Οπάκ ή διάφανο στο χρώμα του γραφίτη; Φλούο αποχρώσεις, τολμηρό δίχτυ, ή κλασική κάθετη γραμμή του μεσοπολέμου στο μέρος της γάμπας; Όποια κι αν είναι η προτίμησή μας για το μοναδικό αξεσουάρ που τυλίγει κολακευτικά τα πόδια μας, το καλσόν, είναι ενδιαφέρον να μάθουμε περισσότερα για την ιστορία του και τις μεταβολές του στους ενδυματολογικούς κώδικες των αιώνων!
*Mη ξεχάσεις να κάνεις ένα Like στη σελίδα μας στο facebook juniorsclub.gr —>ΕΔΩ
Το καλσόν στην αρχαιότητα
Πριν από τις κάλτσες οι άνθρωποι τύλιγαν τα πόδια τους με δέρματα ή με πανί. Στην αρχαία Ελλάδα του 8ου αιώνα π.Χ. οι Έλληνες φορούσαν ήδη μάλλινες κάλτσες για να προστατεύονται από το κρύο. Ο ποιητής Ησίοδος στο έργο του «Έργα και Ήμερες», συμβουλεύει τον αδερφό του Πέρση να μην παραλείπει να τυλίγει τα πόδια του με το λεγόμενο «πίλημα», με ύφασμα, δηλαδή, από συμπιεσμένο μαλλί ή ζωικό τρίχωμα.
Στην αρχαία Ρώμη, οι άνδρες αλλά και οι γυναίκες στο σπίτι, φορούσαν έναν τύπο χαμηλού και άνετου ενδύματος για το πόδι μαζί με τα σανδάλια τους, γνωστό ως «soccus», που προερχόταν από τον ελληνικό όρο «συκκός» και σήμαινε το φρυγικό παπούτσι. Στα αρχαία αγγλικά η λέξη έγινε «socc», ενώ στη Μεσαιωνική Αγγλία «socke», για να εξελιχθεί στον σημερινό γνωστό σε εμάς όρο «sock».
Επίσημα όμως, η ανακάλυψη του καλσόν, τοποθετείται στην αρχαία Αίγυπτο. Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν για πρώτη φορά μία πρώιμη μορφή του, τουλάχιστον 2.000 ετών, στον τάφο μιας εύπορης γυναίκας με ευγενική καταγωγή. Η δεξιοτεχνία στον τρόπο κατασκευής του, ήταν πολύ εξελιγμένη για τα δεδομένα της εποχής, αφού στη σχεδίασή του υπήρχε ήδη μια προσαρμοσμένη επένδυση στη φτέρνα για μεγαλύτερη άνεση, καθώς και ένα κορδόνι στο επάνω μέρος για να συγκρατείται στο σώμα.
Η Κίνα και η Ιαπωνία, είχαν επίσης τη δική τους εκδοχή από βαμβακερό ή μεταξωτό καλσόν, με πιο χαλαρή φόρμα που θύμιζε περισσότερο τις κάλτσες στην αρχή.
Η εξέλιξη του καλσόν στην Ευρώπη
Αν και ίσως μας φανεί παράξενο, το καλσόν φορέθηκε πρώτα από τους άνδρες ευγενείς, καθώς διευκόλυνε τις κινήσεις τους, κατά τη διάρκεια της ιππασίας. Τον Μεσαίωνα (5ος αι, μ.Χ.) στην Ευρώπη, το μήκος των ανδρικών παντελονιών επεκτάθηκε και η κάλτσα έγινε ένα σφιχτό πανί σαν σωλήνας, που κάλυπτε το κάτω μέρος του ποδιού και συγκρατούνταν από κάποιο είδος καλτσοδέτας. Καθώς τα ανδρικά παντελόνια ή «βράκες» της εποχής έγιναν κοντύτερα, αντιστρόφως μάκρυναν και οι κάλτσες. Γύρω στο 1490, τα δύο μέρη ενώθηκαν, δημιουργώντας ένα είδος καλσόν που παραπέμπει στα σημερινά μας κολάν, φτιαγμένα από πολύχρωμο μετάξι, μαλλί και βελούδο. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι το καλσόν τον Μεσαίωνα, θεωρούνταν σύμβολο αγνότητας και απαγορευόταν αυστηρά να εμφανίσει και την παραμικρή τρύπα!
Ο Κάρολος Θ’ (Charles IX) της Γαλλίας, φορώντας καλσόν με ενίσχυση στο πόδι
Τον 16ο και 17ο αιώνα, η Ισπανία με τον πλούτο από τις χώρες του Νέου Κόσμου, καθόρισε τις τάσεις στα ενδύματα, επιβάλλοντας τα περίτεχνα υφάσματα, πλαισιωμένα με κοσμήματα και μεταξωτά καλσόν, κεντημένα με οικόσημα, δημιουργώντας έτσι και την έκφραση “fancy feet”. Τα καλσόν, πλέον, ήταν ευρέως διαδεδομένα τόσο για την χρηστική όσο και για την αισθητική τους συμβολή. Τα λευκά, ή χρωματιστά, μεταξωτά καλσόν ήταν προνόμιο των ευγενών, ενώ τα μαύρα ή σκουρόχρωμα μάλλινα και βαμβακερά ήταν σύμβολο της εργατικής τάξης.
Το λευκό αντρικό καλσόν της εποχής
Αντρικές κάλτσες με κεντημένα οικόσημα. Image source: foottalk.blogspot.com
Το 1589, ο Αιδεσιμότατος William Lee, ανακάλυψε την πρώτη μηχανή πλεξίματος για καλσόν, ένα είδος του γνωστού μας «αργαλειού», διευκολύνοντας την παραγωγή του και κάνοντας την επεξεργασία του υφάσματος πολύ πιο εύκολη και προσιτή σε σχέση με την χειροποίητη πλέξη, που ήταν πολύ ακριβή και θεωρούνταν είδος πολυτελείας.
Η πρώτη γυναίκα που φόρεσε μεταξωτό καλσόν, μέχρι το γόνατο ήταν η βασίλισσα Ελισάβετ Ι’ της Αγγλίας το 1562. Η Ελισάβετ ενθουσιάστηκε από την άνεση και την απαλότητα του, πολυτελούς αξεσουάρ και αποφάσισε να το κάνει μέρος της μόνιμης γκαρνταρόμπας της, δημιουργώντας την προσωπική της συλλογή από διαφορετικά χρώματα και ιδιαίτερα σχέδια, δένοντας τα με σταυρωτή καλτσοδέτα ή σε σχήμα φιόγκου στο γόνατο.
Η Βασίλισσα Ελισάβετ η Α’
Το αγαπημένο της χρώμα ήταν το λευκό, οι φήμες όμως λένε ότι υιοθέτησε και το ανοιχτό κυανό μετάξι, ζηλεύοντας την άσπονδη ξαδέρφη της Μαρία Στιούαρτ. Η Στιούαρτ, βασίλισσα των Σκωτσέζων, αλλά μεγαλωμένη στην κομψή γαλλική αυλή, φορούσε γαλάζιο καλσόν κεντημένο με ασημοκλωστή και πράσινες καλτσοδέτες.
Λευκές μεταξωτές κάλτσες της ελισαβετιανής εποχής. Image source: foottalk.blogspot.com
Η δημοφιλία του μεταξωτού καλσόν, συνεχίστηκε με τον ίδιο ρυθμό, ενώ σταδιακά άρχισε να εκλείπει από την αντρική ένδυση. Τον 18ο και 19ο αιώνα, ένας τύπος του μέχρι το γόνατο φοριούνταν κάτω από τα μακριά φορέματα και το κρινολίνο από τις γυναίκες της εποχής, κυρίως για λόγους σεμνότητας, προστασίας και άνεσης. Με εξαίρεση τις κοσμικές courtesans της Belle Époque, που φορούσαν τολμηρές κάλτσες στο μπλέ του παγονιού και το κίτρινο, με περίτεχνο κέντημα στον αστράγαλο, οι κάλτσες για όλες τις υπόλοιπες γυναίκες ήταν μονόχρωμες και διακριτικές.
Tολμηρές κάλτσες της Belle Époque. Image source: foottalk.blogspot.com
Το καλσόν για τις πρωινές ώρες ήταν στα χρώματα της ελιάς, του γκρί και του καφέ, φορεμένο με ήσυχα, παστέλ, λευκά ή μαύρα φορέματα. Η μεταξωτή λευκή ύφανση ήταν η επίσημη επιλογή για τις βραδινές περιστάσεις αλλά το απαλό “κοκκίνισμα” του ρόζ, άρχισε να προτιμάται για τις καθημερινές εξόδους, χαρίζοντας στο πόδι ένα χαριτωμένο χρώμα υγείας. Όσο όμορφα κι αν έδειχναν όμως τα πόδια με καλσόν, αυτά παρέμεναν επιμελώς κρυμμένα για λόγους ευπρέπειας.
Το 1892, μία ομάδα βρετανών χημικών ανακάλυψε το rayon, το πρώτο συνθετικό ύφασμα από τεχνητές ίνες, κάνοντας το καλσόν πολύ πιο προσβάσιμο στην πλειονότητα των γυναικών σε σχέση με το ακριβό μεταξωτό υλικό.
Κατάλογος του περιοδικού Harper’s Bazaar το 1890
Το καλσόν στην νεότερη εποχή
Η πυρετώδης και ανάλαφρη εποχή της Jazz τη δεκαετία του ’20, ανέβασε προκλητικά τον γυναικείο ποδόγυρο μέχρι το γόνατο, φέρνοντας στο προσκήνιο τις κάλτσες μέχρι το γόνατο και τις γυναικείες καλτσοδέτες.
Οι τολμηρές γυναίκες των ‘20s επιδεικνύουν τις καλτσοδέτες τους. Image source: Behind the Curtain
Τα “flappers” κορίτσια των ‘20s αποκαλύπτουν τα σχέδια στα καλσόν τους. Image source: vintagedancer.com
Τη δεκαετία του ’30, όμως, ήρθε η πραγματική επανάσταση, θέτοντας τη βάση για τη δημιουργία του καλσόν, όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Το 1939, η αμερικανική εταιρεία DuPont, επινόησε το nylon, ένα οικονομικό υλικό με ιδιαίτερη ελαστικότητα, που εφάρμοζε σε γυναίκες κάθε μεγέθους, καθιστώντας το έτσι το πιο χρήσιμο αξεσουάρ για τη γυναικεία σιλουέτα. To νάιλον περιγραφόταν χαρακτηριστικά ως το συνθετικό υλικό με «ανθεκτικότητα ατσαλιού και διάφανη, ψιλή πλέξη σαν τον ιστό της αράχνης».
Το πρώτο νάιλον καλσόν της εταιρείας DuPont. Image Source: wired.com
Δυστυχώς, ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος, μαζί με όλα τα είδη πρώτης ανάγκης, ανέκοψε και την κυκλοφορία του καλσόν. Οι γυναίκες, αποφάσισαν να κάνουν μία μικρή θυσία στην εμφάνισή τους, δωρίζοντας όλα τους τα καλσόν, έτσι ώστε το nylon να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή… αλεξίπτωτων! Έτσι, το αγαπημένο αξεσουάρ των γυναικών αντικαταστάθηκε προσωρινά με μία δημιουργική εναλλακτική! Οι γυναίκες χρωμάτιζαν με βαφή τα γυμνά τους πόδια και ζωγράφιζαν πλέον την χαρακτηριστική μαύρη γραμμή της ραφής στο πίσω μέρος του ποδιού τους με ένα μικρό πινέλο!
Γυναίκα δωρίζει το nylon καλσόν της για την κατασκευή αλεξίπτωτων, στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Image source: vintagedancer.com
Do it yourself διαφήμιση του περιοδικού Giggles το 1943 για βαφή ποδιών. Image Source: Atomic Red Head
Αμέσως μετά τον πόλεμο, το νάιλον καλσόν έκανε την επιστροφή του και η DuPont προσπάθησε με δυσκολία να ανταποκριθεί στην τεράστια ζήτηση του προϊόντος. Μέσα σε μόλις 6 ώρες, το 1945, στο τέλος του πολέμου, το πολυκατάστημα Macy’s στην Αμερική, ξεπούλησε ολόκληρο το απόθεμά του από 50.000 ζευγάρια!
Η τεράστια ζήτηση για νάιλον καλσόν σε πολυκατάστημα της Αμερικής το 1945. Image Source: Smithsonianmag.com
Η μανία με τα καλσόν ήταν χαρακτηριστικό φαινόμενο των δεκαετιών του’40 και του ‘50. Όμως, υπήρχε ακόμη ένα μικρό πρόβλημα: δεν μπορούσαν να σταθούν στο σώμα χωρίς τη βοήθεια καλτσοδέτας ή κάποιας συμπληρωματικής ζώνης. Ειδικά στο Χόλυγουντ, με τα αποκαλυπτικά χορευτικά κοστούμια και τα κορμάκια των ηθοποιών, οι παραγωγοί ταινιών και οι ενδυματολόγοι αναγκάστηκαν να ράβουν προσωρινά το στρίφωμα του στα γυναικεία σλιπ, έτσι ώστε να υπάρχει μία συνέχεια στο σύνολο.
Κορίτσια σε μπαλέτο στο Χόλιγουντ, 1933. Image Source: vickiarcher.com
Χορευτικό νούμερο στο Χόλιγουντ. Image Source: Songbook1.wordpress
Η διάσημη χορεύτρια Zizi Jeanmaire
Αυτή η ιδέα ήταν που πυροδότησε την μετατροπή του σε αυτό που ξέρουμε σήμερα, ένα ενιαίο, διάφανο ένδυμα με διαχωριστικό για τα δύο πόδια, επένδυση στον γυναικείο καβάλο και λάστιχο στη μέση. Καθώς η ιδέα προέκυψε από τα ραμμένα καλσόν στα γυναικεία εσώρουχα (panties), γεννήθηκε ο όρος “pantyhose”.
Διαφήμιση του ανάλαφρου καλσόν του Οίκου Christian Dior. Image Source: Model’s Own
Διαφήμιση καλσόν του Lanvin Castillo. Image Source: L’officiel magazine, n° 449-450, 1959
Το καλσόν έγινε πλέον συνώνυμο του γκλάμουρ, διαγράφοντας κολακευτικά τα γυναικεία πόδια. Οι διαφημίσεις με pin-up girls, το ανήγαγαν στο απόλυτο σύμβολο της γυναικείας θηλυκότητας, προτρέποντας τις καθημερινές γυναίκες να είναι ελκυστικές σαν πρωταγωνίστριες του Μπρόντγουεϊ, φορώντας το υπαινικτικό μαύρο αξεσουάρ στα καλλίγραμμα πόδια τους.
Pin-up girl του Harry Ekmann με καλσόν μέχρι τους γοφούς. Image source: pinupcartoongirls
Η δεκαετία των swinging ‘60s, συνοδεύτηκε από την επινόηση της μίνι φούστας από την Mary Quant και τα τολμηρά νέα κορίτσια, με πρότυπο το μοντέλο Twiggy, συνέχισαν να φορούν καλσόν σε λευκούς τόνους και χαρούμενα pop χρώματα, σεταρισμένα χρωματικά με τα μικροσκοπικά τους συνολάκια. Ο σχεδιαστής Pierre Cardin παρουσίασε τα πρώτα οπάκ καλσόν σε διάφορα έντονα χρώματα και prints, ενώ παράλληλα έκαναν την εμφάνισή τους το σχήμα κοπής διαμαντιού στην πλέξη, το δίχτυ και το χρώμα της καραμέλας για μαυρισμένη όψη στα πόδια. Το 1962, η επινόηση της σύνθεσης Lycra, τα έκανε ακόμα πιο εύκολα και ανθεκτικά, ώστε να φοριούνται με στιλ και άνεση κατά τη διάρκεια όλης της μέρας.
Η Twiggy με χρωματιστό καλσόν στα ’60s
Η τάση του ’60: Καλσόν σε όλα τα χρώματα!
Η δεκαετία του ’70 με τον πυρετό στην χορευτική πίστα της disco, έφερε στη μόδα το σκισμένο δίκτυ και το λαμπερό γκλίτερ στην ύφανσή του, φορεμένο μαζί με γόβες στιλέτο και υπερμεγέθεις μπότες, ενώ το ’80 απογείωσε τις πληθωρικές εμφανίσεις με τα κολλητά bodycon φορέματα του Azzedine Alaïa και τις λεπτομέρειες από μαύρη δαντέλα στα πόδια.
Η σχεδιάστρια Carolina Herrera στο Studio 54. Image source: Stanley Barker
Γκλίτερ καλσόν των ‘70s
Η Stephanie Seymour με δημιουργία Azzedine Alaïa και οπάκ καλσόν, Vogue, 1987
Azzedine Alaïa, Yasmin Gauri, Vogue 1991
Η δεκαετία του ’90, με τη σειρά της μας σύστησε τη μέθοδο του μασάζ στα πόδια, με τα καλσόν να συγκρατούν και να σμιλεύουν το γυναικείο σώμα στη μέση, την κοιλιά και τους γοφούς.
Φτάνοντας στο σήμερα, οι επιλογές είναι αμέτρητες, η επιθυμία για όμορφα καλσόν όμως δεν έχει κορεστεί!
Η τεχνολογία συμπίεσης στα καλσόν
Φροντίζοντας ακόμη περισσότερο το σώμα μας, η τεχνολογία συμπίεσης στα καλσόν προστατεύει τα κουρασμένα μας πόδια από αντιαισθητικά συμπτώματα, όπως το πρήξιμο, η φλεβίτιδα και οι κιρσοί, ενώ ενισχύεται η κυκλοφορία του αίματος, τονώνοντας τους κουρασμένους μύες με οξυγόνο, ώστε να παραμένουν όχι μόνο κομψά αλλά και υγιή.
