Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις συναισθηματικές μεταβολές που έχουν συνήθως οι έφηβες στην εφηβεία λόγω ορμονών.
Οι δραματικές αλλαγές, που εκδηλώνονται στην εφηβεία, τόσο σε γνωσιακό επίπεδο (δηλαδή στον τρόπο, που το άτομο «επεξεργάζεται» τα εσωτερικά ή εξωτερικά ερεθίσματα), όσο και στον τρόπο, που κάποιος «κινείται» και «εντάσσεται» στον κοινωνικό περίγυρο, αλλά και αντιλαμβάνεται τα συναισθήματά του, έχουν ενίοτε συσχετισθεί με κάποιους «κινδύνους».
Πράγματι, η εφηβεία είναι κατά κανόνα η περίοδος της ζωής, κατά την οποία εκδηλώνονται για πρώτη φορά ψυχικές διαταραχές, ενώ τα κορίτσια είναι σχεδόν δύο φορές πιθανότερο να παρουσιάσουν ψυχικές διαταραχές εν σχέσει με τα αγόρια. Ένα περίπλοκο δίκτυο αλληλεπιδρόντων ψυχοκοινωνικών και βιολογικών διαδικασιών καθορίζουν την πιθανότητα «υγιούς» μετάβασης από την εφηβεία στην ενηλικίωση.
Η έναρξη της έκκρισης των ορμονών του φύλου κατά την εφηβεία είναι ένα από τους σημαντικότερους βιολογικούς παράγοντες, που επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου, όπως άλλωστε έχει φανεί και από πειράματα σε ζώα. Εντούτοις, η κατανόησή μας του τρόπου, μέσω του οποίου οι ορμόνες αυτές «καθοδηγούν» την ανάπτυξη της συμπεριφοράς της έφηβης (αλλά και του εφήβου), είναι ακόμα μάλλον ελλιπής (Schulz και συνεργάτες, 2024).
Οι μελέτες, που καταπιάστηκαν με την επίδραση της οιστραδιόλης – της οποίας η έκκριση από τις ωοθήκες κατά την εφηβεία παρουσιάζει ιδιαίτερη αύξηση – στην συμπεριφορά της έφηβης δεν έχει ξεκαθαριστεί (Balzer και συνεργάτες, 2015).
Έχει πάντως διατυπωθεί η υπόθεση, πως η οιστραδιόλη, αλληλεπιδρά με μία άλλη ορμόνη, την κορτιζόλη (η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των «ορμονών του stress»), στην παθογένεση της κατάθλιψης σε έφηβες (Chafkin και συνεργάτες, 2022). Επιπροσθέτως, ενδέχεται τα υψηλά επίπεδα οιστραδιόλης να καθιστούν τις έφηβες με ιστορικό κατάθλιψης πιο «ευαίσθητες» στην αντίδρασή τους σε αρνητικά συναισθήματα (Sullivan και συνεργάτες, 2024).
Πώς η εφηβεία επηρεάζει τη συμπεριφορά της έφηβης;
Ενδιαφέρον παρουσιάζει μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 58 κορίτσια ηλικίας μεταξύ των 11 και των 13 ετών. Στα πλαίσια της συγκεκριμένης μελέτης μετρήθηκαν τα επίπεδα τόσο της οιστραδιόλης, όσο και της τεστοστερόνης (θυμόμαστε, πως και στο γυναικείο οργανισμό παράγονται μικρές ποσότητες της ορμόνης αυτής) στο σάλιο.
Τα επίπεδα των ορμονών αυτών συσχετίσθηκαν με τη λειτουργία του εγκεφάλου, η οποία με τη σειρά της κατεγράφη μέσω μίας ειδικής απεικονιστικής μεθόδου του εγκεφάλου, που ονομάζεται Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία, αλλά και με την πιθανότητα η έφηβη να επιδοθεί σε «ριψοκίνδυνη» συμπεριφορά.
Οι συντάκτες της συγκεκριμένης μελέτης παρατήρησαν, πως τα υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης συσχετίζονταν με αυξημένη πιθανότητα για ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, ενώ τα υψηλότερα επίπεδα οιστραδιόλης συσχετίζονταν με χαμηλότερη πιθανότητα για συμπεριφορά τέτοιου είδους.
Η συγκεκριμένη δράση των ορμονών μάλιστα φαίνεται, πως καθοριζόταν από τον τρόπο ενεργοποίησης των περιοχών του εγκεφάλου, οι οποίες «ελέγχουν» τον τρόπο, που το άτομο αντιλαμβάνεται την ανταμοιβή (Op de Macks και συνεργάτες, 2016).
Άλλοι επιστήμονες εξάλλου, μέτρησαν τα επίπεδα οιστραδιόλης στο σάλιο εφήβων και ταυτόχρονα μελέτησαν με Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία τον τρόπο, που αντιδρά ο εγκέφαλος, παρουσία της ορμόνης αυτής.
Έτσι παρατήρησαν, ότι τα υψηλά επίπεδα οιστραδιόλης συνδέονται με την «ενεργοποίηση» περιοχών του εγκεφάλου, οι οποίες εμπλέκονται στον τρόπο, που το άτομο «αναλύει» τα αρνητικά συναισθήματα και συμπέραναν, ότι η οιστραδιόλη ενδέχεται να επηρεάζει δια της ενεργοποίησης των συγκεκριμένων περιοχών τις συναισθηματικές αντιδράσεις της έφηβης (Chung και συνεργάτες, 2019).
Έτερη επιστημονική ομάδα παρατήρησε, πως οι έντονες διακυμάνσεις των επιπέδων των οιστρογόνων επηρεάζουν τη δομή του εγκεφάλου των έφηβων κοριτσιών. Εντούτοις, στα συμπεράσματα της σχετικής μελέτης δεν κατέστη δυνατό οι παρατηρηθείσες δομικές μεταβολές του εγκεφάλου να συσχετισθούν με συγκεκριμένες συμπεριφορές (Zwaan και συνεργάτες, 2022).
Τα υψηλά επίπεδα οιστραδιόλης και τεστοστερόνης έχουν πάντως συσχετισθεί με αύξηση των πιθανοτήτων κατανάλωσης οινοπνευματωδών από τις έφηβες (Martin και συνεργάτες, 1999). Επίσης, τα υψηλά επίπεδα οιστραδιόλης στο σάλιο έχουν συνδεθεί με αυξημένη πιθανότητα η έφηβη να εκδηλώνει αισθήματα μοναξιάς (Fujisawa και συνεργάτες, 2012).
*μη ξεχάσεις να κάνεις ένα Like στη σελίδα μας στο facebook juniorsclub.gr —>ΕΔΩ
