Στο εξωτερικό η αναπηρία μικραίνει

«Στη Βαρκελώνη ή στο Τόκιο είμαι λιγότερο ανάπηρος»

«Πληγή» η προσβασιμότητα στην Αθήνα

Ο Παναγιώτης Πιτσίνιαγκας έχει ατελή τετραπληγία λόγω κάκωσης νωτιαίου μυελού ύστερα από τροχαίο ατύχημα. Η αναπηρία του, όμως, είναι η Αθήνα, λέει στην «Κ».

«Βλάβη είναι αυτό που έχει το σώμα μου και αναπηρία αυτό που προκύπτει από το περιβάλλον όπου ζω. Μπαίνω στο αεροπλάνο και προσγειώνομαι στη Βαρκελώνη ή στο Τόκιο και η αναπηρία μου μικραίνει. Εκεί είμαι λιγότερο ανάπηρος».

Η Τζουλιάνα Μπούσι ζει αυτόν τον καιρό έναν αποχωρισμό. Η Uni, ο επί πολλά χρόνια σκύλος-οδηγός της, συνταξιοδοτήθηκε. «Για ένα διάστημα μετακινήθηκα με μπαστούνι και θυμήθηκα πόσα πολλά εμπόδια έχει αυτή η πόλη. Πρόσφατα έφαγα δέντρο στο κεφάλι. Ο σκύλος ξέρει να αποφεύγει τα ψηλά εμπόδια, με το μπαστούνι δεν γίνεται».

Ο Βαγγέλης Αυγουλάς, τυφλός δικηγόρος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και ιδρυτής της ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια» για την εξάλειψη της υποεκπροσώπησης των αναπήρων στη δημόσια σφαίρα, βρίσκεται στην άκομψη θέση να πρέπει να συμβουλεύει τα τυφλά άτομα «να μην εμπιστεύονται απόλυτα τον οδηγό τυφλών στα πεζοδρόμια, γιατί μπορεί να καταλήξουν επάνω σε κανένα περίπτερο, σε κανένα παρκαρισμένο αυτοκίνητο, δέντρο ή κολόνα σήμανσης».

Το κείμενο αυτό δεν αφορά τα άτομα με αναπηρία, μας αφορά όλους.

Όπως λέει ο Παναγιώτης Πιτσίνιαγκας, σύμβουλος προσβασιμότητας και συμπερίληψης, το πρόβλημα αφορά τα εμποδιζόμενα άτομα στο σύνολό τους. «Που μπορεί να είσαι εσύ αν αύριο σπάσεις το πόδι σου ή ακόμη και όλα πάνε καλά στη ζωή σου, να είσαι εσύ όταν μείνεις έγκυος ή αργότερα όταν σέρνεις παιδικό καρότσι ή όταν φτάσεις τα 70-80 και δυσκολεύεσαι να μετακινηθείς. Η Αθήνα είναι μια πόλη βίαια φτιαγμένη για 20χρονους αρτιμελείς γυμνασμένους άνδρες. Όλοι οι υπόλοιποι περισσεύουν».

Όπως λέει, κυκλοφορώντας στην πόλη με το αναπηρικό αμαξίδιο, είναι σαν να παίζει σε βιντεογκέιμ. «Πρέπει να προβλέπω τη μεθεπόμενη κίνησή μου και να μπορώ να αποφεύγω από λακκούβες και ακαθαρσίες σκύλων μέχρι μηχανάκια και λάθος φτιαγμένες ράμπες». Πριν από λίγο καιρό ταξίδεψε στη Βιέννη και κάποια στιγμή διαπίστωσε ότι κοιτούσε μπροστά.

«Στην Αθήνα κοιτάω χαμηλά, ένα μέτρο μπροστά μου. Στην Αθήνα μειώνεται ο κόσμος μου».

Κάθε Κυριακή, ο Παναγιώτης πραγματοποιεί δωρεάν ξενάγηση προσβασιμότητας στο ΚΠΙΣΝ. «Το ΚΠΙΣΝ, όπως και το μετρό της Αθήνας, είναι μια άλλη χώρα. Μια φούσκα προσβασιμότητας, ένα μέρος όπου κινούμαι και υπάρχω ισότιμα. Ο χώρος μού λέει ότι ανήκω εκεί. Είναι σημαντικό να νιώθεις έτσι. Στην Αθήνα νιώθω ότι δεν ανήκω».

«Δεν είναι φιλική πόλη. Ακόμη και με τον σκύλο, κάθε δυο βήματα σκέφτεσαι τι θα σου συμβεί»

«Είναι βίαια φτιαγμένη για 20χρονους αρτιμελείς γυμνασμένους άνδρες. Όλοι οι υπόλοιποι περισσεύουν».

«Ακόμη μιλάμε για ράμπες»

Και όμως, η συζήτηση μοιάζει κολλημένη, στην πρωτεύουσα γίνονται μικρά βήματα, αλλά η μεγάλη εικόνα δεν αλλάζει. «Βρισκόμαστε στο βρεφικό στάδιο να συζητάμε για ράμπες, που είναι ένα καθαρά τεχνικό ζήτημα, που θα είχε λυθεί αν ο δήμος ασχολούνταν να φτιάξει ράμπες και η αστυνομία ενδιαφερόταν να τις κρατάει ανοιχτές».

Όπως εξηγεί, για να βγει ένας άνθρωπος να πάει για έναν απλό καφέ, χρειάζεται να μπορεί να φτάσει στο αυτοκίνητό του, να έχει να παρκάρει ή να καταφέρει να μπει στο λεωφορείο και όταν φτάσει να μπορεί να μπει στο κατάστημα και αν μπει να μπορεί να χρησιμοποιήσει, εάν θέλει, την τουαλέτα. «Ζω στον Κορυδαλλό. Στα 600 μ. από το σπίτι μου έχει 18 καταστήματα με παπούτσια. Εγώ όμως αγοράζω από το Mall. Κοντά στο σπίτι μου μπορώ να μπω μόνο σε ένα φαρμακείο και σε ένα μαγαζί με ρούχα για εύσωμες γυναίκες».

Η Τζουλιάνα Μπούσι, φιλόλογος και motivational speaker, έχει εκτός των άλλων να σκεφτεί και εάν στον προορισμό της θα γίνει δεκτός ο σκύλος-οδηγός. «Η Αθήνα δεν είναι φιλική πόλη. Ακόμη και με τον σκύλο, κάθε δυο βήματα σκέφτεσαι τι θα σου συμβεί. Αν ένα αυτοκίνητο έχει κλείσει την πρόσβαση, ο σκύλος θα πρέπει να βρει μια λύση. Χωρίς τον σκύλο, κινδυνεύεις να χτυπήσεις σε δέντρο αν είναι κυρτό και, φυσικά, να χτυπήσεις σε δέντρα και περίπτερα ακολουθώντας τους οδηγούς τυφλών που δεν είναι σωστά φτιαγμένοι. Ακόμη και από τα πορτοκάλια που πέφτουν από τα δέντρα κινδυνεύω. Έχει τύχει να γλιστρήσω». Όπως λέει, αν μπορούσε, θα ξανασχεδίαζε την πόλη πάλι από την αρχή. «Θα την έκανα για όλους και όχι για ένα υποσύνολο όπως είναι σήμερα. Είναι όλα λάθος».

Στον Βαγγέλη Αυγουλά, ο οποίος κινείται με λευκό μπαστούνι, δεν αρέσει να τα μηδενίζει όλα.

«Η πόλη καθημερινά αλλάζει, γίνονται μικρά πράγματα. Στις αναπλάσεις, στις αλλαγές πεζοδρομίων φροντίζουν να έχουν οδηγούς τυφλών κ.ά. Για μένα η νοοτροπία δημιουργεί θέμα προσβασιμότητας. Στην Αθήνα υπάρχουν, για παράδειγμα, πολλά αφύλαχτα έργα, ανοιχτά φρεάτια, ψηλά εμπόδια, λακκούβες. Στην Ομόνοια, όπου είναι ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών, βάζουμε συνέχεια ανακοινώσεις ώστε τα μέλη μας να προσέχουν. Καλό θα ήταν οι δήμοι ή οι φορείς που υλοποιούν τα έργα να ενημερώνουν από πριν, να βγαίνει εξειδικευμένη ενημέρωση προσαρμοσμένη για τους ανάπηρους πολίτες ώστε να μπορούν να προγραμματίσουν εναλλακτικά δρομολόγια πριν βρεθούν μπροστά στη δυσάρεστη έκπληξη». Πολύ συχνά, για παράδειγμα, κάποιος φτάνει σε ένα σταθμό μετρό και βρίσκει εκτός λειτουργίας το ασανσέρ. Οπως λέει ο ίδιος, το μετρό και ο ηλεκτρικός σχεδιάζουν την ανάπτυξη εφαρμογής που θα ενημερώνει online για τέτοια θέματα. «Είναι αντίστοιχα πολύ καλή η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει στον Δήμο Αθηναίων πιλοτικά για την προστασία των θέσεων στάθμευσης αναπήρων. Εχουμε δει να βεβαιώνονται παραβάσεις. Ομως δεν έχουμε δει να επανασχεδιάζονται αναπηρικές θέσεις στάθμευσης ή να χωροθετούνται νέες, π.χ., έξω από ιερούς ναούς, εφορίες, δικαστήρια, σταθμούς μετρό».

Η πληγή της Αθήνας είναι, πάντως, τα πεζοδρόμια. «Απορούμε πώς λαμβάνουν άδεια τα περίπτερα, που καταλαμβάνουν χώρο από τον οδηγό τυφλών», επισημαίνει ο κ. Αυγουλάς. «Κάνουμε συστάσεις σε καταστήματα που καλύπτουν τον οδηγό τυφλών και μας λένε ότι έχουν πληρώσει για τα τραπεζοκαθίσματα!».