Σύμφωνα με την παράδοση
Ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης στην Καισάρεια της Καππαδοκίας, στους πρώτους βυζαντινούς χρόνους. Κάποτε απείλησε σοβαρά την πόλη του ένας στρατηγός-τύραννος της περιοχής, ζητώντας να του παραδοθούν όλοι οι θησαυροί των κατοίκων, αλλιώς θα την πολιορκούσε. Απείλησε μάλιστα τον ίδιο τον δεσπότη ότι θα τον εξόριζε ή θα τον σκότωνε αν δεν ικανοποιούσε την απαίτησή του.
Οι κάτοικοι, που αγαπούσαν τον δεσπότη τους, αν και φτωχοί, συγκέντρωσαν τα λιγοστά τους κοσμήματα και πολύτιμα αντικείμενα και του τα παρέδωσαν, για να τα δώσει με τη σειρά του στον στρατηγό. Σε άλλες καταγραφές φαίνεται πως ενεργοποιήθηκαν μόνο οι πλούσιοι κάτοικοι και οι άρχοντες, προσφέροντας τους θησαυρούς τους.
Την παραμονή της παράδοσης των θησαυρών στον τύραννο, ο Άγιος Μερκούριος επιτέθηκε με αγγελικά στρατεύματα στον εχθρό και τον υποχρέωσε σε φυγή. Έτσι η πόλη γλίτωσε.
Ο Μέγας Βασίλειος έμεινε με τα πολύτιμα αντικείμενα στα χέρια του και έπρεπε να τα επιστρέψει στους κατόχους τους, αλλά δεν γνώριζε ποιος είχε προσφέρει τι. Ζητώντας έμπνευση και φώτιση από τον Θεό, ζήτησε και του ζύμωσαν χιλιάδες μικρά ψωμάκια, στο καθένα από τα οποία έβαλε κι από ένα κόσμημα, νόμισμα ή άλλο χρυσαφικό. Τα μοίρασε έπειτα στον λαό και έτσι βρέθηκαν όλοι με ένα πολύτιμο αντικείμενο, ακόμη και όσοι δεν είχαν δώσει το παραμικρό. Κατά άλλους, από θεϊκή παρέμβαση κάθε χρυσαφικό επέστρεψε θαυματουργά στον ιδιοκτήτη του.
Κάπως έτσι έφτασε και στις μέρες μας το έθιμο της βασιλόπιτας με φλουρί.
στη φωτογραφία η Γερόντισσα Μόνικα, από την Ιερά Μονή Αγίου Νεκταρίου – Αγίου Φανουρίου/ Κατακόμβες Ιεράς Μονής
