από τη Λογοθεραπεύτρια – Ειδική παιδαγωγό, Αντωνία Τζουανοπούλου, Εκπαιδευμένη στη χορήγηση της Αναπτυξιακής Δοκιμασίας ΠΑΪΣ – Λογοπαίγνιον Κέντρο λογοθεραπείας Ακταίο Ρίου – Πάτρα
*Θέλεις να ενημερώνεσαι άμεσα και έγκυρα; Να λαμβάνεις μέρος σε μεγάλους διαγωνισμούς;;; Κάνε LIKE στη σελίδα μας στο Facebook (Juniorsclub.gr) —–> ΕΔΩ
Ας ξεκινήσουμε με την αποδοχή ότι κάθε παιδί ακολουθεί την δική του πορεία ανάπτυξης. Υπάρχουν ωστόσο κάποιες γενικές αρχές για το τι περίπου πρέπει να περιμένουμε από ένα παιδί σε κάθε ηλικία. Αν δείτε ότι η εικόνα του παιδιού σας αποκλίνει από τα ενδεικτικά στοιχεία καλό θα ήταν να γίνει ολοκληρωμένη αξιολόγηση από ειδικό Παθολόγο Λόγου & Ομιλίας.
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Έως 12 μηνών
- Το μωρό αντιδρά στους ήχους.
- Έχει βλεμματική επαφή.
- Αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του.
- Χαμογελά όταν του μιλάνε.
- Ανταποκρίνεται στο όνομά του.
- Γυρίζει το κεφάλι του προς την πηγή των ήχων.
- Διαθέτει βασικό λεξιλόγιο (μαμά, μπαμπά, μπάλα κ.α.).
- Καταλαβαίνει απλές οδηγίες.
- Ανταποκρίνεται στο «όχι».
- Κάνει απλές χειρονομίες, όπως άρνηση με νεύμα του κεφαλιού του.
Προτεινόμενες δραστηριότητες
- Τραγουδήστε και γελάστε μαζί του.
- Εξηγήστε του τους ήχους που ακούει.
- Ονομάστε τα οικεία άτομα και πράγματα της καθημερινής του ζωής.
- Πείτε του τι κάνετε, ιδιαίτερα τις στιγμές που το πλένετε, το αλλάζετε και το ταϊζετε π.χ. «Σε σκουπίζω με τη μεγάλη μπλε πετσέτα. Τι μαλακή που είναι!».
- Παίξτε με τη φωνή σας, αρέσει πολύ στο μωρό: η μελωδία της ομιλίας το βοηθά να καταλάβει και να χρησιμοποιήσει τη γλώσσα πιο αποτελεσματικά.
- Ενθαρρύνετε κάθε είδος αμοιβαίας αλληλεπίδρασης (το γέλιο, το χαμόγελο, το κοίταγμα, τις εκφράσεις του προσώπου κ.λπ.).
- Μη χρησιμοποιείτε νηπιακό λόγο. Μιλήστε αργά και χρησιμοποιήστε μικρές προτάσεις.
Αναζητήστε βοήθεια όταν:
- Το μωρό σας δεν αντιδρά στους ήχους.
- Εάν στην προσπάθεια του να επικοινωνήσει δεν έχει βλεμματική επαφή.
Από 1-2 χρονών
- Το λεξιλόγιο του διαθέτει 20-50 λέξεις.
- Υπακούει σε απλές εντολές, όπως «όχι, έλα, φέρε».
- Ονομάζει οικεία αντικείμενα.
- Λέει το όνομά του.
- Χρησιμοποιεί προτάσεις με 2-3 λέξεις.
- Χρησιμοποιεί συμβολικά διάφορα παιχνίδια (π.χ. τάϊσμα μωρού κ.α.).
- Επαναλαμβάνει λέξεις που άκουσε από μία συνομιλία.
- Αναγνωρίζει τα ονόματα οικείων προσώπων και δείχνει μέρη του σώματός του.
Προτεινόμενες δραστηριότητες
- Μιλήστε του χρησιμοποιώντας γραμματικά σωστές προτάσεις και απλές λέξεις προφέροντας τες σωστά.
- Χρησιμοποιήστε βιβλία από χαρτόνι ή ύφασμα που είναι κατάλληλα για την ηλικία του και συζητήστε τα μαζί του για τα χρώματα και τα σχήματα, τα οποία τραβούν το ενδιαφέρον του.
- Εξηγήστε του τις λέξεις που δεν καταλαβαίνει με παραδείγματα, αλλά μην ζητάτε να τις επαναλάβει κάθε φορά.
- Ζητήστε του να δείξει το χέρι σας, το πόδι σας κ.λπ. λέγοντας « Δείξε το πόδι της μαμάς, που είναι το χέρι του μπαμπά;».
- Ζητείστε να αγγίξει τα πράγματα που εσείς ονομάζετε.
- Παίξτε «γύρω – γύρω όλοι».
- Κάντε διάφορες ενέργειες, λέγοντας συγχρόνως και τις ανάλογες, απλές λέξεις όπως «τρώω», «πάνω», «η μαμά πλένει τα πιάτα», «η μαμά χτενίζει τα μαλλιά της».
Αναζητήστε βοήθεια όταν:
- Το παιδί σας σταματήσει να μιλάει, αν η ομιλία του παραμένει στάσιμη ή παρουσιάζει ενδείξεις παλινδρόμησης.
- Δεν συνδυάζει 2 λέξεις για να σχηματίσει σύντομες φράσεις και προτάσεις.
Από 2-3 χρονών
- Απαντάει σε ερωτήσεις.
- Κάνει προτάσεις με 4-5 λέξεις όπως: «Πού είναι η μπάλα, μπαμπά;».
- Του αρέσουν τα παραμύθια και τα παρακολουθεί τους διαλόγους με ευκολία.
- Κάνει ερωτήσεις και ακολουθεί σύνθετες οδηγίες.
- Χρησιμοποιεί πληθυντικό, προθέσεις και αντωνυμίες (εγώ, εσύ, εμείς, αυτοί).
- Αντιλαμβάνεται την έννοια του «δικό μου», π.χ. «Θέλω τη μπάλα μου».
- Αντιλαμβάνεται τις θέσεις των πραγμάτων μέσα στο χώρο (πάνω, κάτω, μέσα).
- Ο λόγος του γίνεται αντιληπτός από αγνώστους.
Προτεινόμενες δραστηριότητες
- Μάθετε στο παιδί σας πώς να λέει ιστορίες.
- Βοηθήστε το να ξεκαθαρίζει τις σκέψεις του και τα συναισθήματά του.
- Ενθαρρύνετέ το να εγκαταλείψει το μπιμπερό και την πιπίλα, εφόσον τα χρησιμοποιεί ακόμα.
Αναζητήστε βοήθεια όταν:
- Η ομιλία του είναι ακατάληπτη.
- Χρησιμοποιεί μόνο λίγα ρήματα, καθόλου άρθρα ή επίθετα.
- Δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό αριθμό.
- Δεν κάνει απλές προτάσεις.
Από 3-4 χρονών
- Απαντά σε όλα τα είδη των ερωτήσεων.
- Γίνεται κατανοητό και από ανθρώπους που δεν γνωρίζει.
- Η ομιλία του πλησιάζει περισσότερο αυτή των ενηλίκων όσον αφορά την γραμματική και το συντακτικό.
- Διηγείται τις εμπειρίες του.
- Αντιλαμβάνεται τις έννοιες «ίδιο» και «διαφορετικό».
- Κατέχει κάποιους βασικούς κανόνες της γραμματικής.
Προτεινόμενες δραστηριότητες
- Εμπλουτισμός λεξιλογίου: αν το παιδί δείξει ένα αυτοκίνητο και πει «Μεγάλο αυτοκίνητο», μπορείτε να απαντήσετε « Ναι, είναι ένα μεγάλο μαύρο αυτοκίνητο. Κοίτα πόσο γυαλιστερή είναι η επιφάνεια του!».
- Αν το παίδι σας περιγράφει το «τέρας» που είδε στο όνειρό του, ρωτήστε το αν αυτό το τέρας ήταν θυμωμένο ή φιλικό. Ρωτήστε το τι χρώμα είχε, που ζούσε και αν είχε φίλους.
- Διαβάστε ιστορίες μαζί και διηγηθείτε τις ο ένας στον άλλον. Έτσι, ενθαρρύνετε μια θετική στάση προς την ανάγνωση τα βιβλία και το λόγο.
Αναζητήστε βοήθεια όταν:
- Δυσκολεύεται να αρχίσει μια πρόταση.
- Αν επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις.
- Χρησιμοποιεί μικρές και όχι σωστά οργανωμένες προτάσεις.
- Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή.
- Δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.
Από 4-5 χρονών
- Μπορεί να προφέρει σχεδόν όλους τους ήχους της ελληνικής γλώσσας.
- Το λεξιλόγιο θα φτάνει τις 1500 λέξεις.
- Αφηγείται πολύπλοκες ιστορίες χρησιμοποιώντας σύνθετες προτάσεις μέχρι και 8 λέξεων.
- Μιλάει για τα όνειρα και τις φανταστικές εικόνες που σχηματίζει το μυαλό του.
- Χρησιμοποιεί τον αόριστο και τον μέλλοντα χρόνο.
- Λέει το όνομα και τη διεύθυνσή του.
- Αναγνωρίζει σχήματα και χρώματα.
- Χρησιμοποιεί ερωτηματικές αντωνυμίες «ποιος, τί».
- Αρχίζει να χρησιμοποιεί δευτερεύουσες προτάσεις.
Προτεινόμενες δραστηριότητες
- Διαβάστε στο παιδί παραμύθια, κάνοντας παύσεις και αφήνοντάς το να συμπληρώσει εκείνο κάποιες λέξεις ή φράσεις που ξέρει. Τα παραμύθια τώρα μπορεί να έχουν περισσότερο κείμενο (γύρω στις πέντε σειρές σε κάθε σελίδα).
- Μάθετέ του παιδικά τραγούδια και ποιήματα. Μπορείτε να εφοδιαστείτε CD για το αυτοκίνητο και το σπίτι με τα γνωστά παιδικά τραγουδάκια και παραμύθια.
- Επειδή ρωτάει συχνά «γιατί;», εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία για να παρατείνετε τη συζήτηση.
- Επιδιώξτε να το φέρνετε σε επαφή με άλλα παιδιά και γιατί του αρέσει αλλά γιατί αναγκάζεται να μιλήσει για να το καταλάβουν.
- Τέλος, δώστε του χρόνο, να σας δείξει τι το ενδιαφέρει.
Αναζητήστε βοήθεια όταν:
- Όταν η ομιλία του είναι ακατάληπτη.
- Όταν αδυνατεί να διηγηθεί μία ιστορία.
- Όταν έχει φτωχό λεξιλόγιο.
- Όταν δεν χρησιμοποιεί γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες.
Εάν παρόλα αυτά κάποιες δυσκολίες παραμένουν, μια επίσκεψη σε λογοθεραπευτή θα σας καθησυχάσει, καθώς θα σας εξηγήσει ότι το παιδί σας μπορεί να είναι έξυπνο και κοινωνικό και παρόλο αυτά, όμως να δυσκολεύεται στο λόγο. Ο λογοθεραπευτής είναι πρόθυμος να σας ακούσει και να κατανοήσει την ανησυχία σας σχετικά με την εξέλιξη του παιδιού σας.
Τζουανοπούλου Αντωνία, Λογοθεραπεύτρια MSc – Επ. Υπευθ. Λογοπαίγνιον
Αγίας Βαρβάρας 57Α Ακταίο Ρίο Πάτρα ΤΗΛ. 2610 995852 6937178522
Email: info@logopaignion.gr www.logopaignion.gr
Διαβάστε επίσης:
