Οι διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούν ένα τεράστιο και ζωτικό κομμάτι της ζωής μας. Το ήξερες, όμως, πως ανάλογα με τον τύπο της σχέσης, αυτή έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο στη σωματική και ψυχική σου ευεξία;
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά… Το να «είσαι σε μια σχέση» δε σημαίνει απαραίτητα ότι εμπλέκεται σωματική οικειότητα, συναισθηματική προσκόλληση ή/και δέσμευση. Οι άνθρωποι εμπλέκονται σε πολλούς διαφορετικούς τύπους σχέσεων που έχουν μοναδικά χαρακτηριστικά.
Βασικοί τύποι σχέσεων
Οι σχέσεις συνήθως εμπίπτουν σε μία από πολλές διαφορετικές κατηγορίες:
- Οικογενειακές σχέσεις
- Φιλίες
- Γνωριμίες
- Ρομαντικές σχέσεις
- Σεξουαλικές σχέσεις
- Εργασιακές σχέσεις
- Ελεύθερες σχέσεις (χωρίς δεσμεύσεις)
Αυτές οι διαφορετικές μορφές σχέσεων μπορεί να διαφέρουν πολύ από την άποψη της εγγύτητας, ενώ υπάρχουν επίσης διαφορετικοί υποτύποι σχέσεων σε καθέναν από αυτούς τους βασικούς τύπους. Πάμε να εξετάσουμε τους συχνότερους και να μάθουμε πώς επηρεάζει ο καθένας από αυτούς τη ζωή μας.
#1. Πλατωνικές σχέσεις
Μια πλατωνική σχέση είναι ένας τύπος φιλίας που περιλαμβάνει έναν στενό, οικείο δεσμό χωρίς σεξ ή ρομαντισμό. Αυτές οι σχέσεις τείνουν να χαρακτηρίζονται από:
- Εγγύτητα
- Αγάπη
- Κατανόηση
- Σεβασμός
- Φροντίδα
- Υποστήριξη
- Τιμιότητα
- Αποδοχή
Οι πλατωνικές σχέσεις μπορούν να προκύψουν σε ένα ευρύ φάσμα πλαισίων και μπορεί να περιλαμβάνουν φιλίες μεταξύ ατόμων του ίδιου ή αντίθετου φύλου.
Αυτός ο τύπος σχέσης μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο στην παροχή κοινωνικής υποστήριξης, η οποία είναι απαραίτητη για την υγεία και την ευημερία μας. Σύμφωνα με έρευνες, οι πλατωνικές σχέσεις μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου για ασθένειες, κατάθλιψη ή άγχος και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ υπάρχει περίπτωση να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου και να μετατραπούν σε μια ρομαντική ή σεξουαλική σχέση.
#2. Ρομαντικές Σχέσεις
Οι ρομαντικές σχέσεις είναι εκείνες που χαρακτηρίζονται από συναισθήματα αγάπης, έλξης, ερωτισμού, οικειότητας και δέσμευσης.
Οι ειδικοί έχουν βρει πολλούς διαφορετικούς τρόπους για να περιγράψουν πώς βιώνουν και εκφράζουν την αγάπη οι άνθρωποι. Για παράδειγμα, ο ψυχολόγος Robert Sternberg προτείνει τρία κύρια συστατικά της αγάπης: πάθος, οικειότητα και δέσμευση.
Οι ρομαντικές σχέσεις τείνουν να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Στην αρχή μιας σχέσης, οι άνθρωποι βιώνουν συνήθως ισχυρότερα συναισθήματα πάθους. Κατά τη διάρκεια αυτής της αρχικής περιόδου ερωτισμού, ο εγκέφαλος απελευθερώνει συγκεκριμένους νευροδιαβιβαστές (ντοπαμίνη, ωκυτοκίνη και σεροτονίνη) που προκαλούν στους ανθρώπους συναισθήματα όπου ευφορία και έρωτας.
Με τον καιρό, αυτά τα συναισθήματα αρχίζουν να μην είναι τόσο έντονα. Όσο η σχέση ωριμάζει, οι άνθρωποι αναπτύσσουν βαθύτερα επίπεδα συναισθηματικής οικειότητας, κατανόησης και εμπιστοσύνης.
#3. Περιστασιακές σχέσεις
Οι περιστασιακές σχέσεις αφορούν σε ραντεβού που μπορεί να περιλαμβάνουν σεξ χωρίς προσδοκίες μονογαμίας ή δέσμευσης. Ωστόσο, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο όρος είναι ασαφής και μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για τον κάθε άνθρωπο.
Σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Canadian Journal of Human Sexuality, οι περιστασιακές σχέσεις μπορεί να περιλαμβάνουν καταστάσεις όπως:
- One-night stands
- Τηλεφωνικό σεξ
- Sex buddies
- Friends with benefits (φίλοι με προνόμια)
Οι περιστασιακές σχέσεις είναι συχνές κυριώς στις πιο νεαρές ηλικίες. Εφόσον αυτού του είδους οι σχέσεις χαρακτηρίζονται από επικοινωνία και συναίνεση, μπορούν να έχουν πολλά θετικά σεξουαλικά οφέλη. Μπορούν να ικανοποιήσουν την ανάγκη για σεξ, οικειότητα, σύνδεση και συντροφικότητα χωρίς τη συναισθηματική απαίτηση και την ενεργειακή δέσμευση μιας πιο σοβαρής σχέσης.
#4. Ελεύθερες σχέσεις
Στις ελεύθερες σχέσεις δεν απαιτείται μονογαμία, ενώ και οι δύο μπορούν να κάνουν σεξ και με άλλα άτομα. Ακόμα και εν έτει 2022, αυτός ο τύπος σχέσεων τείνει να είναι στιγματισμένος και κατακριτέος.
Τέτοιες σχέσεις έχουν οφέλη, όπως αυξημένη σεξουαλική ελευθερία, αλλά κρύβουν και παγίδες όπως η ζήλια και συναισθηματικό πόνο. Οι ελεύθερες σχέσεις είναι πιο επιτυχημένες όταν τα ζευγάρια καθορίζουν προσωπικά, συναισθηματικά και σεξουαλικά όρια και επικοινωνούν ξεκάθαρα τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους μεταξύ τους.
#5. Τοξικές σχέσεις
Τοξικός θεωρείται κάθε τύπος διαπροσωπικής σχέσης όπου η συναισθηματική, σωματική ή ψυχολογική σου ευημερία υπονομεύεται ή απειλείται με κάποιο τρόπο. Τέτοιες σχέσεις συχνά σε κάνουν να νιώθεις ντροπή, ταπείνωση, ανασφάλεια και μοναξιά.
Οποιοσδήποτε τύπος σχέσης μπορεί να είναι τοξικός, συμπεριλαμβανομένων των φιλικών, οικογενειακών, επαγγελματικών ή ρομαντικών σχέσεων.
Οι τοξικές σχέσεις χαρακτηρίζονται από:
- Έλλειψη υποστήριξης
- Κατηγορίες
- Ανταγωνισμός
- Έλλειψη σεβασμού
- Απιστία
- Εχθρότητα
- Ζήλια
- Επιθετικές συμπεριφορές
- Φτωχή επικοινωνία
- Άγχος
