από την από την Κατερίνα Πετσίνη-Βουτσινά, πτυχιούχος αισθητικός-κοσμετολόγος ΑΤΕΙ Αθηνών
Οι εφηβεία ξεκινά και τις περισσότερες φορές χρειάζεσαι σύμμαχο για να καταφέρεις να την διανύσεις χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα… Τι γίνεται όμως όταν εμφανίζεται η ακμή;
Μια χρόνια, πολυπαραγοντική πάθηση που αν και δεν αποτελεί αποκλειστικό γνώρισμα της εφηβείας, εμφανίζεται κυρίως κατά την εφηβική περίοδο (14-18 στα κορίτσια, 15-19 στα αγόρια). Έχει παρατηρηθεί ότι το ποσοστό των ατόμων που πάσχει από οποιασδήποτε μορφής ακμή πλησιάζει το 80%, ενώ η μέση διάρκεια της νόσου είναι περίπου 4-5 χρόνια. Η διάρκεια εμφάνισης της ακμής μπορεί ,σε σημαντικό ποσοστό, να διαρκέσει πολύ περισσότερο.
Τι είναι η ακμή;
Η ακμή, είναι μία κοινή φλεγμονώδης δερματοπάθεια, η οποία εκδηλώνεται με την παρουσία μικρών πολύμορφων εξανθημάτων – τα γνωστά, δηλαδή, σε όλους σπυράκια, που όμως, ανάλογα με τον τύπο της ακμής, μπορεί να διαφέρουν στην όψη.
Εμφανίζεται στο πρόσωπο, στο στήθος, στην πλάτη και στους ώμους, εκεί που υπάρχουν τριχοσμηγματογόνοι θύλακες.
Κλινική εικόνα-Μορφές ακμής:
Το εξάνθημα της ακμής είναι συνήθως πολύμορφο και αποτελείται από:
- Φαγέσωρες (ανοικτοί-κλειστοί) Μη φλεγμονώδη στοιχεία
- Βλατίδες
- Φλύκταινες Φλεγμονώδη στοιχεία
- Οζίδια
- Κύστεις.
Η εμφάνιση κάποιας από τις παραπάνω βλάβες κατατάσσει και την ακμή στις τρεις πιθανές μορφές της, την φαγεσωρική, την βλατιδοφλυκταινώδη και την κυστική.
Πιο συγκεκριμένα:
-Η φαγεσωρική χαρακτηρίζεται από την παρουσία φαγεσώρων που περιέχουν εγκλωβισμένο σμήγμα και διακρίνονται σε ανοικτούς (μαύρα στίγματα) και κλειστούς φαγέσωρες (εσωτερικά σπυράκια στο χρώμα του δέρματος).
–Η βλατιδοφλυκταινώδης χαρακτηρίζεται από την παρουσία βλατίδων (κόκκινα σπυράκια) και φλυκταινιδίων (σπυράκια με πύον), τα οποία απαντώνται στην πλειοψηφία των ατόμων με ακμή.
-Η κυστική ακμή που είναι η πιο σοβαρή μορφή, χαρακτηρίζεται από την παρουσία εσωτερικών κύστεων ή βαθιά φλεγμονωδών οζιδίων. Η διαφορά μεταξύ τους έγκειται στο ότι οι κύστες είναι γεμάτες πύον, ενώ τα οζίδια όχι. Αυτή η μορφή ακμής είναι επώδυνη και συχνά καταλείπει ουλές εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Ανάλογα με την κλινική εικόνα υπάρχει διαβάθμιση στη βαρύτητα της ακμής και η κάθε περίπτωση αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Η ακμή ανάλογα με τη μορφολογία και τον αριθμό των στοιχείων διακρίνεται σε ελαφρά, ήπια και βαριά.
Ο πάσχων/πάσχουσα που παρουσιάζει φαγέσωρες και ολίγα φλεγμονώδη στοιχεία πάσχει από ελαφρά ακμή.
Εκείνος που παρουσιάζει πολλούς φαγέσωρες, βλατίδες και φλύκταινες, πάσχει από ήπια μορφή ακμής. Ενώ οι εκείνοι που εμφανίζουν φλύκταινες, οζίδια και κύστεις, πάσχουν από βαριά μορφή της νόσου. Η βαριά ακμή είναι δυσίατη, επίμονη, με μεγάλη χρονική διάρκεια ενώ στην αποδρομή της μπορεί να αφήσει αντιαισθητικές ουλές.
Τι την προκαλεί;
Διαφορετικοί παράγοντες συντελούν στην εμφάνισή της. Οι πιο σημαντικοί από αυτούς είναι:
Ορμονική δραστηριότητα:Η ακμή στην εφηβεία εμφανίζεται λόγω των πολλών ορμονικών αλλαγών που συντελούνται στον οργανισμό μας και οι οποίες δρουν στους σμηγματογόνους αδένες και στους θύλακες των τριχών. Όταν οι αδένες υπερλειτουργούν, τότε αρχίζουν να παράγουν περισσότερο σμήγμα από το φυσιολογικό (υπερεκκριση σμήγματος), που φράσσει τους πόρους και δημιουργούνται τα σπυράκια.
Διαταραχή της κερατινοποίησης:Η διαταραχή της κερατινοποίησης οφείλεται σε παθολογικώς αυξημένα κερατινοκύτταρα, τα οποία και συσσωρεύονται μεταξύ τους. Η κατάσταση αυτή προκαλεί απόφραξη του τριχοσμηγματογόνου πόρου, με αποτέλεσμα το σμήγμα να εγκλωβίζεται και να δημιουργούνται σπυράκια.
Μικροβιακά αίτια:Σημαντικός παράγοντας για τη δημιουργία της ακμής είναι το προπιονικό βακτηρίδιο της ακμής (P.Acnes) το οποίο είναι φυσιολογικός έποικος του τριχοσμηγματογόνου πόρου. Όταν όμως αυξηθεί σε αριθμό, προκαλεί διάσπαση των τριγλυκεριδίων του σμήγματος και στη συνέχεια εντείνει την παραγωγή ελευθέρων λιπαρών οξέων που προκαλούν ερεθισμό στο δέρμα και τις πρώτες εκδηλώσεις της ακμής, τους φαγέσωρες.
Καλλυντικά:Η ακμή αυτής της μορφής, οφείλεται σε χρήση καλλυντικών προϊόντων που δεν είναι κατάλληλα για τον τύπο του δέρματός μας και περιέχουν φαγεσωρογόνα υλικά όπως βαζελίνη, λανολίνη, φυτικά ή χημικά έλαια. Αν, για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε κάποια πολύ λιπαρή κρέμα, είναι δυνατό να φράξουν οι πόροι του δέρματος και το σμήγμα να μην έχει διέξοδο, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ακμή.
Φάρμακα:Η ιατροφαρμακευτική ακμή εκδηλώνεται έπειτα από χορήγηση φαρμάκων, όπως τα ανδρογόνα, τα αναβολικά, η κορτιζόνη και τα αντιεπιληπτικά.Το καλό όμως είναι ότι, όταν σταματήσει η χορήγηση του φαρμάκου, υποχωρεί και το πρόβλημα.
Κληρονομικότητα : Άνθρωποι που κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς τους υπέφερε ή υποφέρει από την πάθηση της ακμής έχουν αυξημένη πιθανότητα να την εμφανίσουν και οι ίδιοι, ακόμα και στην περίπτωση που οι γονείς έχουν το ίδιο λιπαρό δέρμα με τα παιδιά.
Βασικοί παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν την ακμή είναι:
Άγχος:Έντονοι συγκινησιακοί παράγοντες (άγχος, νεύρα, στενοχώρια) συσχετίζονται με την επιδείνωση της ακμής, όχι τόσο της εφηβικής όσο της ενήλικης.
Διατροφή:Αν και δεν έχει αποσαφηνιστεί ο ρόλος της διατροφής στην πρόκληση ή στην επιδείνωση της ακμής, έχει παρατηρηθεί ότι η κατανάλωση ορισμένων τροφών πλούσιων σε λιπαρά(π.χ. λόγω της υπερέκκρισης ινσουλίνης). , ζυμαρικών, σοκολάτας, ποτών, που προάγουν την παραγωγή σμήγματος, ενδέχεται να επιδεινώσουν την ακμή.
Κλίμα:Εδώ μιλάμε για τη λεγόμενη «τροπική ακμή» (ακμή της Μαγιόρκα), που εκδηλώνεται κυρίως από την πολλή ζέστη και την υγρασία. Ο ιδρώτας, μάλιστα, δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξή της.
Συστήνεται η αποφυγή κακοποίησης των βλαβών της ακμής, γιατί επιμολύνεται την περιοχή και προκαλείται ρήξη της τριχοσμηγματογόνου μονάδας και έγχυση του περιεχομένου της στο χόριο.
Η κακοποίηση αυτή αυξάνει την πιθανότητα πρόκλησης ουλών-σημαδιών. Μην ξεχνάτε ότι είναι πολύ πιο εύκολο να θεραπεύσετε τα σπυράκια παρά τα σημάδια.
Να μη χρησιμοποιείτε ακατάλληλα προϊόντα για τον τύπο του δέρματός σας.
Ποτέ μην χρησιμοποιείται φάρμακα που δεν σας έχει συστήσει δερματολόγος, αλλά κάποιος γνωστός σας. Αυτό, εκτός από αναποτελεσματικό (αφού δεν έχουν όλοι τον ίδιο τύπο ακμής), μπορεί να είναι και εξαιρετικά επικίνδυνο, ειδικά αν πρόκειται για φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα. Για κάθε φάρμακο υπάρχουν ενδείξεις και αντενδείξεις, καθώς και διαφορετική δοσολογία ανάλογα με την κάθε περίπτωση, και ο μόνος αρμόδιος να σας συμβουλεύσει είναι ο γιατρός σας. Το ιδανικότερο είναι να υπάρχει συνεργασία ιατρού-αισθητικού ώστε να επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Αντιμετώπιση και θεραπεία:
Η καθυστερημένη αντιμετώπιση και οι ακατάλληλες θεραπείες διαιωνίζουν το πρόβλημα και ταλαιπωρούν το ίδιο το άτομο. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η σωστή διάγνωση του τύπου της ακμής και η έγκαιρη έναρξη εξατομικευμένης θεραπείας, που διαφέρει βέβαια ανάλογα με τον τύπο της ακμής. Οι θεραπείες που προτείνονται είναι ποικίλες ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της νόσου, την ηλικία και δραστηριότητες του πάσχοντος, το φύλο και την εποχή του έτους.
Καθημερινός καθαρισμός και Βαθύς καθαρισμός του προσώπου:
Ο καθημερινός καθαρισμός του προσώπου θεωρείται απαραίτητος τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα (πρωί-βράδυ), με προϊόντα που συστήνει ο δερματολόγος σε άρρηκτη συνεργασία με τον αισθητικό ανάλογα με την κάθε περίπτωση. Ο βαθύς καθαρισμός συνίσταται στις περιπτώσεις ήπιας ακμής (π.χ. φαγεσωρική) και είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται περίπου κάθε 3-4 μήνες ανάλογα με την περίπτωση κάθε φορά. Ο βαθύς καθαρισμός αποτελεί μία διαδικασία που πρέπει να γίνεται προσεκτικά και αποκλειστικά από ειδικό πτυχιούχο αισθητικό και περιλαμβάνει τη χρήση ατμού για αν μαλακώνουν οι πόροι του δέρματος, στη συνέχεια την απομάκρυνσή των ρύπων και του σμήγματος από αυτό και τέλος τη θεραπεία με ειδικά προϊόντα (κρέμες και μάσκες) που καταπραΰνουν, επουλώνουν και αποτρέπουν την επιμόλυνση, προλαμβάνοντας παράλληλα την επανεμφάνιση φαγεσώρων (ρετινοειδή, καλλυντικά με οξέα φρούτων κ. α).
Τοπικά σκευάσματα: Ελαφρά και ήπιας μορφής ακμή όπως για παράδειγμα η φαγεσωρική ακμή, ανταποκρίνεται συνήθως σε τοπική θεραπεία με αντιβιοτικές ή κερατολυτικές ουσίες, όπως το υπεροξείδιο του βενζολίου, αζελαϊκό οξύ, ρατινοϊκό οξύ ή και συνδυασμούς αυτών των φαρμάκων, που χορηγούνται σε μορφή γαλακτώματος, κρέμας ή γέλης. Αποφυγή χρήσης τοπικά λιπαρών κρεμών (μόνο συσκευασίες με ένδειξη oil free)
Αντιβιοτικά, ορμονικά σκευάσματα και ρετινοειδή: Οι βαρύτερες μορφές ακμής απαιτούν συστηματική θεραπεία με φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα. Τα αντιβιοτικά χορηγούνται συνήθως όταν υπάρχουν πολλά σπυράκια με πύον, για να αντιμετωπιστεί το προπιονοβακτηρίδιο της ακμής, με το επιθυμητό αποτέλεσμα να φτάνει μετά από 6-12 μήνες.
Τα ορμονικά σκευάσματα συνιστώνται για τη θεραπεία των ορμονικών διαταραχών που μπορεί να ευθύνονται για την ακμή (π.χ. πολυκυστικές ωοθήκες) μόνο σε περιπτώσεις γυναικών που υπάρχει ορμονική ανωμαλία, διαταραχή της έμμηνης ρύσης ή εκεί όπου απέτυχαν οι άλλες επιλογές, ενώ παράλληλα χορηγούνται αντισυλληπτικά επί 8-12 μήνες. Η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι με ρετινοειδή από το στόμα (ισοτρετινοίνη), με αποτελεσματικότητα έως 80% . Συνιστάται σε βαριές ακμές ή χρόνιες περιπτώσεις ή όταν ο ασθενής επιθυμεί εξάλειψη της ακμής οριστικά, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερες πιθανότητες. Προϋπόθεση αποτελεί η συμμόρφωση του πάσχοντος, που πρέπει να παρακολουθείται με εξετάσεις αίματος από τον δερματολόγο κάθε μήνα, ενώ απαγορεύεται η λήψη αλκοόλ και τα πολλά λιπαρά στη διατροφή.
Η θεραπεία έχει δοσολογία εξαρτώμενη από τα κιλά του ασθενούς και χορηγείται εποχές χωρίς έντονη ηλιοφάνεια λόγω της φωτοευαισθησίας που προκαλεί. Λόγω των σοβαρών παρενεργειών που παρουσιάζει, ενδείκνυται σε ηλικίες από 12 ετών και πάνω και απαγορεύεται αυστηρά η εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της θεραπείας (4,5-8μήνες ανάλογα την ημερήσια δόση). Έχει παρατηρηθεί ότι η θεραπεία με ρετινοειδή προκαλεί εκτεταμένη ξηρότητα του δέρματος και των βλεννογόνων και μεταβολές στην ψυχολογία του ατόμου (συναισθηματικές διαταραχές).
Παλμικό φως: Η χρήση των συσκευών εκπομπής ενισχυμένου παλμικού φωτός (IPL) για την θεραπεία της ακμής, είναι πλέον παγκοσμίως γνωστή και αποδεδειγμένη, καθώς αποτελεί μια αποτελεσματική, ασφαλή και εναλλακτική ή συμπληρωματική θεραπεία της ακμής, ιδιαίτερα σε ασθενείς με δυσανεξία ή αντενδείξεις για τη λήψη ρετινοειδών ή άλλων συμβατικών θεραπειών. Η αποτελεσματικότητά του αποδίδεται στη φωτοτοξική αντιβακτηριδιακή δράση τους έναντι του προπιονικού βακτηριδίου της ακμής (P. Acnes) και/ή στην καταστροφή των σμηγματογόνων αδένων. Με πολύ χαμηλό μήκος κύματος (γύρω στα 400nm) έχουμε αύξηση της παραγωγής των πορφυρινών, τα οποία είναι ένζυμα φωτοευαίσθητα και μέσω μιας αλληλουχίας αντιδράσεων καταστρέφουν επιλεκτικά το προπιονικό βακτηριδίο της ακμής (P. Acnes). Παράλληλα μειώνεται και η παραγωγή σμήγματος από τους αδένες περιορίζοντας σε σημαντικό βαθμό τη λιπαρότητα του δέρματος. Απαιτούνται περίπου 8 συνεδρίες το μήνα (2 εβδομαδιαίως) και στη συνέχεια 1-2 το μήνα για συντήρηση. Η θεραπεία μπορεί να συνδυαστεί με φαρμακευτική αγωγή (τόσο τοπική όσο και συστηματική) πλην των ρετινοειδών
Η θεραπεία με παλμικό φως δεν είναι επώδυνη και δεν απαιτείται η χρήση τοπικού αναισθητικού. Όσοι υποβλήθηκαν στη θεραπεία, περιγράφουν ότι μετά από κάθε παλμό της συσκευής, ένιωσαν στιγμιαία μια αίσθηση τσιμπήματος.
Μετά τη θεραπεία είναι φυσιολογικό και πιθανό να εμφανιστεί στην περιοχή ερυθρότητα και ήπιο οίδημα που διαρκεί περίπου ένα 24ωρο.
Η θεραπεία με παλμικό φως παρουσιάζει εξίσου ικανοποιητικά αποτελέσματα και στα σημάδια-ουλές από ακμή.
> Τα τελευταία χρόνια για τη βελτίωση των ουλών και των δυσμορφιών που καταλείπει συχνά η ακμή, χρησιμοποιούνται χημικά peelings, laser-παλμικό φως (IPL) και δερμοαπόξεση, με αρκετά καλά αποτελέσματα.
>Η κάλυψη με make-up από τα κορίτσια επιτρέπεται με oil-free προιόντα.
> Η χρήση του αντιηλιακού είναι απαραίτητη, ειδικά σε όσους πρόσφατα ολοκλήρωσαν αγωγή με ισοτρετινοίνη αλλά και σε όσους χρησιμοποιούν τοπική θεραπεία που μπορεί να κάνει το δέρμα φωτοευαίσθητο. Η επιλογή του αντιηλιακού είναι σημαντική, διότι πολλά αντιηλιακά δεν είναι σχεδιασμένα για το ακνεικό ή λιπαρό δέρμα και μπορεί να επιδεινώσουν την υπάρχουσα κατάσταση ή και να προκαλέσουν ακμή.
> ο ήλιος και το θαλασσινό νερό (σε μη μολυσμένες θάλασσες) βοηθούν τις περισσότερες φορές την ακμή αλλά η έκθεση στον ήλιο πρέπει να γίνεται με μέτρο, διότι η υπερβολική έκθεση μπορεί να την επιδεινώσει.
>Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι η ακμή βελτιώνεται ή παραμένει σε ύφεση λόγω της καλής διάθεσης και έλλειψης στρες (π.χ. κατά τη διάρκεια των διακοπών).
Η ακμή είναι συνήθως μία χρόνια φλεγμονώδης, πολυπαραγοντική νόσος των νέων και σε ορισμένες περιπτώσεις και των ενηλίκων. Η άμεση και καλύτερη δυνατή αντιμετώπισή της απαιτεί στενή συνεργασία δερματολόγου, αισθητικού και φυσικά του πάσχοντος με παράλληλη υποστήριξη του γονέα. Απαιτείται υπομονή, επιμονή, συστηματικότητα και συμμόρφωση στις οδηγίες που προτείνονται για άμεσο αποτέλεσμα χωρίς υποτροπές.
Ακολουθώντας τις παραπάνω συμβουλές θα απαλλαγείτε από την ακμή και θα νιώσετε πραγματικά όμορφες και όμορφοι!
Κέντρο αισθητικής: ERATIS (Βουτσινά – Πετσίνη Ιωάννα Χ.)
Κορίνθου 184, Πάτρα – τηλ:2610.225.583 & 6945.433.996
Το κέντρο αισθητικής λειτουργεί από το 1981. Προσωπική εργασία – επίβλεψη – φυσική παρουσία της κ. Ιωάννας Βουτσινά – Πετσίνη και με έμπειρο και καταρτισμένο προσωπικό. Το εργαστήριο χαρακτηρίζεται από εξοπλισμό προηγμένης τεχνολογίας για: Αγωγές Προσώπου Αγωγές Σώματος Αγωγές Αντιμετώπισης Τριχοφυΐας Αγωγές Αντιμετώπισης Παχυσαρκίας Μακιγιάζ.
Στο κέντρο αισθητικής ERATIS θα μπορείτε να βρείτε τις εξής υπηρεσίες: Αισθητική Προσώπου: Βαθύς Καθαρισμός, Απολέπιση, Θεραπείες Προσώπου Αισθητική Σώματος: Γλυπτική Σώματος, Body Wrapping Αποτρίχωση: Apilus, Φωτο-Ανάπλαση Μακιγιάζ : Νυφικό, Καθημερινό, Βραδινό.
