Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Μαΐου, με απόφαση που πήρε το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για να μας υπενθυμίζει τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος. Ωστόσο, παρά τις στοχευμένες διεθνείς καμπάνιες για τη μείωσή του, το κάπνισμα εξακολουθεί να προκαλεί τον θάνατο 3,5 εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο.
Η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη σε κατανάλωση τσιγάρων, με τους άνδρες να προηγούνται με 47,4% έναντι 39,6% των γυναικών. Μάλιστα το 33% των εφήβων, ηλικίας 12-18 ετών, έχουν δοκιμάσει τσιγάρο και το 10% δηλώνουν καπνιστές.
Τα τσιγάρα, τα πούρα καθώς και όλα τα καπνικά είδη περιέχουν την εθιστική νικοτίνη και πλήθος τοξινών και καρκινογόνων συστατικών.
Όπως εξηγεί η Δρ. Ανατολή Παταρίδου, MD, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής & τραχήλου, ΠΑΙΔΟΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης του Νοσοκομείου Υγεία – Μητέρα (www.pataridou.gr), το πούρο δεν είναι καθόλου αθώο, καθώς μία ώρα καπνίσματός του ισοδυναμεί με το κάπνισμα ενός ολόκληρου πακέτου τσιγάρων, ενώ το ηλεκτρονικό τσιγάρο περιέχει ένα μίγμα χημικών και νικοτίνης του οποίου η επίδραση είναι ακόμη υπό έρευνα. «Αν και οι εταιρείες που κατασκευάζουν ηλεκτρονικά τσιγάρα υποστηρίζουν ότι είναι ασφαλή, η αλήθεια είναι ότι έχουν βρεθεί καρκινογόνα υποκατάστατα νικοτίνης σε περισσότερα από τα μισά δείγματα που ερευνήθηκαν. Ακόμη, αμφισβητείται και η δυνατότητα που προσφέρουν για διακοπή του κανονικού τσιγάρου, ενώ το “άτμισμα” μπορεί να οδηγήσει τη νικοτίνη και τα υγρά χημικά σε σημεία του σώματος που δεν φτάνει η νικοτίνη του πραγματικού τσιγάρου», λέει.
Επίσης, το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη αποτρέψιμη αιτία θνησιμότητας, ενώ υπάρχει και το «τριτογενές παθητικό κάπνισμα» ή ο «καπνός… από τρίτο χέρι», που είναι το αόρατο τοξικό μείγμα που προσκολλάται στα μαλλιά, τα ρούχα των καπνιστών και τα αντικείμενα ενός χώρου καπνίσματος (έπιπλα, χαλιά, κουρτίνες). Το τοξικό αυτό μείγμα περιέχει βαρέα μέταλλα, καρκινογόνες ουσίες και ραδιενεργά στοιχεία ικανά να μολύνουν ένα παιδί που ανυποψίαστο μπουσουλάει στο πάτωμα και κατόπιν βάζει τα χέρια του στο στόμα. Το τριτογενές κάπνισμα παραμένει, ακόμα κι αν ο χώρος αυτός αεριστεί.
Μόνο το 26% στα φίλτρα
Όλοι εξάλλου γνωρίζουμε ότι το κάπνισμα βλάπτει και όλοι οι γονείς που καπνίζουν αντιλαμβάνονται ότι τα παιδιά τους γίνονται αυτόματα παθητικοί καπνιστές. Αυτό που ίσως δεν έχουν κατανοήσει πλήρως είναι οι ακριβείς επιπτώσεις και οι πιθανοί κίνδυνοι που μπορούν τα παιδιά να διατρέχουν, ακόμα κι όταν οι καπνιστές γονείς δεν εκπνέουν τον καπνό τους απευθείας πάνω τους, απλά υπάρχει στον χώρο.
Ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός και κυρίως αυτός που εξέρχεται από την άκρη του τσιγάρου μεταξύ δύο εισπνοών, έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και των μη καπνιστών. Μόλις το 26% των προϊόντων και υποπροϊόντων καπνού μένει μέσα στο τσιγάρο (φίλτρο): το 28% εισπνέεται από τον καπνιστή και το 46% διασκορπίζεται στον αέρα, τονίζει η Δρ. Παταρίδου. Επιπλέον, περισσότερες από 50 καρκινογόνες ουσίες έχουν ταυτοποιηθεί στον καπνό που απελευθερώνεται στον αέρα.
Είναι σαφές πως το κάπνισμα είναι ένας εξαιρετικά επικίνδυνος συνδυασμός που μπορεί να οδηγήσει έως και σε θανατηφόρες μορφές καρκίνου, ιδίως αυτές που προσβάλλουν το ανώτερο αναπνευστικό και το λάρυγγα. «Ας μην ξεχνάμε όμως και τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ένα νόσημα του οποίου τα κρούσματα αυξάνονται διαρκώς, όπου οι αεραγωγοί των πνευμόνων σταδιακά στενεύουν, συνήθως εξαιτίας του καπνίσματος, προσθέτει η Δρ. Παταρίδου.
Ο καρκίνος του λάρυγγα
Ο καρκίνος του λάρυγγα αποτελεί το 2% των καρκίνων του σώματος, ενώ το75% των λαρυγγικών καρκίνων εντοπίζονται στις φωνητικές χορδές. Τα πιο συχνά συμπτώματά του είναι η βραχνή φωνή, η δυσκολία στην κατάποση και ο ξηρός επίμονος βήχας.
Τα καλά νέα σχετικά με την αντιμετώπισή του είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στη χειρουργική κεφαλής & τραχήλου, με νέες τεχνικές που στοχεύουν στη διατήρηση της λειτουργικότητας του πάσχοντος οργάνου στο μέγιστο βαθμό, με την εφαρμογή της ενδοσκοπικής χειρουργικής αντιμετώπισης είτε με laser CO2 ή KTP είτε με ρομποτική χειρουργική με το σύστημα Da Vinci (minimally invasive surgery).
Η ενδοσκοπική χειρουργική με laser έχει ως βασικά πλεονεκτήματα την ικανοποιητική μεγέθυνση της βλάβης, την αποτελεσματική αιμόσταση και ελαχιστοποίηση της μεταστατικής διασποράς, τον ικανοποιητικό βαθμό διατήρησης της ποιότητας της φωνής και την αποφυγή τραχειοστομίας. Ένα άλλο πλεονέκτημα του laser είναι ότι μπορεί να εφαρμοστεί και με τοπική αναισθησία στο ιατρείο, σε περιπτώσεις δυσπλασίας ή θηλωμάτωσης του λάρυγγα σε παιδιά και ενήλικες.
Δυστυχώς, οι θετικές εξελίξεις στην αντιμετώπιση των κακοηθειών στην περιοχή στόματος-φάρυγγα-λάρυγγα έχουν προκαλέσει τα τελευταία χρόνια μια αδιαφορία στους καπνιστές, με τη «λογική» πως «ό,τι και να πάθουμε, υπάρχουν πια μοντέρνες θεραπείες που τα αντιμετωπίζουν όλα». Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε την καθοριστική σημασία του προληπτικού ελέγχου και την ευθύνη που φέρουμε απέναντι σε αυτήν την βλαβερή, καθημερινή συνήθεια.
«Ας αναλογιστούμε όλοι, αλλά κυρίως οι καπνιστές, τους λόγους για τους οποίους εθίζονται στις κακές συνήθειες και ας επαναπροσδιορίσουμε γιατί, παρότι είναι βλαβερές για την υγεία μας, συνεχίζουμε να τις έχουμε», λέει η Δρ. Παταρίδου.
Και καταλήγει: «Δύο είναι τα βασικά “εργαλεία” που μπορούν να χτίσουν μια δημιουργική στάση ζωής πάρα τα όσα συμβαίνουν γύρω μας και να μας κρατήσουν μακριά από κακές συνήθειες: η άθληση και η ισορροπημένη διατροφή. Ο αθλητισμός βοηθάει στην ανάπτυξη της ψυχοκοινωνικής διάστασης του ατόμου, στην καλλιέργεια του αισθήματος της αυτοκριτικής, της θέλησης, της αποφασιστικότητας και της συνεχούς προσπάθειας για αυτοβελτίωση. Επίσης κάνει το άτομο πιο συνεπές στην τήρηση του προγράμματος και των στόχων του και το βοηθά στη διαχείριση του χρόνου του, με αποτέλεσμα να ακολουθεί έναν υγιή τρόπο ζωής, μακριά από καταχρήσεις και εξαρτήσεις. Όσον αφορά τη διατροφή, η καλύτερη πρόταση είναι να επιστρέψουμε στο καλομαγειρεμένο σπιτικό φαγητό και να ξαναθυμηθούμε τα φρούτα και τα λαχανικά που αφθονούν στη χώρα μας και είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες, γνωστές για την ευεργετική τους δράση στον οργανισμό έναντι του στρες και τη διαδικασία του γήρατος».
