Η Susan Glickman, δασκάλα δημοτικού, ήταν η πρώτη από τις φίλες της που έγινε γιαγιά Στα 56, η Susan απ’ τη Νέα Υόρκη, δήλωσε ότι η ίδια και ο άντρας της είναι κατενθουσιασμένοι με την 8 οκτώ μηνών εγγονή τους, που ζει λιγότερο από μια ώρα μακριά τους.
Κατενθουσιασμένοι, ναι. Αλλά υπάρχουν και όρια.
«Θα κάνω ό,τι περνάει απ’ το χέρι μου για να βοηθήσω, αλλά πιστεύω ότι όλοι έχουν δικαίωμα να έχουν και τη δική τους ζωή», λέει η κα Glickman. «Δεν θέλω δεσμεύσω μια συγκεκριμένη μέρα κάθε εβδομάδας μου. Τα δικά μου παιδιά τα μεγάλωσα».
Αυτοί είναι κάποιοι απ’ τους σημερινούς παππούδες: μεγαλύτεροι απ’ τον μέσο μεσήλικα, αλλά αρκετά νέοι για να μη νιώθουν εξαντλημένοι απ’ τη ζωή. Οι νέοι αυτοί παππούδες είναι πιο υγιείς και πιο ενεργοί απ’ τους παππούδες του παρελθόντος. Πιάνουν τους εαυτούς τους να προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην προσωπική τους ζωή και το δικό τους πρόγραμμα και τη ζωή και το πρόγραμμα των παιδιών τους – οι οποίοι χρειάζονται κάποιον να φροντίσει τα παιδιά τους.
«Οι νεότεροι παππούδες είναι πολύ δοτικοί, όμως ίσως έχουν δουλειές να κάνουν, υποχρεώσεις να εκπληρώσουν και φίλους να δουν», λέει στη New York Times η Ellen Breslau, αρχισυντάκτρια του Grandparents.com. «Οι παππούδες του σήμερα έχουν γεμάτες ζωές. Δεν μπορούν απλώς να τα παρατήσουν όλα».
Εννοείται, φυσικά, πως υπάρχουν αμέτρητες γιαγιάδες και παππούδες που έχουν κάθε διάθεση να αφιερώσουν άπλετο χρόνο στα εγγόνια τους. Εννοείται, επίσης, ότι -ειδικά, σήμερα, που οι άνθρωποι κάνουν παιδιά σε μεγαλύτερη ηλικία- υπάρχουν αρκετοί παππούδες άνω των 70-75, που πραγματικά ανυπομονούν να μεγαλώσουν και να φροντίσουν τα εγγόνια τους κι όταν έρθει αυτή η ώρα, το κάνουν με πολλή κι ειλικρινή χαρά. Ωστόσο, οι πιο νέοι και ακόμη εργαζόμενοι, μπορεί να βρεθούν εγκλωβισμένοι ανάμεσα στις δικές τους επιθυμίες και τις ανάγκες των παιδιών τους, που αντιμετωπίζουν διαφορετικά τον ρόλο τους.
Σε δημοσκόπηση που έκανε το περιοδικό Grandparents.com το 2013, 13.270 παππούδες και γιαγιάδες κατέθεσαν την οπτική τους πάνω στο θέμα. Η δημοσκόπηση αυτή μπορεί να μην αποτελεί επιστημονική έρευνα, είναι όμως δηλωτική της κατάστασης: το 65% των συμμετεχόντων συμφώνησε με τη δήλωση «Λατρεύω να είμαι κομμάτι της ζωής των εγγονιών μου, αλλά δεν είναι το κέντρο της ζωής μου». Όταν ερωτήθηκαν τι τους προκαλεί περισσότερο άγχος ως παππούδες, ένας στους πέντε απάντησε ότι νούμερο ένα στρεσογόνος παράγοντας είναι οι διαμάχες με τα παιδιά τους, η δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και τη φροντίδα των εγγονιών τους και η απαίτηση των παιδιών τους να φροντίζουν τα παιδιά.
Κι ενώ το μένει η γιαγιά κοντά στα εγγόνια διευκολύνει το πόσο συχνά τα βλέπει, συχνά γίνεται και αιτία καυγάδων. «Πολλοί γονείς ενοχλούνται όταν η γιαγιά αρνείται να κάνει babysitting, επειδή είναι απασχολημένη ή προτιμάει να κάνει κάτι άλλο», λέει η Breslau και συνεχίζει: «Κάποιοι παππούδες αρπάζουν κάθε ευκαιρία για babysitting, επειδή είναι πολύ σημαντικό γι’ αυτούς, ενώ άλλοι ορίζουν ως το ίδιο σημαντικά κι άλλα κομμάτια της ζωής τους».
Το αστείο είναι ότι την ίδια στιγμή δεν είναι λίγοι οι γονείς, που παραπονιούνται για την υπερβολική ενασχόληση των γονιών τους με τα παιδιά και τους κατηγορούν για παρεμβατικότητα. Κι έτσι, υπάρχουν γονείς εκνευρισμένοι με το πόσο ασχολούνται οι παππούδες με τα παιδιά τους και γονείς εκνευρισμένοι με το πόσο δεν ασχολούνται οι παππούδες με τα παιδιά τους.
Ενώ κάποιοι απ’ τους σημερινούς παππούδες αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στη φροντίδα των παιδιών των παιδιών τους, δεν είναι καθόλου λίγοι εκείνοι που προσπαθούν να ενισχύσουν οικονομικά τους απογόνους τους. Αυτή η τάση ίσως οφείλεται και στο γεγονός ότι, συγκριτικά με τους παππούδες του παρελθόντος, έχουν λιγότερα εγγόνια.
Εκτός από τα παιχνίδια, το φαγητό και τα χρήματα που δίνουν οι παππούδες για τη διασκέδαση των εγγονιών τους, συνεισφέρουν σημαντικά τόσο στα έξοδα της εκπαίδευσής τους (δίδακτρα για ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια, ξένες γλώσσες κ.λπ.) όσο και στις καθημερινές τους ανάγκες (ένδυση, super market κ.λπ.).
Ποιο είναι, λοιπόν, το κλειδί; Το κλειδί είναι ο αμοιβαίος σεβασμός στις ανάγκες και τα όρια του καθένα. Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να φροντίσει τα παιδιά μας ή να μας παρέχει οικονομική βοήθεια. Καμιά φορά, ζώντας κοντά και έχοντας τόσο ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς όπως είναι αυτοί της ελληνικής οικογένειας, είναι δύσκολο να βρεθεί αυτή η ισορροπία. Ωστόσο, οφείλουμε να σεβόμαστε τις ανάγκες και τις επιθυμίες των ανθρώπων που θυσίασαν τόσα για να μας μεγαλώσουν χωρίς να τους χρεώνουμε υποχρεώσεις ανατροφής κι άλλων, επιπλέον παιδιών που… δεν γέννησαν αυτοί.
