Η εντεροκολίτιδα επαγώμενη από τροφικές πρωτείνες (FPIES) είναι ένα σύνδρομο που κατατάσσεται στις μη μεσολαβούμενες από IgE τροφικές αλλεργίες. Πρόκειται δηλαδή για ένα είδος αλλεργίας που συνήθως δεν εμφανίζεται με τυπικά “αλλεργικά” συμπτώματα όπως κνίδωση ή συριγμός, αλλά με κυρίως γαστρεντερικά συμπτώματα.
Τα συμπτώματα αυτού του τύπου αλλεργικής αντίδρασης περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενους και συχνά ακατάσχετους εμέτους που συνήθως εμφανίζονται 2 με 6 ώρες μετά την κατανάλωση της τροφής στην οποία το παιδί είναι αλλεργικό. Ακόμη και ίχνη της τροφής μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή αντίδραση. Υπάρχει συχνά διάρροια που αρχίζει αργότερα (μετά από 6 ώρες). Πρόκειται για μια ιατρική κατάσταση που μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις (~ 20%), μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση του βρέφους, υπόταση και λήθαργο.
Συχνά η διάγνωση καθυστερεί καθώς τα συμπτώματα δεν είναι αυτά της χαρακτηριστικής αλλεργικής αντίδρασης και εμφανίζονται μετά από αρκετές ώρες από την κατανάλωση της τροφής. Επιπλέον, τρόφιμα όπως το ρύζι και τα λαχανικά θεωρούνται γενικά «υποαλλεργικά».
Η συχνότερη αιτία FPIES είναι το αγελαδινό γάλα ενώ από τις στερεές τροφές, η συχνότερη αιτία είναι το ρύζι. Το ψάρι είναι μια σχετικά συχνή αιτία τροφικής αλλεργίας άμεσου τύπου. Η συχνότητα του FPIES που οφείλεται σε ψάρι και ψαρικά είναι λιγότερο γνωστή και φαίνεται να ποικίλει στις διάφορες χώρες, κάτι το οποίο σχετίζεται πιθανότατα και με τις διαφορετικές συνήθειες εισαγωγής στερεών τροφών στα βρέφη. Οι περισσότερες αναφορές FPIES οφειλόμενου σε ψάρι ή ψαρικά προέρχονται από τις μεσογειακές χώρες.
Η μεγαλύτερη καταγραφή FPIES από ψάρι δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Pediatric Allergy and Immunology και προέρχεται από την Ιταλία. Συνολικά μελετήθηκαν 70 περιστατικά FPIES από ψάρι και ψαρικά. Από τη μελέτη προκύπτουν ορισμένες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις:
- Ο μέσος όρος ηλικίας εμφάνισης FPIES είναι 14 μήνες (αρκετά αργότερα από αυτό που συμβαίνει με το αγελαδινό γάλα).
- Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσίαζουν αλλεργία μόνο στο ψάρι, ένα μικρό ποσοστό παρουσίαζει αλλεργία μόνο σε κάποιο ψαρικό και μόνο 4 (6%) παιδιά είχαν FPIES τόσο από ψάρι όσο και από ψαρικό αλλά πιθανότατα το ποσοστό αυτό να είναι μεγαλύτερο. Συνιστάται επομένως η εισαγωγή των ψαρικών στα παιδιά με FPIES από ψάρι να γίνεται με ελεγχόμενη πρόκληση.
- Τέσσερα παιδιά είχαν εμφανίσει πρηγουμένως FPIES και σε κάποια άλλη τροφική πρωτείνη. Ο κίνδυνος εμφάνισης τροφικής αλλεργίας σε άλλο τρόφιμο φαίνεται να είναι χαμηλός.
- Μπακαλιάρος και γλώσσα είναι τα ψάρια που προκάλεσαν με μεγαλύτερη συχνότητα το σύνδρομο.
- Όλα τα παιδιά πλην ενός είχαν αρνητικές ειδικές IgE για το ψάρι.
- Το 21% των παιδιών ανέχθηκαν διαφορετικό ψάρι από αυτό που προκάλεσε το FPIES. Αυτό ίσως είναι και το σημαντικότερο εύρημα καθώς υποδεικνύει ότι ένα παιδί με FPIES από κάποιο ψάρι δεν είναι απαραίτητο να αποφεύγει όλα τα είδη ψαριών. Φυσικά, κάθε εισαγωγή διαφορετικού ψαριού θα πρέπει να γίνεται με ελεγχόμενη πρόκληση.
Τα καλά νέα είναι ότι το FPIES συνήθως υποχωρεί καθώς το παιδί μεγαλώνει. Η ανοχή στο ψάρι πάντως φαίνεται να κατοχυρώνεται σε μεγαλύτερη ηλικία (μέσος όρος 106 μήνες, εύρος 24-216 μήνες) από ό,τι στο αγελαδινό γάλα. Τα παιδιά που πάσχουν από FPIES πρέπει να παρακολουθούνται στενά από τον αλλεργιολόγο τους, για τις απαραίτητες οδηγίες και για να καθοριστεί η ασφελέστερη στιγμή για την πρόκληση και την απελευθέρωση του τροφίμου. Με την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση και ένα εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο μπορεί να διασφαλιστεί η σωστή ανάπτυξη των παιδιών με FPIES.
