Ιωάννα Τσάκωνα, Ψυχολόγος – Υγειονομικός Αξιωματικός ΕΛ.Α.Σ – Συγγραφέας παιδικών παραμυθιών (μητέρα 3 υπέροχων παιδιών) facebook: Ioanna Tsakona
Καταρχάς είναι δεδομένο, ότι όλοι μας, είτε μικροί είτε μεγάλοι, θα πούμε κάποιες στιγμές ψέματα… Τα παιδιά ωστόσο λένε ψέματα για τελείως διαφορετικούς λόγους απ’ ό,τι οι ενήλικες. Οι ενήλικες (πολύ συνοπτικά θα αναφέρω) λέμε ψέματα (είτε στους άλλους είτε στον ίδιο μας τον εαυτό) για τους εξής, συνήθως, λόγους : ή για να γίνουμε αρεστοί στους άλλους ή για να διαχειριστούμε μια δύσκολη κατάσταση, που βιώνουμε – λειτουργεί το ψέμα ως μηχανισμός άμυνας για να μη καταρρεύσουμε ή για να εξαπατήσουμε συνειδητά τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας. Όποιος και να είναι ο λόγος (θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε πολλούς περισσότερους), όλο αυτό είναι ένα «αγχωτικό παιχνίδι» καθώς το ένα ψέμα οδηγεί στο άλλο, κάτι το οποίο μόνο καλό δε μας κάνει στην ψυχή μας στο τέλος της ημέρας…
*μη ξεχάσεις να κάνεις ένα Like στη σελίδα μας στο facebook juniorsclub.gr —>ΕΔΩ
Στην περίπτωση των παιδιών από την άλλη, τα ψέματα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξής τους και χρειάζονται διαφορετική αντιμετώπιση, ανάλογα με την ηλικία στην οποία βρίσκονται. Τα ψέματα ποικίλουν, λοιπόν, ανάλογα με την ηλικία. Στην ηλικία των 2-3 ετών για παράδειγμα, τα παιδιά λένε ψέματα όχι φυσικά από ηθική επιλογή αλλά καθαρά ενστικτωδώς απέναντι στο θυμό, τον οποίο εισπράττουν ή νιώθουν να αιωρείται από τον ενήλικα-γονέα. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να «διορθώσουν» την κατάσταση ως μια ξεκάθαρη ενστικτώδης αντίδραση. Δεν το κάνουν με σκοπό να εξαπατήσουν τον άλλον!! Μάλιστα, έχει αποδειχθεί από μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Τορόντο στον Καναδά, πως η ικανότητα του παιδιού να λέει ψέματα σε νηπιακή ηλικία είναι σημάδι ότι, ο εγκέφαλός του αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μια πολύ επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία στο μέλλον. Πιο συγκεκριμένα τώρα, στην ηλικία των 2 ετών, το 20% των νηπίων λέει ψέματα, ποσοστό που φτάνει στο 90% στην ηλικία των 4 ετών.
Στην ηλικία αυτή (4-5 ετών) πειραματίζονται με τα ψέματα προκειμένου να βρουν τα όριά τους και τα όρια των γονέων τους. Σε αυτήν την ηλικία είναι σημαντικό να καταλάβουν σιγά σιγά ότι το ψέμα είναι λάθος ως επιλογή. Η λύση αντί αυτού; Η σωστή επικοινωνία, που θα δούμε στην συνέχεια του παρόντος άρθρου. Είναι καλό να έχουμε κατά νου όλοι οι γονείς ότι το ψέμα κλιμακώνεται μέχρι τα 12, την εποχή δηλαδή της μεγαλύτερης εξαπάτησης. Αν δεν το διαχειριστούμε με τον σωστό και κατάλληλο τρόπο στα χρόνια του Δημοτικού και έτσι, το ψέμα θα επιμένει καθώς το παιδί μεγαλώνει, θα υπάρχει σοβαρό θέμα κατά την εφηβεία.
Πριν δούμε τι μπορούμε να κάνουμε και πως θα εμφυσήσουμε στα παιδιά την αξία της αλήθειας (όσο και αν πονά αυτή ορισμένες φορές), ας δούμε γιατί λένε ψέματα τα παιδιά καθώς μεγαλώνουν και φεύγουν πια από τη νηπιακή ηλικία και μεταβαίνουν στην σχολική… Ένας λόγος είναι γιατί νιώθουν άσχημα γι αυτό που έκαναν και πιστεύουν πως αν πουν ψέματα, θα είναι σα να μην συνέβη ποτέ αυτό το γεγονός. Άλλοι λόγοι είναι για να αποφύγουν την τιμωρία, για να αποσπάσουν την προσοχή των γονέων (αν δεν το καταφέρνουν με άλλους τρόπους) έτσι ώστε να ασχοληθούν εκείνοι μαζί τους και τέλος, για να βρει «διέξοδο» η αυξημένη φαντασία τους. Εδώ χρειάζεται να τα εκπαιδεύσουμε σε άλλους τρόπους προκειμένου να εκφράζουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Επίσης, πολλές φορές τα παιδιά λένε ψέματα είτε γιατί μιμούνται τους μεγάλους είτε γιατί απλώς μιλούν πολύ, χωρίς να δίνουν χώρο στην σκέψη τους και έτσι, τους ξεφεύγουν αυτά λόγω της παρορμητικότητάς τους.
Τι είναι καλό να κάνουμε και τι να αποφύγουμε…
- Ας αντισταθούμε στην ανάγκη μας να θυμώσουμε και να τα τιμωρήσουμε
- Ας δούμε το ψέμα ως μια ευκαιρία να αναλογιστούμε γιατί το παιδί μας ένιωσε πως αυτός ο «δρόμος» ήταν η μόνη επιλογή
- Ας μην τον αποκαλέσουμε ψεύτη ή ψεύτρα (καμία ταμπέλα ή ετικέτα στο παιδί) γιατί μπορεί να υιοθετήσει αυτόν το χαρακτηρισμό στη ζωή του και να συνεχίσει να ψεύδεται μιας και «τέτοιος/ α» είναι… Να θυμόμαστε λοιπόν να διαχωρίζουμε την συμπεριφορά του παιδιού από το ίδιο το παιδί!!!
- Ας θυμόμαστε ότι η τιμωρία δε σταματά το ψέμα. Αντιθέτως, τα περισσότερα παιδιά λένε ψέματα για να αποφύγουν την τιμωρία.
- Ας μην το σχολιάζουμε αυτό δημόσια
- Να επαινούμε το παιδί μας κάθε φορά που λέει την αλήθεια και μιλά με ειλικρίνεια και να μην το θεωρούμε αυτό δεδομένο
- Να θυμόμαστε ότι αποτελούμε πρότυπο για το παιδί. Ο δικός μας τρόπος θα καθορίσει και τον δικό του!
- Να διαβάζουμε βιβλία σχετικά με τα παραπάνω. Για μικρές ηλικίες (και όχι μόνο) προτείνω το αγαπημένο μου «Το αυγό του Σίλα» της συναδέλφου μου Νένας Γεωργιάδου.
«Χαριτωμένη» υποσημείωση : ας είμαστε λιγάκι προσεκτικοί κάθε φορά που θα πούμε τα ακόλουθα: «έλα πάμε στο γιατρό, δε θα πονέσεις!», «δοκίμασε μπάμιες, είναι πολύ νόστιμες», «πες ποιος έκανε τη ζημιά και δε θα τον μαλώσω!», «θα έρθει ο αστυνόμος να σε πάρει αν δε κάτσεις φρόνιμα!», «χάλασε η σύνδεση στο διαδίκτυο γι αυτό δε μπορείς να συνδεθείς!»….κοκ
Διαβάστε επίσης
10 Βασικές Αρχές για μια υγιή κι ευτυχισμένη σχέση !
Είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε ένα παιδί που διεκδικεί τα δικαιώματά του;
10 πράξεις για να μάθετε στα παιδιά τις Αξίες της Καλοσύνης και της Αγάπης!
Συνέντευξη με τη συγγραφέα – ψυχολόγο, Ιωάννα Τσάκωνα για το παραμύθι: “Το Μαγικό ταξίδι της Σοφίας”
