Τιμώντας την “Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού”, ανατρέχουμε στη ζωή και το έργο 5 παιδιών, που παρά το πολύ νεαρό της ηλικίας τους, αγωνίστηκαν σθεναρά ενάντια στην καταπάτηση θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, λειτουργώντας παραδειγματικά για όλους μας και επηρεάζοντας τον κόσμο στο σύνολό του.
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου 1989 υιοθέτησε τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, μία “υπόσχεση” ότι θα γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να διασφαλιστούν τα δικαιώματα τους. Πρόκειται για τον πρώτο παγκόσμιο νομικά δεσμευτικό κώδικα για τα δικαιώματα που όλα τα παιδιά πρέπει να απολαμβάνουν. Θέτει στοιχειώδεις αρχές για την ευημερία των παιδιών στα διάφορα στάδια εξέλιξής τους και αποτελείται από 54 άρθρα.
Η Σύμβαση ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Πολωνικής κυβέρνησης και της UNICEF και τέθηκε σε ισχύ το 1990. Μέχρι σήμερα, έχει επικυρωθεί σχεδόν από όλες τις χώρες του κόσμου. Στην Ελλάδα επικυρώθηκε το 1992
Ωστόσο, τα διεθνή κείμενα προστασίας των παιδιών, σε αρκετές χώρες αποτελούν κενό γράμμα, εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να υποφέρουν από τη φτώχεια και να στερούνται της στοιχειώδους σχολικής εκπαίδευσης, εκατοντάδες χιλιάδες υφίστανται τις τραγικές συνέπειες συρράξεων και οικονομικού χάους, δεκάδες χιλιάδες ακρωτηριάζονται στους πολέμους και πολλά ακόμη ορφανεύουν ή και σκοτώνονται από τον ιό του AIDS και από άλλες ασθένειες.
Στον αγώνα για την καταπολέμηση κάθε μορφής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμμετέχουν ενεργά και υποδειγματικά παιδιά από όλον τον κόσμο, επιτυγχάνοντας να βοηθήσουν ουσιαστικά συνανθρώπους τους που το έχουν πραγματικά ανάγκη. Αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε πέντε τέτοια εξαιρετικά παραδείγματα, προκειμένου να λειτουργήσουν ως αφορμή για προβληματισμό και περαιτέρω προσωπική έρευνα.
1. Nkosi Johnson (1989-2001)
“Ενδιαφερθείτε για εμάς και αποδεχτείτε μας- είμαστε όλοι άνθρωποι. Είμαστε φυσιολογικοί. Έχουμε χέρια. Έχουμε πόδια. Μπορούμε να περπατήσουμε, μπορούμε να μιλήσουμε, έχουμε ανάγκη όπως ακριβώς και εσείς. Μη μας φοβάστε- είμαστε όλοι ίδιοι”.
Ο NKosi Johnson στο διάστημα της πολύ σύντομης ζωής του, αφιερώθηκε στον HIV/AIDS ακτιβισμό, σε μία προσπάθεια να μιλήσει δημοσίως για τα δικαιώματα των ανθρώπων που πάσχουν από το ιό και την ανάγκη τους να αντιμετωπίζονται ως ίσοι και ίδιοι με τους υπόλοιπους. Η αρχή για την ενεργή κοινωνική του δράση έγινε όταν του αρνήθηκε η παρακολούθηση σε σχολείο του Γιοχάνεσμπουργκ, λόγω του γεγονότος ότι ό ίδιος ήταν φορέας του ιού.
Γεννημένος από μητέρα που ούσα θετική στον ιό αρρώσταινε μέρα με την ημέρα, δόθηκε για υιοθεσία στον Gail Johnson, υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων στο Γιοχάνεσμπουργκ. Έκανε θεραπεία προκειμένου να εμποδίσει την εξάπλωση του ιού και την ίδια στιγμή αγωνίστηκε για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου σχετικά. Μαζί με τη θετή μητέρα του, δημιούργησαν ένα καταφύγιο στο Γιοχάνεσμπουργκ για μητέρες και παιδιά που νοσούν από τον ιό, το οποίο ονόμασαν Nkosi’s Haven.
Μεταξύ όλων των ομιλιών του, αυτή με τη μεγαλύτερη επιρροή ήταν όταν ως κεντρικός ομιλητής στο 13ο Διεθνές Συμπόσιο για το AIDS, μας χάρισε έναν εξαιρετικό λόγο δύναμης και θάρρους, έναν λόγο-έμπνευση για όλους. Ο Nkosi τελικά απεβίωσε το 2001 χωρίς όμως στιγμή να σταματήσει να αγωνίζεται. Το 2005 του αποδόθηκε το Βραβείο Ειρήνης για παιδιά.
2. Baruani Ndume: από τα παιδιά για τα παιδιά
“Σκοπός μου είναι τα παιδιά όλου του κόσμου να αποκτήσουν τη δική τους φωνή έτσι ώστε τα δικαιώματά τους να μην καταπατώνται πουθενά”.
Ο Baruani Ndume σε ηλικία επτά χρόνων, το 2000, ξεφεύγει από τον στρατό του Κονγκό που εισέβαλε στο σπίτι του, αφήνοντας πίσω του μητέρα και αδερφό, και με τη βοήθεια ενός συγχωριανού του καταφθάνει στους καταυλισμούς εσωτερικών προσφύγων στην Τανζανία που είχαν φτιαχτεί προκειμένου να φιλοξενούν όσους κατάφερναν να μην πέσουν στα θανατηφόρα χέρια του στρατού. Όντας ο μοναδικός επιζώντας της οικογενείας του μάχεται για την επιβίωσή του και με τη βοήθεια του Γραφείου Προσφύγων λαμβάνει υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση.
Οι εμπειρίες ζωής που συλλέγει στον καταυλισμό, τον μετατρέπουν σε έναν δραστήριο νέο ακτιβιστή ο οποίος αγωνίζεται για να βοηθήσει τα παιδιά των καταυλισμών να εκπαιδευτούν, να αποκτήσουν τη δική τους φωνή και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Επιμελείται μία ραδιοφωνική εκπομπή με τον τίτλο “Children for Children”, μέσω της οποίας δίνει ένα βήμα στα παιδιά των καταυλισμών να μιλήσουν για τα προβλήματα και τις εκεί αντίξοες συνθήκες ζωής.
Την ίδια στιγμή η εκπομπή λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος γονέων και παιδιών που οι εχθρικές συρράξεις τούς είχαν χωρίσει. Είναι το μοναδικό μέσο για να ακουστούν τα προβλήματα των παιδιών σε μεγαλύτερη μερίδα κόσμου, ακόμα και στις κυβερνήσεις, καθώς στον καταυλισμό δεν υπάρχει άλλο μέσο επικοινωνίας.
Η ακτιβιστική του όμως δράση δεν περιορίζεται μόνο στους κόλπους του ραδιοφώνου, το οποίο εκπέμπει σε τέσσερις χώρες. Ο Baruani δεν χάνει την ευκαιρία να μιλήσει δημοσίως στο Κοινοβούλιο των Παιδιών καθώς και στον Οργανισμό Παίδων που έχει φτιαχτεί στον καταυλισμό.
Μετά από χρόνια προσπαθειών και έντονης δράσης, το 2009, σε ηλικία 16 ετών, κερδίζει το Βραβείο Ειρήνης το οποίο απονέμεται σε παιδιά που μέσα από τις αξιοσημείωτες πράξεις τους επιχειρούν να εναντιωθούν σε κοινωνικά προβλήματα περιθωριοποιημένων ομάδων.
3. Iqbal Masih (1983-1995): σύμβολο κατά της παιδικής εργασίας
13 χρόνια κατάφερε να ζήσει ο Iqbal Masih καθώς το 1995 δολοφονείται στο Πακιστάν από τη “Μαφία των Χαλιών”.
Στην ηλικία των τεσσάρων χρόνων, οι γονείς του τον πουλάνε σαν σκλάβο σε ένα ταπητουργείο για μόλις 600 ρουπίες. Έξι ολόκληρα χρόνια παραμένει έγκλειστος και αλυσοδεμένος σε ένα σκοτεινό και γεμάτο υγρασία υπόγειο, με ελάχιστο φαγητό και οξυγόνο, όπου μαζί με άλλα παιδιά επί δώδεκα ώρες την ημέρα έφτιαχνε χαλιά.
Μία πρώτη απόπειρα δραπέτευσης πέφτει στο κενό καθώς η αστυνομία δωροδοκείται και επιστρέφει τον Iqbal πίσω στο ταπητουργείο, όμως, λίγο αργότερα δραπετεύει ξανά και βρίσκει προστασία στο Απελευθερωτικό Μέτωπο για την Εκμετάλλευση της Παιδικής Εργασίας του Πακιστάν.
Με τη βοήθεια του Μετώπου, οργανώσεων και άλλων ακτιβιστών, ο Iqbal μιλάει δημοσίως για τις συνθήκες ζωής εκατοντάδων παιδιών που είχαν πουληθεί ως σκλάβοι και καταφέρνει να τρυπώσει σε ταπητουργεία και να απελευθερώσει από τα δεσμά της σκλαβιάς περίπου 3.000 παιδιά.
Το 1994 ο Ικμπάλι βραβεύεται με το Βραβείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Reebok και ξεκίνησε μια παγκόσμια περιοδεία με ομιλίες κατά της παιδικής εργασίας και επισκέψεις σε σχολεία.
Ένα χρόνο αργότερα όμως και ενώ επιστρέφει στο Πακιστάν, δολοφονείται από τη “Μαφία των Χαλιών”. Για τρεις μέρες μικρά παιδιά βρίσκονταν στους δρόμους ως ένδειξη διαμαρτυρίας.
4. Severn Cullis-Suzuki: όταν ο κόσμος σώπασε για 5 λεπτά
Γεννημένη μέσα σε μία οικογενειακή εστία όπου η προστασία του περιβάλλοντος βρισκόταν πάντα στο επίκεντρο, η Seven Cullis-Suzuki από το Βανκούβερ δεν θα μπορούσε να μείνει απαθής μπροστά στην οικολογική καταστροφή. Στην ηλικία των 9 χρόνων ιδρύει τον “Environmental Children’s Organization” που έχει ως στόχο μία ομάδα παιδιά να διδάξουν και να μάθουν σε άλλα νεαρά άτομα τη σημαντικότητα προστασίας του περιβάλλοντος.
Τρία χρόνια αργότερα, η νεαρή κοπέλα παρευρίσκεται στην Παγκόσμια Σύνοδο του ΟΗΕ για το Περιβάλλον που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Τζανέιρο και εκφώνησε μία πεντάλεπτη ομιλία για περιβαλλοντικά θέματα μέσα από τα μάτια των νέων. Μετά το τέλος της ομιλίας τα μέλη του συνεδρίου σηκώθηκαν όρθια και χειροκροτούσαν δυνατά ενώ η Savern μέχρι σήμερα έχει παραμείνει γνωστή ως “το κορίτσι που έκανε τον κόσμο να σωπάσει για 5 λεπτά”.
Πλέον ασχολείται ενεργά με θέματα οικολογίας και περιβάλλοντος, είναι συγγραφέας ενώ γυρνάει όλον τον κόσμο προκειμένου να ευαισθητοποιήσει τους ανθρώπους και να τους βοηθήσει να σκεφτούν διαφορετικά.
5. Dylan Mahalingam: οι νέοι μπορούν να φέρουν την αλλαγή
Ο Dylan ιδρύει, το 2004, στα 9 του χρόνια τον μη κυβερνητικό οργανισμό Lil’ MDGs με σκοπό να βοηθήσει παιδιά του κόσμου που έχουν ανάγκη και να τους εξασφαλίσει πρόσβαση σε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Στόχος του οργανισμού να καταπολεμήσει τη φτώχεια και την πείνα, να παρέχει βασική εκπαίδευση σε παιδιά που τη στερούνται, να προωθήσει την ισότητα των φύλων και να ενδυναμώσει ψυχικά τις γυναίκες, να μειώσει την παιδική θνησιμότητα, να βελτιώσει τα συστήματα υγείας, να καταπολεμήσει το AIDS, την ελονοσία και άλλες θανατηφόρες ασθένειες, καθώς και να συνεισφέρει στην περιβαλλοντική προστασία.
Αν και ο οργανισμός δημιουργήθηκε όταν ο Dylan ήταν μόλις 9 χρόνων, έχει καταφέρει να έχει σήμερα 24.000 τακτικούς εθελοντές που συνεισφέρουν ενεργά στον Lil’ MDGs ενώ πέτυχε να συγκεντρώσει 780.000 δολάρια για τα θύματα του τσουνάμι και περισσότερα από 10 εκατομμύρια δολάρια για τα θύματα των τυφώνων. Κινητοποιώντας εκατοντάδες παιδιά μέσω διαδικτύου, ο Dylan προχώρησε στη δημιουργία ενός κοιτώνα στο Θιβέτ, μία παιδική χαρά σε σχολείο της Ουγκάντα για τα παιδιά που έχουν χάσει τους γονείς τους από Aids καθώς και ένα κινητό νοσοκομείο για τους πολίτες της Ινδίας.
