Οι σχέσεις που καθορίζουν πιο πολύ τη ζωή μας είναι αυτές που δεν τις έχουμε επιλέξει: η οικογένειά μας, οι γονείς και τα αδέλφια μας. Δεσμοί αίματος, αλλά και δεσμοί συναισθηματικοί, πολύ δυνατοί, μας συνδέουν μαζί τους. Από αυτές τις σχέσεις ζωής εκείνες που, κατά πάσα πιθανότητα, θα μας συνοδεύουν ώσπου να γεράσουμε είναι οι σχέσεις με τ’ αδέλφια μας. Η αγάπη και το μίσος, ή πιο ειδικά η αφοσίωση και η αντιζηλία αποτελούν τα κυρίαρχα συναισθήματα σε τέτοιες σχέσεις. Από πού όμως προέρχονται αυτά τα συναισθήματα;
Κάθε αδελφική σχέση ξεκινά με ένα πρωτότοκο παιδί, που αρχικά είναι μόνο του και συνήθως απολαμβάνει ανενόχλητα και απεριόριστα την αγάπη και το ενδιαφέρον των γονιών του. Αυτό είναι δίχως αμφιβολία είναι ένα καταπληκτικό προνόμιο, που απολαμβάνουν τα πρωτότοκα παιδιά κάθε οικογένειας και το οποίο φυσικά δεν επιθυμούν καθόλου να στερηθούν. Τα πράγματα αλλάζουν όμως από τη στιγμή που το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται την εγκυμοσύνη της μητέρας του, και συνεχίζουν να αλλάζουν και μετά τη γέννηση του καινούργιου μωρού. Αυτό το καινούργιο πλάσμα, που πραγματικά εισβάλλει με τρόπο ιδιαίτερα δυναμικό και απαιτητικό στη ζωή της οικογένειας και το οποίο όλοι ονομάζουν τρυφερά και χαϊδευτικά «το αδελφάκι σου», γίνεται πολύ συχνά αντικείμενο πραγματικού μίσους. «Το μίσος αυτό με τον καιρό δίνει τη θέση του στην αγάπη, καθώς το νέο βρέφος εξελίσσεται σ’ ένα ανθρώπινο πλάσμα, με το οποίο παίζει κανείς και για το οποίο νιώθει περήφανος… Νομίζω πως είναι εξαιρετικά πολύτιμη εμπειρία για το παιδί ν’ ανακαλύπτει ότι ο νεότερος αδελφός (ή αδελφή) που αρχίζει ν’ αγαπάει είναι το ίδιο πρόσωπο με το νεογέννητο βρέφος, που πριν από λίγες βδομάδες μισούσε και επιθυμούσε την απομάκρυνσή το» γράφει ο γνωστός ψυχαναλυτής-παιδοψυχίατρος Dr. D. Winnicott.
H ζήλια δεν είναι μόνο αρνητική
H ζήλια και η αντιπαλότητα, αν δεν καταπιεστούν («δεν κάνει να ζηλεύω τον αδελφό μου, πρέπει μόνο να τον αγαπάω»), δεν είναι μόνον αρνητικά συναισθήματα. Το ζύγισμα και η σύγκριση των ικανοτήτων και των δυνατοτήτων μεταξύ αδελφών έχει και την πολύ θετική του πλευρά: μας βοηθά μαζί με τη συντροφικότητα που υπάρχει να χτίσουμε την αυτοεικόνα μας και μας ωθεί στο να προσπαθούμε να βελτιωθούμε, ν’ ανακαλύψουμε τις δικές μας προσωπικές κλίσεις και να τις καλλιεργήσουμε.
Πώς την αντιμετωπίζω;
Ασχοληθείτε εναλλάξ με τα παιδιά σας. Θα πρέπει να φροντίσετε να υπάρχει ισορροπία και να διαθέσετε ξεχωριστό χρόνο σε όλα τα παιδιά της οικογένειας.
Μην υποχρεώνετε το πρωτότοκο παιδί να «μεγαλώσει» απότομα. Αφήστε το να ζει σαν παιδί της ηλικίας του, δώστε του καμιά φορά την άδεια να είναι «μικρό»
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να εκφράσει όλα όσα νιώθει και δείξτε κατανόηση και τρυφερότητα. Μην επιβεβαιώνετε άθελα σας αυτό που το παιδί φοβάται, δηλαδή την απώλεια της αγάπης σας
Αποφύγετε τις συγκρίσεις (για ομορφιά, σχολική επίδοση, αθλητικές επιδόσεις κ.λ.π.). Δεχτείτε τη διαφορετικότητα των παιδιών σας!
Ας έχει το κάθε παιδί και τα δικά του παιχνίδια, το δικό του χώρο (δωμάτιο ή έστω μια γωνιά ή ένα συρτάρι αποκλειστικά δικό του…). Τα αδέλφια δεν είναι απαραίτητο να τα μοιράζονται όλα και να παίζουν συνεχώς μαζί!
Χρειάζεται σαφήνεια και ακρίβεια στη ρύθμιση της επικοινωνίας στην οικογένεια (ποιος μιλά και πότε, κανείς δε διακόπτεται…). Η συνεργασία στις οικιακές εργασίες, η διάταξη των θέσεων στο αυτοκίνητο και στο τραπέζι, η σειρά στο μπάνιο και στον ύπνο, το ποιος παίρνει δώρο όταν ένα από τα παιδιά γιορτάζει(!) κ.λ.π., κ.λ.π. θα πρέπει να διευθετηθούν πολύ συγκεκριμένα.
Αποφύγετε τις παγίδες του «ποιος άρχισε» και του «ποιος φταίει». Δε γίνεται να φταίει πάντα ο μεγάλος ή πάντα ο μικρός… Στηρίξετε την ικανότητα των παιδιών να βρίσκουν μόνα τους τη λύση. Τα αδέλφια πρέπει να βρουν την τάξη μόνα τους, μέσα από την εμπειρία. Μη λαμβάνετε θέση και εκφράστε την απεριόριστη αγάπη σας και στο «δύσκολο» παιδί σας. Βοηθήστε το να αποδεχτεί τη θέση και την πορεία του. Αν συστηματικά χειραγωγείται συναισθηματικά από τ’ αδέλφια του κάποιο παιδί σας, βοηθήστε το να αντιδράσει και να αναπτύξει τις συναισθηματικές του άμυνες. Αν τίθεται θέμα ασφάλειας ή συστηματικής εκμετάλλευσης, τότε παρεμβαίνετε χωρίζοντας απλώς τους «μονομάχους»
Θέστε σαφείς κανόνες που θα εμποδίσουν την επιθετική συμπεριφορά μεταξύ τους. Για παράδειγμα: το μεγαλύτερο παιδί δε χτυπά το μικρότερο, έχει όμως το δικαίωμα να αμυνθεί εφόσον εκείνο του επιτεθεί, ή απαγορεύονται οι βρισιές, τα επίθετα, οι κλωτσιές, οι δαγκωματιές, η ρίψη αντικειμένων κ.λ.π.
Δείτε το βίντεο αυτό και θα καταλάβετε τι συμβαίνει ανάμεσα στα αδέλφια…
https://www.youtube.com/watch?v=WZuPykROkPk
