από τον Στέλιο Παπαβέντση, Παιδίατρο
Είναι καλό οι γονείς να γνωρίζουν τα στάδια ανάπτυξης όρασης σε ένα παιδί, ώστε εάν υποπτεύονται ότι το παιδί δεν βλέπει σωστά ή έχει κάποιο πρόβλημα με τα μάτια (προβλήματα όρασης), να συμβουλεύονται εγκαίρως ειδικό.
Τα προβλήματα όρασης πρέπει να αποκλειστούν όταν το παιδί δεν αντιδρά κατάλληλα με το περιβάλλον. Τα περισσότερα φυσιολογικά παιδιά εμφανίζουν ωρίμανση των διαφόρων παραμέτρων όρασης κατά ηλικιακά στάδια. Ωστόσο, εσείς οι γονείς να θυμάστε ότι κανένα παιδί δεν είναι ίδιο με όποιοδήποτε άλλο παιδί. Το συσιολογικό φάσμα ανάπτυηξης της όρασης ποικίλει. Τα παιδιά κατακτούν βήματα στην ανάπτυξή τους σε διαφορετικές ηλικίες.
Ανάπτυξη όρασης – Νεογέννητο μωρό
Η όραση σε ένα νεογέννητο μωρό είναι φτωχά αναπτυγμένη. Το μωρό γεννιέται με προεξάρχουσες τις αισθήσεις όσφρησης και αφής, ώστε να προσανατολίζεται στην οικεία μυρωδιά της μητέρας. Επιπλέον οι αισθήσεις αυτές βοηθούν το μωρό να δέχεται το άγγιγμα της μαμάς. Επίσης, το νεογέννητο μωρό ακούει καλά, ώστε να ανταποκρίνεται σε απότομους, δυνητικά επικίνδυνους ήχους με ανησυχία, κλάμα και «έκκληση» για βοήθεια όποτε χρειάζεται.
Το νεογέννητο μωρό μπορεί να δει σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών. Πιο κοντά ή πιο μακριά τα πράγματα γίνονται πιο θολά. Το νεογέννητο μωρό έχει την δυνατότητα να εστιάζει στο πρόσωπο της μαμάς σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών. Απόσταση δηλαδή στήθους – ματιού της μαμάς. Στιγμιαία το μωρό μπορεί να δείξει ότι ακολουθεί με το μάτι αντικείμενο που κινείται αργά σε αυτήν την απόσταση.
Το αντανακλαστικό κλεισίματος των βλεφάρων λειτουργεί από τη γέννηση, δηλαδή το βρέφος βλεφαρίζει κάθε φορά που εκτίθεται σε δυνατό φως ή του ακουμπάμε το μάτι. Τα μάτια σε ένα νεογέννητο κάποιες στιγμές δεν συντονίζονται καλά. Δίνουν την εντύπωση να στραβίζουν, αλλά αυτό θα σας το πει παιδίατρος.
Ανάπτυξη όρασης – Νεογέννητο μωρό 1 μηνός
Το μωρό βρέφος συνεχίζει να βλέπει καλύτερα στα 30 εκατοστά, ιδιαίτερα εστιάζοντας σε πρόσωπα, εικόνες και λεπτομέρειες με έντονες αντιθέσεις μεταξύ άσπρου, μαύρου. Όταν είναι δεκτικό μπορεί να ακολουθεί ένα αντικείμενο με το βλέμμα κατά 90 μοίρες. Αρχίζει να εμφανίζει δάκρυα.
Ανάπτυξη όρασης – Μωρό 1-3 μηνών
Έως τώρα το μωρό βρέφος εστιάζε σε λεπτομέρειες μιας εικόνας και όχι στο σύνολό της. Τώρα αρχίζει να αντιλαμβάνεται, να κοιτάζει στο σύνολο ενός αντικειμένου ή προσώπου. Δύναται να ακολουθήσει ένα φως ή πρόσωπο ή αντικείμενο από τη μια μεριά στην άλλη (180 μοίρες). Η οπτική οξύτητα βελτιώνεται σταδιακά, οπότε βλέπει μακρύτερα. Αρχίζει να παρατηρεί και να χαζεύει τα χεράκια του.
Ανάπτυξη όρασης-Μωρό 3-5 μηνών
Το μωρό βρέφος κοιτάζει τα χέρια του. Η οπτική οξύτητα έχει βελτιωθεί πολύ. Το μωρό εστιάζει σε πιο μακρινή απόσταση (μέτρων). Αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα, το στήθος της μαμάς ή το μπιμπερό. Κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Ξεκινά να απλώνει τα χεράκια για να πιάσει αντικείμενα, τα οποία προσπαθεί να φέρει στο στόμα. Ξεκινά η συνεργασία χεριού – ματιού. Το μωρό χτυπάει παιχνιδάκι που κρέμεται μπροστά ή πάνω από αυτό.
Ανάπτυξη όρασης – Μωρό 5-7 μηνών
Το μωρό βρέφος έχει πλέον πληρέστερη ανάπτυξη οπτικής οξύτητας. Βλέπει τα χρώματα πλήρως, κοιτάζει σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Το μωρό αναπτύσσει προτιμήσεις για συγκεκριμένα χρώματα, συνήθως έντονα, κόκκινα ή πορτοκαλί. Γυρίζει το κεφάλι για να δει ένα αντικείμενο. Αγγίζει την εικόνα του μέσα στον καθρέφτη.
Ανάπτυξη όρασης – Μωρό 7-11 μηνών
Το μωρό βρέφος παρατηρεί με τα μάτια μικρό αντικείμενο. Αρχίζει να έχει αίσθηση του βάθους. Του αρέσει το παιχνίδι που κρύβεσαι και το κουκουτζά. Το μωρό έχει μεγαλύτρη ικανότητα να ακολουθεί με το βλέμμα ένα αντικείμενο που κινείται γρήγορα.
Ανάπτυξη όρασης – Μωρό 7-14 μηνών
Το μωρό βρέφος τοποθετεί σχήματα μέσα στις κατάλληλες τρύπες κουτιού. Το ενδιαφέρουν οι φωτογραφίες και οι εικόνες στα βιβλία. Αναγνωρίζει οικεία αντικείμενα ή εικόνες στα βιβλία. Το μωρό δείχνει με το δάχτυλό. Αναγνωρίζει το πρόσωπό του στον καθρέφτη.
Ανάπτυξη όρασης – Παιδί μέχρι 24 μηνών
Το παιδί εστιάζει σε αντικείμενα πολύ κοντά ή μακριά από αυτό. Κάνει γραμμούλες με μολύβι στο χαρτί. Ίσως μιμηθεί ίσια γραμμούλα ή κυκλική όταν του δείξουμε. Δείχνει με το δάχτυλο μέρη του σώματος εάν ρωτηθεί.
Ανάπτυξη όρασης – Παιδί μέχρι 3 χρονών
Το παιδί αναγνωρίζει κάποια βασικά χρώματα. Η οπτική οξύτητα είναι πια σχεδόν τέλεια, όπως ενός ενήλικα, δηλαδή 20/20. Αν ζωγραφίσουμε κάτι απλό σε ένα παιδί μπορεί να το αντιγράψει, κυρίως κύκλο ή τετράγωνο.
Ανάπτυξη όρασης-Παιδί μέχρι 6 χρονών
Μέχρι να φτάσει το παιδί στο δημοτικό σχολείο, η όρασή και η συνεργασία χεριού ματιού έχουν αναπτυχθεί πλήρως. Το παιδί αναγνωρίζει αριθμούς και γράμματα. Είναι έτοιμο να μάθει να διαβάζει. Έχει πλήρη αίσθηση της προοπτικής και του βάθους στις εικόνες, με αντικείμενα κοντά ή μακριά. Χρησιμοποιεί με επιτυχία λεπτές κινήσεις το ψαλίδι.
