Η λογοπεδικός Χαρά Καραμήτσου γράφει για τους νέους που πάσχουν από νευρική ανορεξία ή βουλιμία εξηγώντας ότι δεν φταίει μόνο η ταύτιση με τα μοντέλα – Μπορεί να υποφέρουν από κάποια απώλεια, τραύμα ή από άλλους στρεσογόνους παράγοντες.
Είναι γεγονός ότι στην πορεία της ζωής μας έχουμε συναντήσει άτομα -και ιδίως εφήβους- στο άμεσο ή έμμεσο περιβάλλον μας που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές. Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και τα επεισόδια υπερφαγίας. Συμπτώματα της ψυχογενούς ανορεξίας είναι η αφαγία, η υπερβολική σωματική άσκηση, η χρήση καθαρτικών και διουρητικών κ.ά.
Η θεωρία λέει ότι στις ομάδες υψηλής επικινδυνότητας ανήκουν κυρίως οι νεαρές γυναίκες που δέχονται ισχυρές κοινωνικές επιρροές (από μοντέλα, ηθοποιούς, αθλητές) οι οποίες ταυτίζουν την επιτυχία, την ομορφιά και τον πολιτισμό με τη λεπτή σιλουέτα. Και είναι αλήθεια ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό η έντονα αρνητική αντίληψη για τη σωματική τους εικόνα αποτελεί και το βασικό εναρκτήριο κίνητρο αυτών των διαταραχών. Για αρκετούς νέους και εφήβους, όμως, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Ενα ικανό ποσοστό, σύμφωνα με τις έρευνες, υποστηρίζει ότι η διατροφική διαταραχή δεν ήταν συνυφασμένη με το υπερβολικό τους βάρος. Ερευνες που είχαν στόχο την παρακολούθηση προγραμμάτων απεξάρτησης δείχνουν ότι οι περισσότεροι νέοι δεν είχαν αρνητική αυτοεικόνα και απολάμβαναν το σώμα τους προ της διαταραχής. Φυσικά, όσο συνέχιζαν να χάνουν βάρος αποκτούσαν όλο και μεγαλύτερο πρόβλημα με την εμφάνισή τους.
Το κοινό στοιχείο σε αυτούς τους εφήβους είναι η έλλειψη ελέγχου στη ζωή τους, γεγονός που τους οδηγεί στη διατροφική διαταραχή είτε ως αντίδραση, είτε επειδή πιστεύουν ότι έτσι θα λυθούν τα προβλήματά τους και θα μπει μια τάξη στη χαοτική κατάστασή τους. Ετσι, αρκετοί νέοι άνθρωποι που πάσχουν από νευρική ανορεξία ή από βουλιμία υποφέρουν από κάποια απώλεια, τραύμα ή από άλλους στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή τους, που επιφέρουν πρόσθετη έλλειψη ελέγχου και στους ίδιους αλλά και στα συναισθήματά τους.
Θεωρούν ότι μπορούν να επανακτήσουν τον έλεγχο μέσα από ακραίες δίαιτες και αυστηρούς περιορισμούς σχετικά με το φαγητό. Ελέγχουν καθετί που τρώνε και τελικά το σχήμα και το μέγεθος του σώματός τους. Μέσα από αυτό τον ανθυγιεινό αμυντικό μηχανισμό, δηλαδή, η διαταραχή τούς αποφορτίζει, αφού πιστεύουν ότι το πεδίο της διατροφής είναι το μοναδικό στο οποίο μπορούν να ασκούν τον απόλυτο έλεγχο.
Η ανάρρωση, ειδικά για τους εφήβους, είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία. Απαιτεί αυτοέλεγχο και αυτοπεποίθηση. Και θα πρέπει να ερευνηθούν σε βάθος οι σκοποί που εξυπηρετούν τη διαταραχή και τι είδους ανακούφιση τους προσφέρει.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς
Η νευρική ανορεξία χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με συνδυασμό θεραπειών, όπως η διατροφική συμβουλευτική, η γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία (που βοηθά με τρόπο τέτοιο που να προβάλει υγιείς διατροφικές στάσεις-στρατηγικές- για να ανατρέψει τις αρνητικές σκέψεις που κάνει ο έφηβος για το άτομό του) και η φαρμακοθεραπεία.
■ Ακούστε με ανοιχτό -και όχι επικριτικό- μυαλό το παιδί σας ακόμα και όταν αδυνατείτε να καταλάβετε το πώς νιώθει. Εάν δεν είναι έτοιμο να σας εμπιστευτεί τα προβλήματά του, μην το πιέσετε. Κάντε υπομονή, γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι θα είστε παρόντες και πρόθυμοι όταν αποφασίσει να μιλήσει.
■ Να είστε υποστηρικτικοί όσο κι αν δεν καταλαβαίνετε τι περνάει, όσο δύσκολη κι αν είναι η θεραπεία του και προπάντων μην το κάνετε να νιώθει ενοχικά γι’ αυτά που περνάει ή για το πώς αισθάνεται. Πολλές κοπέλες, κυρίως, φοβούνται να ζητήσουν βοήθεια από τους γονείς τους, γιατί θεωρούν ότι αποτελούν βάρος στο σπίτι τους και τους δικούς τους.
■ Μην αρνηθείτε, επίσης, την οικογενειακή θεραπεία. Είναι το δυσκολότερο αλλά και το χρησιμότερο μέρος της πορείας προς την αποκατάσταση. Σας δίνεται η ευκαιρία να συζητήσετε οικογενειακά ζητήματα παρουσία ενός ειδικού και να βρείτε τρόπους να βοηθήσετε, γιατί η επικοινωνία μεταξύ σας είναι απαραίτητη και πολλά εξαρτώνται από αυτήν.
■ Να είστε ευθείς και άμεσοι. Είναι σημαντικό να επιδείξετε ειλικρίνεια αν προσέξατε κάτι και ανησυχείτε. Επιμείνετε να δει έναν γιατρό και να κάνει έναν ιατρικό έλεγχο (check up).
■ Να δείχνετε ανοχή ακόμα και αν δεν το παραδέχεται ότι παλεύει με τη διαταραχή ενώ καλό είναι να προτείνετε την επίσκεψη σε έναν ειδικό ψυχοθεραπευτή.
■ Μάθετε να δικαιολογείτε τις αντιδράσεις τους. Οι έφηβοι μπορεί να συμπεριφέρονται αμυντικά γιατί κάνουν τεράστιες προσπάθειες να το κρύψουν, ή δεν θέλουν να δεχτούν ότι έχουν πρόβλημα.
Θυμηθείτε ότι οι διατροφικές διαταραχές συνδέονται κατεξοχήν με την άρνηση και τη μυστικότητα.
■ Τέλος, μην ξεχνάτε ότι στο Διαδίκτυο υπάρχουν πλέον στα ελληνικά ιστότοποι όπου μπορείτε να βρείτε χρήσιμη πληροφόρηση και κατεύθυνση.
