από την Μαρία Κιούρτη Μαία, Εκπαιδεύτρια Εκπαιδευτών Μητρικού Θηλασμού-Πρόεδρος Συλλόγου Επιστημόνων Μαιών-Μαιευτών Πάτρας
Φυσικό, λοιπόν, είναι να υπάρχουν συγκρούσεις στον γονεϊκό ρόλο, γιατί οι προσδοκίες των γονιών ίσως να διαφέρουν από τις προσδοκίες και απαιτήσεις των παιδιών τους και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζουν.Φανερό είναι ότι διαφορετικός είναι ο ρόλος του πατέρα από εκείνον της μητέρας, μέσα στην οικογένεια, χωρίς όμως να τους αντιλαμβανόμαστε ξεχωριστά, αλλά μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας και του διαλόγου για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το εξής: Τα παιδιά, βλέποντας την αρμονική συνεργασία, την αλληλοϋποστήριξη και τον ισότιμο καταμερισμό των εργασιών ανάμεσα στους γονείς, μαθαίνουν την αλληλεγγύη, την συνεργασία, δεν ξεχωρίζουν τις δουλειές σε αντρικές και γυναικείες, αρχίζουν από μικρή ηλικία και πιστεύουν στην ισότητα των φύλων και μεγαλώνουν με πρότυπα εργασίας και αλληλοκατανόησης.
Ποιος είναι ο ρόλος του πατέρα στο οικογενειακό σύστημα;
Πρώτα απ’ όλα δεν θα πρέπει να αγνοείται ο ρόλος του πατέρα σαν το πρόσωπο που θα «κόψει» τον ψυχολογικό ομφάλιο λώρο που συνδέει τη μητέρα με το παιδί. Έτσι συχνά η υπερπροστασία της μητέρας με τις καταστροφικές για το ψυχισμό των παιδιών συνέπειες, σχετίζεται με την απουσία ή την ανεπάρκεια του πατέρα.
Θα πρέπει ακόμα να παραδεχτούμε το γεγονός πως ο τρόπος συμμετοχής του πατέρα στο γάμο του και οι συζυγικές σχέσεις, που είναι ο πυρήνας πάνω στον οποίο κτίζεται το όλο οικογενειακό σύστημα, καθορίζουν και την επάρκεια του μητρικού ρόλου και το πώς η μητέρα αντεπεξέρχεται στο ρόλο αυτό. Η ποιότητα της σχέσης των δύο συζύγων σχετίζεται με την ποιότητα της σχέσης μητέρας – παιδιού αλλά και πατέρα –παιδιού.
Είναι σημαντικό το ότι έχει παρατηρηθεί ψηλή συνάφεια των προβλημάτων των παιδιών με τη γενικότερη ανωμαλία και διαταραχή που επικρατεί στην οικογένεια, ιδιαίτερα στις διαλυμένες οικογένειες ή στις οικογένειες που οι σύζυγοι βρίσκονται σε «συναισθηματικό διαζύγιο».
Αντίθετα, η αδιαφορία και η εχθρότητα του πατέρα ευθύνονται κατά πολύ για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στη δημιουργία μόνιμων ετεροφυλικών σχέσεων.
Ας μιλήσουμε για τον πατέρα, ας δούμε τους διάφορους τύπους και ρόλους που παρουσιάζει.
Γεννήτορας ή παραγωγός;
Σε κάθε εποχή ο ρόλος του πατέρα άλλαζε, είτε δεν είχε χρόνο να ασχοληθεί με τα παιδιά του είτε όπως στην Αρχαία Ρώμη εφάρμοζε απλώς τη σημασία του ονόματός του: “pater” σημαίνει παραγωγός και κάτοχος, η δικαιοδοσία του οποίου είχε πολλές φορές άσχημες επιπτώσεις πάνω στα παιδιά του,
Είναι ο καθαρά βιολογικός ρόλος του πατέρα, από τη στιγμή της σύλληψης του παιδιού του. Ο ρόλος αυτός αρχίζει από πολύ νωρίς, δηλ. από τη στιγμή που το ζευγάρι αποφασίζει να κάνει παιδί. Πρέπει να επισημάνουμε ότι στον άντρα υπάρχει η προδιάθεση του γεννήτορα, όχι όμως και η συνείδηση του πατέρα. Αυτό είναι κάτι που μαθαίνεται με την πείρα και τη συνεχή προσπάθεια..Η συνείδηση ότι θα φέρει στον κόσμο μια νέα ύπαρξη, για την οποία έχει πολλές και μεγάλες ευθύνες ωριμάζει στη διάρκεια της εγκυμοσύνης .
Προγεννητικός έλεγχος
Ο ρόλος του πατέρα είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην ανάπτυξή του παιδιού. Πρέπει να δεχτεί την ιδέα ότι θα προστεθεί ένα νέο μέλος στην οικογένεια, για το οποίο είναι υπεύθυνος, τουλάχιστον ώσπου να ενηλικιωθεί. Ως γεννήτορας, λοιπόν, έχει μεγάλη ευθύνη προς το παιδί του, ακόμα και πριν τη γέννησή του. Κατ’ αρχήν πρέπει να κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις προκειμένου να αποφευχθούν δυσάρεστες συνέπειες, είναι ένδειξη υπευθυνότητας απέναντι στη σύντροφό του και στον επικείμενο γονεϊκό ρόλο.Ο Ρόλος του δεν τελειώνει στην παραγωγή. Οι προσφορές του γεννήτορα-πατέρα είναι και υλικές και πνευματικές.
Παιδαγωγός
Ο πατέρας ως παιδαγωγός, διαπαιδαγωγεί ικανούς ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τη ζωή και την κοινωνία με θάρρος και με τα αναγκαία εφόδια, για την αντιμετώπιση των δυσκολιών. Είναι ιδιαίτερα δύσκολος και σημαντικός ρόλος, μιας και λίγοι γονείς διαπαιδαγωγούν σωστά τα παιδιά τους. Ένας πατέρας που ασχολείται με τα παιδιά του μόνο το Σαββατοκύριακο, δεν θα πρέπει να αισθάνεται ικανοποιημένος από αυτά που προσφέρει. Με την αύξηση των διαζυγίων έχουμε μεγάλο αριθμό μπαμπάδων του Σαββατοκύριακου.
Τί εργαλεία μπορεί να χρησιμοποιήσει
Η διαπαιδαγώγηση ενός μικρού παιδιού γίνεται με το παιγνίδι, με τα παραμύθια, με τη μουσική με τη δημιουργία επικοινωνίας Αρχίζει στη διάρκεια της εμβρυϊκής ζωής διότι επιβεβαιώσαμε με τη βοήθεια της τεχνολογίας αυτό που γνωρίζαμε από τις διδαχές της θρησκείας μας ότι ο άνθρωπος ξεκινά την ύπαρξή του από τη σύλληψη.
Το έμβρυο έχει ιδιαίτερα αναπτυγμένες τις αισθήσεις: της αφής, της γεύσης, της ακοής.
Το έμβρυο έχει αφή: Αισθάνεται το χάδι του Πατέρα και της Μητέρας πάνω στην κοιλιά.
Το έμβρυο έχει γεύση: Ο τρόπος διατροφής της μητέρας στην εγκυμοσύνη της, καθορίζει αργότερα τη γεύση του παιδιού και την προτίμησή του προς ορισμένες τροφές ή την απέχθειά του προς άλλες.
Το έμβρυο ακούει:Ο καρδιακός ρυθμός της μητέρας του συνδέει το έμβρυο με τον επαναλαμβανόμενο ρυθμό που υπάρχει παντού μέσα στο Σύμπαν.
Η φωνή της μητέρας, αλλά και του πατέρα και του περιβάλλοντος γενικά του παιδιού, όταν μάλιστα διαποτίζονται από την αγάπη, που δίνει στη φωνή τον πλούτο των «αρμονικών», ενεργοποιεί το έμβρυο, ενδυναμώνει το νευρικό του σύστημα, το προετοιμάζει στην άσκηση του λόγου και της ομιλίας, στην εκμάθηση της μητρικής του γλώσσας, στην ευγλωττία και στην καλή σχολική επίδοση.
Σε πρόσφατη εξέταση εγκύου με κοιλιακό υπέρηχο, όταν του μιλούσε ο μπαμπάς του με γλυκά λόγια
είδαμε την εκπληκτική αντίδραση του εμβρύου που ανοιγόκλεινε το χεράκι του στο άκουσμα των.
Φροντίδα μητέρας και νεογνού.
Ο σύντροφος με την παρουσία του μπορεί:
να παρέχει στη μητέρα στο πρώτο στάδιο του τοκετού την απαραίτητη στοργή την ώρα που εκείνη τη χρειάζεται και με τον τρόπο που της ταιριάζει, να την ενθαρρύνει, να την ανακουφίζει, να της συμπαραστέκεται, να είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της συντρόφου του & του προσωπικού της αίθουσας τοκετών
Εκφράσεις των γυναικών που χαρακτηρίζουν την παρουσία του πατέρα στον τοκετό:
“με ανακούφιζε”
“είχα κάποιον να στηριχτώ”
“η παρουσία του ήταν το μόνο που με βοήθησε”
“τον ερωτεύτηκα από την αρχή”
Θέλουμε λοιπόν τον πατέρα και μπορεί να είναι παρών:
· ενημερωμένος
· ικανός να συμπαρασταθεί στη σύντροφό του
· και να βιώσουν μαζί αυτές τις ανεπανάληπτες στιγμές της ζωής τους!
Η έγκυος και το έμβρυο αλληλεπιδρούν από τη στιγμή της σύλληψης σε βιολογικό συναισθηματικό και ενεργειακό επίπεδο.
Τα έμβρυα και τα βρέφη αναπτύσσονται καλύτερα όταν η μητέρα περιβάλλεται από ένα υγιές και υποστηρικτικό περιβάλλον, στο οποίο κυριότερο λόγο έχει στην εποχή μας ο πατέρας.
Ο ρόλος του πατέρα μόλις γεννήσει η γυναίκα του, είναι σημαντικός και καθοριστικός για τις μετέπειτα σχέσεις του με το παιδί. Θεωρείται ξεπερασμένη πια η άποψη ότι ο άντρας μένει αμέτοχος στον τοκετό και την αγωγή του παιδιού.Ήδη πολλοί πατέρες, παίρνουν μαθήματα τοκετού, συμπαραστέκονται στις συζύγους τους, είναι μέσα στο χειρουργείο όταν γεννάει η γυναίκα και τώρα τελευταία αρκετοί είναι αυτοί που έχουν βοηθήσει στην γέννηση του παιδιού τους.
Έχει παρατηρηθεί, πως όσο περισσότερο οι γονείς αγαπούν τον γάμο τους, όσο πιο πολύ αγαπιούνται οι ίδιοι και νιώθουν ευτυχισμένοι, τόσο πιο αρμονικά αναπτύσεται το παιδί και τόσο πιο φυσιολογική είναι η διαπαιδαγώγισή του. Ο πατέρας που ασχολείται, φροντίζει και συζητάει με το παιδί, το βοηθάει πολύ στην μετέπειτα κοινωνικοποίησή του και στην ανάπτυξη των πνευματικών ιδιοτήτων του και από την άλλη δένεται ψυχικά πιο πολύ με την σύζυγό του.
Αρχικά όλοι ως βρέφη βιώνουμε μια ενότητα με τη μητέρα, η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες μας πρόθυμα και με ευαισθησία. Ψυχολογικά το διάστημα αυτό δεν είναι ένα νεκρό διάστημα όπου το νεογέννητο δεν αντιλαμβάνεται τίποτα.
Από τη σχέση ανάμεσα στους γονείς και το βρέφος πηγάζουν πολλά γεγονότα, σιωπηλά, αόρατα και μυστηριώδη που εμφανίζονται στο τέλος του δεύτερου μήνα.
Το χαμόγελο στην εμφάνιση ενός προσώπου είναι ένα αποτέλεσμα της σωστής συμπεριφοράς και των δύο γονέων.
Το παιχνίδι
Ας αρχίσουμε με το πιο απλό, Για να παίξει με το παιδί του, πρέπει να ξέρει τις ικανότητες και τις επιθυμίες του παιδιού, δίνοντάς του ευκαιρίες να αναπτύξει πρωτοβουλίες και την δημιουργικότητά του. Πρέπει να απαντά στις ερωτήσεις του με προθυμία και ειλικρίνεια, γιατί αυτό που έχει σημασία είναι η ποιότητα των απαντήσεων.
Έχει ευθύνη για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα, για την ανάπτυξη σωστής προσωπικότητας, δείχνοντας ευαισθησία, κατανόηση και ανεκτικότητα πρωτοβουλιών, έτσι τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια, επάρκεια και δημιουργική διάθεση και κυρίως ικανοποίηση και υπερηφάνια για το πρότυπο του πατέρα τους.Μέσω του συγκεκριμένου ρόλου του πατέρα, κοινωνικοποίείται το παιδί.
Οι επιρροές που δέχεται το έμβρυο και το βρέφος τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής του είναι καθοριστικές για την διανοητική, ψυχολογική & φυσική ανάπτυξή του.Γενικά, στην ηλικία αυτή, ο ρόλος του πατέρα γίνεται πιο αισθητός και το νήπιο αντιλαμβάνεται ότι παράλληλα με τη μητέρα του κι αυτό το πρόσωπο παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του.
Όμως για να λειτουργήσει θετικά η παρουσία του πατέρα πρέπει να συμπίπτει με την επιθυμία της μητέρας και να είναι μαζί τη στιγμή της μετατροπής της σχέσης από δυαδική σε τριαδική.
Πατρικός Τύπος
Αγαπάει και σέβεται τα παιδιά, προσπαθεί να τα καταλάβει, τα βοηθά όποτε έχουν ανάγκη και τους δίνει τη ευκαιρία και την ελευθερία να εκφραστούν.Έχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το πατρικό αίσθημα, κρατώντας πάντα μια σχετική απόσταση, ώστε τα παιδιά να μην ξεχνούν ότι πάνω απ’ όλα είναι ο πατέρας τους.
Είναι ο τύπος που τα παιδιά μπορούν να βασιστούν, να συζητούν τα προβλήματά τους, αλλά του είναι δύσκολο να παίξει μαζί τους, ή να διασκεδάσει γιατί το θεωρεί ως καθήκον της μητέρας.
Πατριαρχικός Τύπος
Θεωρεί τον εαυτό του ως αρχηγό και εξουσιαστή, έχει δύναμη και εξουσιάζει τα παιδιά να εφαρμόζουν ότι διατάζει αυτός. Πιέζει τα παιδιά, -ακόμα και με σωματική βία- να δεχθούν τις απόψεις του, χωρίς συζητήσεις αλλά γιατί έτσι θέλει και έτσι είναι το σωστό (για τον ίδιο).
Η στάση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να φοβούνται τον πατέρα, να μην υπάρχει ουσιαστική επαφή και διάλογος, να μην μπορούν να πάρουν πρωτοβουλίες, να γίνονται υποτελή, εξαρτημένα και να καταπιέζονται. Επίσης δεν μπορούν να αναπτύξουν συζήτηση με ολοκληρωμένα επιχειρήματα, μιας και δεν έχουν το σωστό πρότυπο.
Τροφέας
Είναι ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του πατρικού ρόλου. Ο πατέρας είναι αυτός που κυρίως φροντίζει για τα υλικά αγαθά της οικογένειάς του, έχοντας μερικές φορές βοηθό τη σύζυγό του.
Οι υλικές ανάγκες ενός παιδιού από την γέννησή του ως τη στιγμή της ενηλικίωσής του, είναι συνεχείς Στην Ελληνική οικογένεια πρωταγωνιστής είναι πάντα το παιδί μερικές φορές με υπερβολή… Βέβαια, όταν λέμε υλικές ανάγκες, δεν εννοούμε μόνο την παροχή τροφής, σ’ αυτές συνυπολογίζεται η ένδυση, η αγορά παιχνιδιών, σπουδές κ.ά. Όλα αυτά τα υλικά αγαθά πρέπει να παρέχονται με μέτρο κι όχι με ασυδοσία ή περίσσια φειδώ, πρέπει να κυριαρχεί σύνεση, έτσι ώστε το παιδί να μάθει να μην έχει παράλογες απαιτήσεις από τους άλλους. Εδώ πρέπει να διδάξει το παιδί το “παν μέτρον άριστον”Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να αποκτά με πλάγιους τρόπους (πχ.κλεψιά) τα αγαθά που του είναι απαραίτητα και δεν του παρέχονται για να ικανοποιήσει βασικές ανάγκες του.
Τα τελευταία χρόνια, και με την μεγάλη οικονομική κρίση ο πατέρας δεν αποτελεί πάντα τον αποκλειστικό τροφέα της οικογενείας του υπάρχει η πιθανότητα της ανεργίας. Σε αυτό το δύσκολο έργο έχει πολλές φορές βοηθό του τη σύζυγό του, η οποία έχει βγει από το σπίτι για να εργαστεί κι έτσι συμβάλλει κι αυτή οικονομικά στην ανατροφή των παιδιών και στην οικονομική στήριξη της οικογένειας.
Προστάτης
Κάποια άλλη εξίσου σημαντική λειτουργία του πατέρα είναι του προστάτη των παιδιών του . Από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, τα παιδιά πρέπει να δέχονται την καθοδήγηση του πατέρα και την προστασία του από τις κακοτοπιές.Η προστασία αρχίζει από τους κινδύνους του σπιτιού κι επεκτείνεται έξω από αυτό. Στην αρχή ο πατέρας θα προστατέψει το παιδί από τις κακοτοπιές του σπιτιού (δηλ. πρίζες, σπίρτα, ηλ.συσκευές, κ.ά.). Στη συνέχεια θα το προστατέψει από τις κακοτοπιές της κοινωνίας (δηλ. κακές παρέες, ναρκωτικά, αλκοόλ κά.).Το σημαντικό είναι ο πατέρας να μη χρησιμοποιεί σωματική και ψυχολογική βία, για να προστατέψει τα παιδιά, από ότι νομίζει αυτός λάθος κι επικίνδυνο.
Αρκεί ο σωστός λόγος και διάλογος, καθώς και η δική του σωστή στάση απέναντι στα προβλήματα της ζωής.
Πρότυπο ταύτισης
Σημαντικός είναι ο ρόλος του πατέρα και όσον αφορά τη διαμόρφωση της ταυτότητας του φύλου του παιδιού, είτε αυτό είναι αγόρι είτε είναι κορίτσι. Επίσης, η σχέση που θα αναπτύξει ένα παιδί με τον πατέρα συμβάλει και διαμορφώνειτο είδος των σχέσεων που
Ένας πατέρας με ενεργό ρόλο μέσα στο σπίτι , μπορεί να βοηθήσει ώστε να αποφορτίζονται οι σχέσεις παιδιού – μητέρας όταν αυτές φτάνουν σε αδιέξοδο. Μπορεί να λύνει προβλήματα και να βοηθήσει τη σχέση μητέρας – παιδιού να εξελιχθεί και να χαλαρώσει και η μητέρα που θα της φύγει ένα βάρος, αφού θα μοιραστεί τόσο τις ευθύνες όσο και τιςφροντίδες ή τις πιθανές συγκρούσεις της με το παιδί.
Ο ρόλος του πατέρα στη νηπιακή ηλικία
Αρχίζει από τα τρία και φτάνει μέχρι τα έξι χρόνια. Η επίδραση του πατέρα στην αγωγή του παιδιού τώρα γίνεται πιο άμεση. Το παιδί συνειδητοποιεί ότι εκτός από την μητέρα υπάρχει και το πρόσωπο του πατέρα στη ζωή του. Για το παιδί της ηλικίας αυτής, ο πατέρας είναι ο σύνδεσμος με τον έξω κόσμο, ο φορέας δύναμης και εξουσίας.
Στην ηλικία αυτή, το παιδί ερευνά το σώμα του κι αρχίζει να ενδιαφέρεται για την σεξουαλικότητά του. Οι γονείς δεν θα πρέπει να αποθαρρύνουν αυτο το ενδιαφέρον ούτε να απωθήσουν την σεξουαλικότητα των παιδιών, κάνοντάς τα να νομίζουν ότι είναι κακό κι άσεμνο. Επίσης με ειλικρίνεια και με απλά λόγια θα πρέπει να απαντούν στις όποιες ερωτήσεις των παιδιών τους αφορούν το συγκεκριμένο θέμα.
Ο πατέρας γίνεται σεξουαλικό πρότυπο για τ’ αγόρια και βοηθάει στην ανεύρεση του φύλου για τα κορίτσια. Έχει παρατηρηθεί ότι σε παιδιά που ο πατέρας τους ήταν απών (φυσική ή ψυχολογική απουσία), τα αγόρια αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην ανεύρεση του ανδρισμού τους, ενώ τα κορίτσια δεν είχαν αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στο άλλο φύλο.
Έτσι, ένας πατέρας δεν μπορεί να διαπαιδαγωγήσει σωστά τα παιδιά του, αν και ο ίδιος δεν έχει ξεκαθαρίσει τη στάση του προς τις γυναίκες, τους άντρες και κυρίως προς τον εαυτό του.
Σημαντικές διαφορές
Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι:
α) Ο πατέρας παίζει περισσότερο σωματικό παιχνίδι, ενώ η μητέρα λεκτικό.
β) Ο πατέρας δίνει περισσότερη σημασία στην αγωγή των αγοριών
γ) και τέλος κυρίως ο πατέρας κάνει διάκριση στα παιχνίδια των παιδιών, κάτι που οδηγεί στη διάκριση των φύλων (Jogman).
Αποτελέσματα:
Τα μωρά που έχουν στερηθεί τη στοργή και την προστασία που πηγάζει και από τους δύο γονείς το πρώτο χαμόγελο αργεί να φανεί.
Η μητέρα στους πρώτους αυτούς μήνες είναι σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης της προσωπικότητας του ανθρώπου. Το βρέφος χρειάζεται να νιώθει την αγάπη μέσα στα μάτια της μητέρας, αυτή αναζητά επίμονα γιατί του είναι απαραίτητη.
Αυτή τη χρονική περίοδο δημιουργείται και ενισχύεται η παρουσία ή μη του συναισθήματος της αγάπης, μεταφέρεται στο βρέφος όπου σιγά-σιγά δυναμώνει, παγιώνεται και γίνεται αιώνια. Εδώ ο πατέρας πρέπει να προστατεύσει και να αποδεχτεί αυτή τη σχέση και έτσι σιγά-σιγά με τη δική του παρουσία στο πλάι της γυναίκας του πλέον να αρχίσουν οι πρώτες ανεξαρτητοποιήσεις του βρέφους από την τόσο απαραίτητη προσκολλητική σχέση με τη μητέρα, ώστε αυτή η σχέση να μην φτάσει στο όριο της παθολογίας και έτσι να δημιουργηθούν ψυχολογικά προβλήματα και να εκδηλωθούν στο άτομο σαν ενήλικας πλέον.
Η προστασία της Πολιτείας – Έχουν θεσμοθετηθεί για το πατέρα
Η Άδεια γονεϊκότητας
Το δικαίωμα επιλογής με διαφορετικές ώρες απασχόλησης των γονιών έξω από το σπίτι
Υπάρχει καταμερισμός εργασιών στο σπίτι. Η γυναίκα πλέον εργάζεται συχνά τις ίδιες ώρες με τον πατέρα ή και περισσότερες, με αποτέλεσμα την ανακατανομή των ρόλων σε σχέση με τη φροντίδα των παιδιών
Αυξήθηκαν τα διαζύγια και οι μονογονικές οικογένειες
Εντατικοποιήθηκαν οι έρευνες πάνω στο ρόλο του πατέρα στην ανάπτυξη των παιδιών και πάνω στις συνέπειες της πατρικής αποστέρησης
Μελετήθηκαν πιο εκτεταμένα οι διαφορές των δύο φύλων (βιολογικές και κοινωνικές)
Η οικογένεια πλέον αντιμετωπίζεται σαν σύστημα που αλληλοεπηρεάζει και αλληλοκαθορίζει τις σχέσεις των μελών της
Το τέλειο μοντέλο είναι οι Δημοκρατικοί γονείς
Οι γονείς αυτοί πιστεύουν ότι η μητρότητα και η πατρότητα δεν είναι ένα απλό βιολογικό γεγονός αλλά είναι κυρίως κοινωνικό και ψυχολογικό. Δεν θεωρούν τα παιδιά ως κτήμα τους, αλλά σαν ξεχωριστές προσωπικότητες και πιστεύουν ότι μπορούν να διδαχθούν από αυτά.
Ο ιδανικός γονιός είναι ο φίλος για τα παιδιά, το πρότυπο, ο παιδαγωγός, ο προστάτης, ο τροφέας, αλλά κυρίως είναι αυτός που τα παιδιά μπορούν να στηριχτούν πάνω του και να υπολογίζουν στη βοήθειά του.Αγαπά και καταλαβαίνει, γνωρίζει τις ικανότητες και τις ανάγκες των παιδιών, τα οποία δεν θέλει να τελειοποιήσει αλλά να τα βοηθήσει να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη.Οι γονείς αυτοί, έχουν ως αρχή τους το εξής γνωμικό : ” Τα παιδιά σας δεν είναι παιδιά σας. Έρχονται στη ζωή με τη βοήθειά σας, αλλά όχι από εσάς. Δεν ανήκουν σε σας. Μη γυρεύετε να σας μοιάσουν.”
