της δημοσιογράφου Ελένης Βασιλοπούλου @elena_juniorsclub
Τα παιδιά είναι το μέλλον αυτής της χώρας, η κα Δόμνα Μιχαηλίδου, ανέλαβε να μας μιλήσει για τις δομές, ως υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Σε μια συζήτηση όπου αναφερόμαστε στα παιδιά που ζουν σε ιδρύματα, η κα Μιχαηλίδου απάντησε χωρίς αναστολές και με απόλυτη ειλικρίνεια, για το έργο της ως υφυπουργός και για το όραμα της που αφορά στα παιδιά αυτά και σε κάθε άλλη ευάλωτη ομάδα.
j.c. Κυρία Μιχαηλίδου, θα μιλήσουμε για τις δομές με σκοπό να περιοριστούν οι κακοποιητικές συμπεριφορές εντός ιδρυμάτων, μεταξύ των παιδιών ή από εργαζόμενους προς τα παιδιά. Πως μπορούν να προστατευτούν τα παιδιά – θύματα; Τι μέτρα πήρατε όλο αυτό το διάστημα;
Δ.Μ.: Σε θέματα κακοποιήσεων είμαστε κάθετοι. Όμως πρέπει να ξέρετε ότι οι δομές είναι από μόνες τους κακοποιητικές για όλα τα παιδιά. Είτε σε ακραίες περιπτώσεις όπως αυτές που περιγράφετε, δηλαδή, τα παιδιά να είναι θύματα κακοποιήσεων από άλλα παιδιά ή ακόμη χειρότερα εργαζομένων, είτε όταν δεν έχουν ένα πρόσωπο αναφοράς αλλά 15, εφόσον υπάρχει το κυλιόμενο πρόγραμμα εργαζομένων σε μια δομή (αυτό από μόνο του δημιουργεί κακοποιητικές συμπεριφορές).
Η λύση σε αυτό ήταν να επιταχύνουμε τη διαδικασία της υιοθεσίας και της αναδοχής. Όσο τα παιδιά μένουν στις δομές, πρέπει να τηρούνται οι κανόνες που βάλαμε για πρώτη φορά στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Κανόνες ως προς τη στελέχωση, κανόνες για το κτήριο που φιλοξενεί αυτά τα παιδιά. Γιατί για παράδειγμα όταν σε ένα δωμάτιο που μένουν 15 έφηβοι είναι αναμενόμενο να υπάρχουν κακοποιητικές συμπεριφορές σε σχέση με ένα δωμάτιο που μένουν 2-3 έφηβοι. Το κτιριολογικό, δεν είναι απλώς τα ντουβάρια, αλλά πώς είναι διαμορφωμένη μια δομή για να προστατεύσει αυτά τα παιδιά.
j.c.: Έχει όμως σημασία να τονίσουμε ότι σ’ αυτό το κτίριο μένουν παιδιά με μεγάλη διαφορά ηλικίας. Επιτρέπεται στην ίδια δομή να φιλοξονείται το 7χρονο με το 16χρόνο…
Δ.Μ.: Ακριβώς. Συμφωνώ μαζί σας, γι’ αυτό στις προδιαγραφές που ορίσαμε, προβλέπουμε διαφορετικού τύπου δομές. Δημιουργήσαμε δομές ξεχωριστές για βρέφη, παιδιά δημοτικού, παιδιά γυμνασίου και λυκείου. Βέβαια, όταν τα παιδιά είναι αδέλφια, δεν χωρίζονται και αποφασίζει ο εισαγγελέας σε ποια δομή ηλικιακά θα πάνε, εκτός αν συντρέχουν άλλοι λόγοι που δεν πρέπει να βρίσκονται μαζί.
j.c.:Το προσωπικό όμως αυτών το δομών είναι πάντα κατάλληλο;
Δ.Μ.: Η στελέχωση στις δομές είναι πάρα πολύ σημαντική. Μπορεί κανείς να διαφωνήσει ότι σε δομές που φιλοξενούν βρέφη πρέπει να υπάρχει βρεφοκόμος; Θα διαφωνήσει κανείς ότι όλες οι μονάδες παιδικής προστασίας πρέπει να έχουν κοινωνικούς λειτουργούς;
Όσο πιο καταρτισμένοι είναι οι άνθρωποι που προσέχουν τα παιδιά μας σε αυτές τις δομές, τόσο μικρότερο είναι το ποσοστό της κακοποίησής τους (και πάλι δεν μπορείς να το μηδενίσεις). Και δεν σταματάμε εδώ. Εξίσου σημαντικό είναι ότι όλοι πια οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν λευκό ποινικό μητρώο. Έχουμε πλέον Υπεύθυνο Παιδικής Προστασίας. Τις τελευταίες περιπτώσεις κακοποίησης που εντοπίσαμε εντός ή εκτός δομής, το οφείλουμε στον Υπεύθυνο Παιδικής Προστασίας κάθε δομής, επειδή τα παιδιά τον εμπιστεύονται και μιλάνε.
Δυστυχώς, όλα αυτά τα χρόνια υπήρχαν πάντα περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης στις δομές, πλέον όμως δεν τις κρύψαμε κάτω από το χαλί και έχουν πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης, αποτρέποντας μελλοντικές ανάλογες συμπεριφορές.
j.c.:Επειδή συχνά βρίσκομαι με παιδιά σε ιδρύματα, διαπίστωσα την ανάγκη τους να έχουν πάντα ένα πρόσωπο να εμπιστευτούν, να μιλήσουν για όλα. Εξέφρασαν ένα παράπονο, ότι δεν μπορούν, να χτίσουν εύκολα μια σχέση εμπιστοσύνης. Συγκεκριμένα, μιλάνε ατομικά και προσωπικά με έναν ψυχολόγο, ενώ γνωρίζουν ότι αυτό το άτομο, σε ένα το πολύ δυο χρόνια θα μεταφερθεί κάπου αλλού. Οπότε, για όσο καιρό μένει ένα παιδί σε ένα ίδρυμα, καλείται να ανοίξει τη ψυχή του ξανά και ξανά… Αυτό, σίγουρα δεν τα βοηθά κάπου…
Δ.Μ.: Έχετε απόλυτο δίκιο. Πριν αναλάβω τη θέση στο υπουργείο, δεν φανταζόμουν ότι θα έκανα κι εγώ lobby για τη στελέχωση των δομών (είτε είναι δημόσιες δομές, είτε ιδιωτικές με προσωπικό). Όσον αφορά στους ευάλωτους, είτε είναι παιδιά, είτε άτομα με αναπηρία, είτε ηλικιωμένοι είναι μεγαλύτερη η ανάγκη τους να έχουν ένα άτομο αναφοράς.
Ακόμα και μόνιμοι εργαζόμενοι είναι σε κυλιόμενο ωράριο. Δεν μπορεί το παιδί να θέλει να μιλήσει το πρωί σε έναν κοινωνικό λειτουργό, το απόγευμα ή το βράδυ σε άλλον. Ακόμη χειρότερα, όταν ανοίγονται σε έναν επαγγελματία που σε δύο χρόνια θα φύγει. Όποια στελέχωση και να γίνει, πάντα θα υπάρχει μια αλλαγή, ακόμη και όλοι να ήταν μόνιμοι, κάποιος θα έβγαινε στη σύνταξη, κάποια θα κυοφορούσε, κάποιος θα έκανε μετεκπαίδευση κάπου αλλού.
Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένα σημείο αναφοράς για κάθε παιδί γι’ αυτό μιλάω ξανά και ξανά -και δεν θα κουραστώ να το κάνω- για την αξία της αναδοχής και πόσο μπορεί μια οικογένεια να σώσει ένα παιδί.
j.c.:Είμαι υπέρ της αναδοχής και γνωρίζω προσωπικά τη διαδικασία καθώς είμαι ανάδοχη μητέρα. Ωστόσο, πέρα από την ανάγκη των παιδιών να έχουν ένα σημείο αναφοράς, ένα σπιτικό, να κρατηθούν από κάπου. Αυτό είναι μεγάλη ευθύνη για έναν ανάδοχο, ιδίως όταν αναλαμβάνει ένα μεγαλύτερο παιδί με έντονη εφηβεία. Μη ξεχνάτε υπάρχουν έφηβοι που έχουν παραβατική συμπεριφορά, το σκάνε από τις δομές και τα σπίτια, οπότε κι αυτό είναι ανασταλτικό για έναν ανάδοχο.
Δ.Μ.: Είναι σαφώς πιο λίγοι οι γονείς που θέλουν να γίνουν ανάδοχοι, με ένα παιδί στην εφηβεία του. Από την άλλη τα παιδιά που είναι για πολύ καιρό σε ιδρύματα και είναι στην εφηβεία, δεν θέλουν να πάνε σε ανάδοχες οικογένειες. Είναι η ιδρυματοποίηση και η συνήθεια όπου πολύ δύσκολα ένα παιδί μετά τα 14-15 θα θέλει να πάει σε ανάδοχη οικογένεια.
Γι’ αυτό ιδρύσαμε τις δύο πρώτες «Στέγες Ημιαυτόνομης Διαβίωσης» και επιθυμούμε να γίνουν 50 στο σύνολο για αυτό και διασφαλίσαμε χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι διαμερίσματα εντός πόλης, τα οποία φιλοξενούν μεγαλύτερα παιδιά. Έτσι μένουν μαζί 3-4 έφηβοι, με κοινωνικό λειτουργό, φροντιστή που τους βοηθούν στην αποϊδρυματοποίηση και μετέπειτα στην αυτόνομη διαβίωση, ώστε να μάθουν να ζουν σε ένα περιβάλλον που προσομοιάζει με ένα κανονικό σπίτι.
Με το Πρόγραμμα «Στέγες Ημιαυτόνομης Διαβίωσης», δίνοντας τη δυνατότητα σε εφήβους και ενήλικες να μεταβούν από ιδρυματικού τύπου μεγαλύτερες δομές σε μικρά διαμερίσματα με εξατομικευμένη φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Αυτή είναι η λύση για να βοηθήσουμε αυτούς τους έφηβους. Δεν γίνεται να είναι στο λύκειο και να θέλουν να φέρουν μια/ένα φίλη/ο και να μην μπορούν. Αν είναι στο ίδρυμα δεν θα το κάνουν, ενώ στο σπίτι τους είναι αλλιώς. Γι’ αυτό βλέπουμε τα παιδιά των δομών να κάνουν μεταξύ τους φιλίες και εμείς θέλουμε να τα αποϊδρυματοποιήσουμε. Να κοινωνικοποιηθούν και να έχουν εξωστρέφεια.
j.c.: Αναφερόμαστε στην αναδοχή κυρίως, όπου γνωρίζουμε όσοι εμπλεκόμαστε ότι δεν είναι υιοθεσία. Είναι μια πράξη αγάπης, όπου προσπαθείς να δημιουργήσεις μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί και να του προσφέρεις για κάποιες ώρες ή ημέρες, ένα οικογενειακό περιβάλλον. Όμως, δεν μπορεί ο ανάδοχος γονέας να συμβάλει στην διαπαιδαγώγηση και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του παιδιού. Γι’ αυτό θα έπρεπε ο εισαγγελέας να επαναξιολογεί κάποιες περιπτώσεις και να λαμβάνει αποφάσεις που θα βοηθήσουν ουσιαστικά ένα παιδί. Το ίδρυμα όπως είπατε κι εσείς δεν είναι μέρος για να μεγαλώσει ένα παιδί.
Δ.Μ.:Η πράξη της αναδοχής, είναι πράξη ανιδιοτέλειας! Είναι πράξη που κάνει ο ανάδοχος για να βγάλει το παιδί από το ίδρυμα και για να το βοηθήσει. Αν ο εισαγγελέας κρίνει ότι η βιολογική οικογένεια πλέον είναι κατάλληλη για το παιδί, εκεί ο ανάδοχος δέχεται την κατάσταση και είναι κάτι που του δημιουργεί πόνο και το αντιλαμβάνομαι.
Είναι γεγονός όμως, ότι σε κάποιες περιπτώσεις η δικαιοσύνη θέλει περισσότερο χρόνο για να αποφασίσει αμετάκλητα για το μέλλον του παιδιού και κυρίως να ορίσει μόνιμα ως κατάλληλη ή ακατάλληλη τη βιολογική του οικογένεια. Θα θέλαμε η δικαιοσύνη να κινείται πιο γρήγορα γιατί έχουμε όντως περιπτώσεις που εκκρεμούν αποφάσεις. Εμείς, από την πλευρά μας, βελτιώσαμε και επιταχύναμε τις διαδικασίες για την αναδοχή και την υιοθεσία.
Προς αυτή την κατεύθυνση έχουμε κάνει πολύ συγκεκριμένα βήματα. Θέσαμε σε λειτουργία το νέο σύστημα Αναδοχών και Υιοθεσιών. Απλοποιήσαμε τις διαδικασίες έτσι ώστε όταν θέλει κάποιος να γίνει ανάδοχος γονέας μέσα σε 6 μήνες μπορεί να έχει στην αγκαλιά του ένα παιδί. Διευρύναμε τα ηλικιακά όρια αναδοχής και τώρα μπορεί να γίνει ανάδοχος κάθε πολίτης από 25 έως και 75 ετών (από 30-60 που ήταν μέχρι πρόσφατα). Ενισχύουμε τους ανάδοχους γονείς με τη χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης – αυτόματα και ψηφιακά – μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας anynet.gr. Αναγνωρίσαμε το δικαίωμα αναδοχής και υιοθεσίας σε οροθετικούς συμπολίτες μας και φορείς ηπατίτιδας Β. Τέσσερα χρόνια τώρα μένουμε πιστοί στον στόχο μας: να βγάλουμε όλα τα παιδιά από τα ιδρύματα με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Μη ξεχάσεις να κάνεις ένα Like στη σελίδα μας στο facebook: juniorsclub.gr —> ΕΔΩ
Ανάδοχοι γονείς: Απαντάμε στις ερωτήσεις σας για την αναδοχή παιδιού
Δόμνα Μιχαηλίδου: Ένταξη των ασυνόδευτων ανηλίκων στο Εθνικό Σύστημα Αναδοχής και Υιοθεσίας
