταβολές του σώματος που σηματοδοτεί η ενήβωση και τις αλλαγές στην αντίληψή τους για την οικογένεια και την κοινωνία.
Η εφηβεία χαρακτηρίζεται επίσης από συμπεριφορές πειραματισμού, αλλά και από συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.
Οι γνωστικές και συναισθηματικές διεργασίες ωριμάζουν σταδιακά, αυξάνοντας την ικανότητα αυτορρύθμισης του συναισθήματος και της συμπεριφοράς. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά έχουν στόχο την κατάκτηση των βασικών ψυχοκοινωνικών επιτευγμάτων της εφηβικής ηλικίας, δηλαδή την ανεξαρτησία, τη θετική εικόνα εαυτού, την ταυτότητα, την ικανότητα δημιουργίας λειτουργικών σχέσεων και το ρεαλιστικό επαγγελματικό προσανατολισμό.»
(Ο. Γιωτάκος, Μεγαλώνοντας δυνατούς χαρακτήρες, 2015)
Παράλληλα, είναι ωφέλιμο να αναφέρουμε πως το βασικό χαρακτηριστικό της εφηβείας είναι η συναισθηματική αστάθεια των εφήβων, που δεν μπορούν να τη διαχειριστούν και οι άλλοι δεν μπορούν να την καταλάβουν. Ακόμα και οι ίδιοι οι γονείς τους ή οι δάσκαλοί τους…
*μη ξεχάσεις να κάνεις ένα Like στη σελίδα μας στο facebook juniorsclub.gr —> ΕΔΩ
Τι ονομάζουμε συναισθηματική αστάθεια των εφήβων;
Είναι η μειωμένη ικανότητα των εφήβων να λαμβάνουν πάντα σωστές αποφάσεις εξαιτίας της προκατάληψης, της έμφυτης περιέργειας και του ελλιπούς ελέγχου παρόρμησης. Άρα η συναισθηματική αστάθεια είναι το «κλειδί» για να εξηγήσουμε τη συμπεριφορά των εφήβων.(Ο. Γιωτάκος, Μεγαλώνοντας δυνατούς χαρακτήρες 2015)
Γιατί οι έφηβοι χαρακτηρίζονται από συναισθηματική αστάθεια;
Γιατί απλά ο εγκέφαλός τους βρίσκεται προς διαμόρφωση!
Ο εγκέφαλος, όταν βιώνει κάποιο συναίσθημα ενεργοποιεί την αμυγδαλή, που βρίσκεται στο ενδιάμεσο κροταφικό λοβό και αποκωδικοποιεί τα συναισθήματα. Η αμυγδαλή κατά την εφηβική περίοδο, έχει διαμορφωθεί πλήρως.
Αντίθετα, το σύστημα κριτικής λογικής σκέψης, ο προμετωπιαίος φλοιός, ωριμάζει αργά μέχρι την πρώτη ενήλικη ζωή.
Συνεπώς, στον εγκέφαλο των εφήβων δεν υπάρχει ισορροπία! Το λογικό είναι ανώριμο, ενώ το παρορμητικό-συναισθηματικό σύστημα έχει αναπτύξει όλες τις λειτουργίες του. Αυτό σημαίνει πως ο έφηβος είναι σαν το αυτοκίνητο που έχει αναπτύξει πλήρως τη δυναμική ροπής- ανάπτυξης της ταχύτητας, αλλά δεν έχουν τελειοποιηθεί οι ταχύτητες και το φρένο που ρυθμίζουν τη δυναμική αυτής της ροπής!
Έτσι οι έφηβοι αδυνατούν να σκεφτούν λογικά , όπως σκεφτόμαστε εμείς οι γονείς ή οι άλλοι ενήλικες.
Είναι λοιπόν τόσο ικανοί όσο νομίζουμε να είναι «ανεξάρτητοι» στην εφηβική ηλικία;
Θεωρούμε ότι τα έφηβα παιδιά μας είναι ανεξάρτητα αν…
1ος Μύθος
Αποφασίζουν οι ίδιοι έφηβοι για τις υποθέσεις του σχολείου
Οι έφηβοι δεν μπορούν να λαμβάνουν μόνοι τους αποφάσεις σχετικά με ποιον κλάδο θα ακολουθήσουν, σε πιο μάθημα χρειάζονται φροντιστήριο, αν χρειάζονται φροντιστήριο και ποιον καθηγητή θα επιλέξουν. Μπορούν να το συζητήσουν, να πουν τη γνώμη τους, αλλά δεν μπορούν να πάρουν απόφαση. Κριτήριο στο μεγαλύτερο ποσοστό των εφήβων είναι η ευκολία. Αυτό ο έφηβος δεν μπορεί να το αξιολογήσει, μόνο ο γονέας μπορεί, αν έχει πλάνο για την εκπαίδευση του παιδιού του. Ίσως λοιπόν χρειαστεί ο γονέας να συζητήσει με τον έφηβο και να του εκθέσει τα επιχειρήματά του, σχετικά με την προσωπική του πρόταση και επιλογή. Η κριτική ικανότητα του εφήβου καλλιεργείται μ’ αυτό τον τρόπο.
2ος Μύθος
Ο έφηβος φτιάχνει το πρόγραμμά του και διαβάζει μόνος του
Οι έφηβοι δύσκολα μπορούν να ιεραρχήσουν τις σχολικές τους υποχρεώσεις και υπάρχει το ενδεχόμενο να χαθούν και να τα παρατήσουν. Παράλληλα, είναι τόσος ο όγκος των μαθημάτων και είναι πιθανόν να χρειάζονται βοήθεια. Όταν δε συμβαίνει αυτό, οι έφηβοι αισθάνονται ενοχές και χάνουν την αυτοεκτίμησή τους. Γίνονται ανασφαλείς και φοβισμένοι. Οι γονείς και οι καθηγητές είναι ανάγκη με διακριτικό τρόπο να «υποδεικνύουν» με σεβασμό τρόπους προγραμματισμού και να βοηθούν στα μαθήματα.
3ος Μύθος
Οι έφηβοι είναι «αρκετά μεγάλοι». Δεν μπορώ να επέμβω στις παρέες και γενικά στις διαπροσωπικές του σχέσεις.
Οι έφηβοι δεν έχουν ακόμα την πείρα της ζωής, ώστε να μπορούν να καταλαβαίνουν τι είδους ανθρώπους συναναστρέφονται. Άλλα παιδιά κάνουν υποχωρήσεις και υιοθετούν τέτοια συμπεριφορά, ώστε να γίνουν αποδεκτοί από μια παρέα κι άλλοτε απομονώνονται. Και στις δυο περιπτώσεις η επίδραση του γονέα είναι καταλυτική. Η υπομονή, η ουσιαστική συζήτηση και η κατάκτηση της εμπιστοσύνης των εφήβων προς τους γονείς είναι οι απαραίτητοι παράγοντες που θα βοηθήσουν τους εφήβους να αποκτήσουν κριτήρια, αλλά και τρόπους που θα τους προστατεύουν όχι μόνο στην εφηβική ηλικία, αλλά και στην υπόλοιπη ζωή τους.
4ος Μύθος
Ο έφηβος ξέρει ποιοι είναι οι στόχοι του
Οι έφηβοι δεν ξέρουν ακριβώς ποιοι είναι οι στόχοι τους, γιατί δεν μπορούν να δουν τον εαυτό τους μακροπρόθεσμα και έξω από την κατάσταση που τώρα βιώνουν. Συνήθως, αισθάνονται χαμένοι και φορτωμένοι με τις καθημερινές απαιτήσεις και ασχολίες. Χρειάζεται η βοήθεια του γονέα για να δημιουργήσει ένα πλάνο για το παρόν του αλλά και για το μέλλον του. Είναι ανάγκη να μάθει πώς ορίζεται ένας στόχος, ποια βήματα πρέπει να κάνει και ότι πρέπει να προσπαθήσει με συνέπεια και υπομονή. Τίποτα δεν είναι ουρανοκατέβατο και τίποτα δε γίνεται χωρίς προσπάθεια! Οφείλουμε ως γονείς να τους διδάξουμε το σχεδιασμό των στόχων και τη σταθερότητά τους σ’ αυτούς. Έτσι θα γίνουν ανεξάρτητοι , δυνατοί και με αυτοπεποίθηση.
5ος Μύθος
Το έφηβο παιδί μου ξέρει τι μπορεί να κάνει
Οι έφηβοι δεν έχουν αποκτήσει ακόμα εικόνα των δυνατοτήτων τους, αλλά και των δεξιοτήτων τους. Μπορούμε να δημιουργούμε τα ερεθίσματα για να πειραματίζονται και να δοκιμάζουν τα θέλω τους, τις αντοχές τους και την εμπιστοσύνη προς τον ίδιο τους τον εαυτό. Οι έφηβοι χρειάζονται την καθοδήγηση του γονέα και του περιβάλλοντός του που θα το μάθουν να αντιμετωπίζει με θάρρος και κέφι τις προκλήσεις της ζωής.
6ος Μύθος
Ο έφηβος μπορεί πλέον να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του
Οι έφηβοι δεν μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους σύμφωνα με όσα αναφέραμε παραπάνω. Χρειάζονται εκπαίδευση για να μην εκρήγνυνται, να λένε πράγματα που τους υποτιμούν και υποτιμούν τους άλλους ή από την άλλη, δεν εξωτερικεύουν κανένα συναίσθημα και είναι αδιάφοροι. Με το παράδειγμά τους οι γονείς μπορούν να μάθουν τα έφηβα παιδιά τους να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και να τα αποδέχονται χωρίς να τα κρίνουν. Έτσι θα μπορούν να έχουν μια ισορροπημένη ψυχολογία και θα είναι ανθεκτικά, συνειδητά και ανεξάρτητα να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για τη δική τους καλή ζωή.
Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι τα παιδιά μας δεν είναι ανεξάρτητα από μόνα τους, αλλά γίνονται. Γίνονται ανεξάρτητα, όταν έχουν μάθει τον τρόπο να αντιμετωπίζουν τις υποθέσεις τους, τα συναισθήματά τους τις σκέψεις τους, τον εαυτό τους. Γίνονται ανεξάρτητα όταν ξέρουν πώς θα βάλουν όρια στις παρορμήσεις του εαυτού τους, αλλά και στους άλλους. Γίνονται ανεξάρτητοι έφηβοι, όταν έχουν ισχυρό το υγιές πρότυπο του γονέα που στέκεται δίπλα του για να τον κατανοήσει, ενθαρρύνει, αγκαλιάσει, αγαπήσει με σεβασμό στην προσωπικότητα του έφηβου παιδιού του και απρόσκοπτη αποδοχή.
Το αποτέλεσμα;
Ένας ισορροπημένος νέος και μελλοντικός ενήλικας και μια αγαπημένη οικογένεια!
Έρευνα: Οι γονείς υποτιμούν τη χρήση των social media από τους εφήβους
10 πράγματα που θα συμβούν όταν το παιδί φτάσει στην εφηβεία!
