Όταν τα ρολόγια γύρισαν μια ώρα πίσω, πολλοί καλωσόρισαν τον έξτρα ύπνο. Ωστόσο κάποιοι αισθάνονται νωθρότητα τις πρώτες λίγες μέρες μετά την αλλαγή. Και σύμφωνα με νέα έρευνα άλλοι θα διατρέξουν μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης τους σκοτεινούς μήνες του χειμώνα.
“Οι περισσότεροι άνθρωποι απολαμβάνουν την έξτρα ώρα ύπνου όταν σταματά η θερινή ώρα. Παρ’ όλα αυτά, επειδή νυχτώνει νωρίτερα το απόγευμα, κάποιοι άλλοι ενδέχεται να νιώσουν μεγαλύτερη κόπωση κατά τη διάρκεια της επιστροφής στο σπίτι” σημειώνει ο Raghu Upender, Διευθυντής του Κέντρου Διαταραχών Ύπνου στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Vanderbilt, Nashville σε ένα δελτίο Τύπου. Σύμφωνα με τον ίδιο, η επιπλέον έκθεση στο φως της μέρας μπορεί να ανατάξει το βιολογικό μας ρολόι και να μας βοηθήσει να ανταπεξέλθουμε.
“Τραβήξτε τις κουρτίνες, ανοίξτε τα φώτα στο σπίτι ή βγείτε για μια βόλτα. Το φως ρυθμίζει την ορμόνη μελατονίνη που ελέγχει τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης (sleep-wake cycle) και περιορίζει την παραγωγή μελατονίνης, ενώ το σκοτάδι την ενισχύει. Αυτό εξηγεί γιατί πολλοί άνθρωποι συχνά αισθάνονται πιο κουρασμένοι ή ζαβλακωμένοι κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα, όταν οι μέρες είναι μικρότερες και υπάρχουν λιγότερες ώρες ηλιακού φωτός. Οι περισσότεροι άνθρωποι προσαρμόζονται μέσα σε λίγες εβδομάδες, ειδικά αν εκτίθενται για μεγαλύτερη διάρκεια στο φως του ήλιου.”
Δεν ανακάμπτουν όμως όλοι μετά την αλλαγή ώρας. Ένα 4–6 % του πληθυσμού μπορεί να περάσει κατάθλιψη τον χειμώνα γνωστή ως Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή (Seasonal Affective Disorder) επισημαίνει η Sanam Hafeez νευροψυχολόγος στη Νέα Υόρκη. Ένα 10-20% ενδέχεται να την βιώσει σε ήπια μορφή, προσθέτει η ίδια.
“Η Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή είναι τέσσερις φορές πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες και πιο διαδεδομένη όσο πιο βόρεια πηγαίνει κανείς. Για παράδειγμα είναι εφτά φορές πιο συνήθης στην Πολιτεία της Ουάσινγκτον απ’ ό,τι σε εκείνη της Φλόριντα. Η θεραπεία με φως και τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς με τη συγκεκριμένη διαταραχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμπτώματα της Εποχικής Συναισθηματικής Διαταραχής εμφανίζονται στο τέλος του φθινοπώρου ή στις αρχές του χειμώνα και υποχωρούν τις ημέρες της άνοιξης και του καλοκαιριού που είναι πιο ηλιόλουστες.”
Η νέα μελέτη καταδεικνύει ότι οι πιο σοβαρές περιπτώσεις κατάθλιψης αναδύονται αμέσως μετά την αλλαγή ώρας. Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα μεταξύ των ετών 1995-2012 από τη Δανία και βρήκαν ότι ο αριθμός των ανθρώπων με διάγνωση κατάθλιψης στα ψυχιατρικά νοσοκομεία αυξήθηκε αμέσως μετά την αλλαγή από τη θερινή στη χειμερινή ώρα.
Ο αριθμός των διαγνώσεων κατάθλιψης τον μήνα μετά την αλλαγή ώρας ήταν περίπου 8% υψηλότερος από το κανονικό σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύεται στο Περιοδικό Επιδημιολογία. Αυτή η αύξηση είναι πολύ μεγάλη για να είναι συμπτωματική, συμπληρώνουν οι ερευνητές. “Είμαστε σχετικά σίγουροι ότι η διεύρυνση του αριθμού των διαγνώσεων κατάθλιψης οφείλεται στην μετάβαση από τη θερινή στη χειμερινή ώρα.” αναφέρει ο Soren Ostergaard, από το Πανεπιστήμιο Aarhus στη Δανία, συγγραφέας της μελέτης.
Οι ερευνητές δεν εντόπισαν τους λόγους για την αύξηση των διαγνώσεων κατάθλιψης μετά την αλλαγή ώρας αλλά πρότειναν κάποιες πιθανές αιτίες. “Ίσως επωφελούμαστε λιγότερο από το φως της ημέρας μεταξύ εφτά και οχτώ το πρωί επειδή πολλοί από μας κάνουμε ντους εκείνη την ώρα, τρώμε πρωινό ή βρισκόμαστε στο αυτοκίνητο ή το λεωφορείο στο δρόμο για τη δουλειά ή το σχολείο. Όταν επιστρέφουμε στο σπίτι το απόγευμα και έχουμε ελεύθερο χρόνο, έχει ήδη βραδιάσει.
Επιπλέον, η μετάβαση στη χειμερινή ώρα ενδέχεται να σχετίζεται με αρνητική ψυχολογική επίδραση αφού πολύ καθαρά σηματοδοτεί την έλευση μιας περιόδου με σκοτεινές και κρύες μέρες. Τα αποτελέσματά μας πρέπει να οδηγήσουν σε αυξημένη ευαισθητοποίηση για την κατάθλιψη τις εβδομάδες που ακολουθούν τη μετάβαση στη χειμερινή ώρα. Αυτό αφορά περισσότερο τους ανθρώπους με τάση προς κατάθλιψη.” υπογραμμίζει ο Ostergaard.
