Yπολογίζεται ότι ένα στα έξι ζευγάρια δεν επιτυγχάνει τον στόχο. Η επιθυμία απόκτησης παιδιών είναι ένα θέμα που απασχολεί αργά ή γρήγορα τα ζευγάρια. Από την άλλη, είναι γεγονός πως αρκετές γυναίκες, και στη χώρα μας, αναβάλλουν την εγκυμοσύνη μέχρι να εδραιωθούν επαγγελματικά, με αποτέλεσμα να γίνονται μητέρες μετά τα 35 έτη.
Ωστόσο, υπολογίζεται ότι ένα στα έξι ζευγάρια δεν επιτυγχάνει τον στόχο αυτό παρά μόνο μετά από ιατρική βοήθεια. Από το 1978, οπότε πραγματοποιήθηκε η πρώτη γέννηση παιδιού με εξωσωματική γονιμοποίηση στην Αγγλία, υπολογίζεται ότι περισσότερα από 5 εκατομμύρια παιδιά έχουν γεννηθεί ως αποτέλεσμα κάποιας μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Σήμερα, περίπου 250.000 παιδιά παγκοσμίως γεννιούνται με εξωσωματική γονιμοποίηση.
«Τα τελευταία χρόνια οι εξελίξεις στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι ραγδαίες, με αποτέλεσμα η εξωσωματική γονιμοποίηση να θεωρείται πλέον εύκολη, επιτυχημένη και ασφαλής μέθοδος τεκνοποίησης όχι μόνο για τη γυναίκα που υποβάλλεται σε θεραπεία αλλά και για το παιδί που θα γεννηθεί. Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι σήμερα μπορούμε πλέον να εξασφαλίσουμε ότι κάθε γυναίκα μπορεί να γίνει μητέρα, ανεξαρτήτως του προβλήματος που αντιμετωπίζει ή ανεξάρτητα από την ηλικία της, αφού για κάθε πρόβλημα η Επιστήμη έχει να δώσει την κατάλληλη λύση» αναφέρει ο Δρ. Ιωάννης Ζερβομανωλάκης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Βόννης, με την ευκαιρία της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας Γονιμότητας.
Υψηλά ποσοστά επιχημένης εγκυμοσύνης με ασφαλή διαδικασία για την υγεία της μητέρας
«Τα βήματα της θεραπείας εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι αρκετά απλά» λεει ο ειδικός και περιγραφει τη διαδικασία που ακολουθείται. Η γυναίκα κάνει ενέσεις με μικρή βελόνα κάτω από το δέρμα, για να ωριμάσουν τα ωάρια στην ωοθήκη. Στο διάστημα αυτό η γυναίκα παρακολουθείται με υπερηχογραφήματα και λήψεις αίματος για έλεγχο των ορμονών. Όταν ωριμάσουν τα ωάρια, αφαιρούνται από την ωοθήκη με ελαφρά νάρκωση. Η διαδικασία γίνεται από τον κόλπο, διαρκεί λίγα λεπτά και δεν απαιτεί μεγαλύτερη χειρουργική επέμβαση. Τα ωάρια που αφαιρούνται τοποθετούνται στο εργαστήριο μαζί με το σπέρμα του άνδρα για να γίνει η γονιμοποίηση και να προκύψουν τα έμβρυα. Κάποια από τα έμβρυα τοποθετούνται στη μήτρα χωρίς νάρκωση δύο με πέντε μέρες αργότερα με ένα μικρό καθετήρα κατά την εμβρυομεταφορά, ενώ τα υπόλοιπα καταψύχονται, για να χρησιμοποιηθούν σε μια επόμενη προσπάθεια. Το τεστ εγκυμοσύνης προγραμματίζεται δύο εβδομάδες αργότερα. Για να αποφευχθεί η περίπτωση λάθους στην ταυτότητα του γενετικού υλικού, υπάρχουν σύγχρονα συστήματα, όπως το RI Witness, που επιτρέπουν την ανίχνευση της προέλευσης του υλικού σε κάθε βήμα της διαδικασίας, αποτρέποντας την ανταλλαγή σπερματοζωαρίων, ωαρίων και εμβρύων μέσα στο εργαστήριο.
«Το μυστικό της επιτυχίας κρύβεται στις λεπτομέρειες. Για να καταφέρουμε σήμερα να μιλάμε για ποσοστά εγκυμοσύνης πάνω από 50% σε ορισμένες περιπτώσεις, έπρεπε να εξελιχθούν σημαντικά όλα τα βήματα της μεθόδου που αναφέρθηκαν παραπάνω, ξεκινώντας από τις ορμόνες που χρησιμοποιεί η γυναίκα για την προετοιμασία των ωοθηκών πριν την ωοληψία. Οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα προσφέρουν ένα εξαιρετικά ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας. Εξάλλου, όλες οι μέχρι τώρα μελέτες δείχνουν ότι ο φόβος των γυναικών που κάνουν θεραπεία γονιμότητας ότι θα εμφανίζουν καρκίνο στο μέλλον δεν είναι δικαιολογημένος, γιατί δεν αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου λόγω χρήσης ορμονών για τις γυναίκες που έκαναν προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης στο παρελθόν» λεει ο κ. Ζερβομανωλακης.
Νέες τεχνικές για υγιή μωρά
Σε ένα σύγχρονο εργαστήριο εφαρμόζονται όλες οι καινούριες τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη γονιμοποίηση των ωαρίων και ανάπτυξη των εμβρύων.
Ο ειδικός παραθέτει αυτές τις τεχνικές: «Με τη μικρογονιμοποίηση επιτρέπεται η επιλογή των υγιέστερων σπερματοζωαρίων ακόμη και σε περιπτώσεις χαμηλού αριθμού ή ελαττωμένης κινητικότητας στο σπέρμα. Αναφορικά με την καλλιέργεια των εμβρύων, οι εξελίξεις στον τομέα αυτό είναι ραγδαίες, τόσο με τη δυνατότητα καλλιέργειας των εμβρύων ως το στάδιο της βλαστοκύστης, ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα εμφύτευσης των εμβρύων στη μήτρα, όσο και με την προεμφυτευτική διάγνωση, δηλαδή την εξέταση του γενετικού υλικού του εμβρύου πριν την τοποθέτησή του στη μήτρα. Με τον τρόπο αυτό αποκλείονται γενετικά νοσήματα που προϋπάρχουν στην οικογένεια, όπως η μεσογειακή αναιμία, ενώ εξασφαλίζεται ότι το παιδί που θα γεννηθεί δεν πάσχει από αρρώστιες που οφείλονται σε ελαττωματικό αριθμό χρωμοσωμάτων, όπως το σύνδρομο Down. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα παρακολούθησης των εμβρύων, μέσω συνεχούς παρατήρησης της εξέλιξης των κυττάρων τους με ειδική κάμερα (time lapse) σε μηχανήματα όπως το Embryoscope plus, χωρίς να επηρεάζεται αρνητικά η ανάπτυξή τους λόγω της διαρκούς μετακίνησής τους έξω από τον χώρο που φυλάσσονται μέχρι την εμβρυομεταφορά. Ετσι, μπορούν να παρατηρούνται έγκαιρα πιθανές ανωμαλίες και να αποκλείονται έμβρυα που δεν είναι ιδανικά για εμφύτευση και συνεπώς δεν θα οδηγήσουν σε εγκυμοσύνη. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι η προσπάθεια γίνεται με τις καλύτερες προϋποθέσεις, γεγονός που εξηγεί και τα υψηλά ποσοστά κυήσεων με τη μέθοδο time lapse».
Κατάψυξη ωαρίων: η λύση για διατήρηση της γονιμότητας
Σε περίπτωση που παραμένουν αρκετά έμβρυα καλής ποιότητας μετά την εμβρυομεταφορά, η κατάψυξή τους με τη μέθοδο της υαλοποίησης υπόσχεται εξ ίσου υψηλά ποσοστά επιτυχίας για την επίτευξη δεύτερης εγκυμοσύνης ή για την πραγματοποίηση της επόμενης προσπάθειας χωρίς το άγχος των ενέσεων. Συμφωνα με τον ειδικό, «η σύγχρονη πραγματικότητα απαιτεί να προγραμματίζει η γυναίκα την οικογένειά της χωρίς τους χρονικούς περιορισμούς που επιβάλλει η βιολογική της ηλικία, οπότε η ανάγκη για κατάψυξη ωαρίων, που θα γονιμοποιηθούν αργότερα, είναι πολύ μεγάλη, ενώ η λήψη τμήματος της ωοθήκης για κατάψυξη αποτελεί μία νέα μέθοδο διατήρησης γονιμότητας για νεαρές γυναίκες που πρέπει να κάνουν θεραπεία λόγω καρκίνου».
Καταλήγοντας ο κ. Ζερβομανωλακης τονίζει πως εξίςου σημαντικό με τις εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας είναι και η καλή ψυχολογική κατάσταση του ζευγαριού πριν από οποιαδήποτε θεραπεία ενώ και η καλή σχέση του γιατρού με το ζευγάρι είναι παράγοντας επιτυχίας. «Η συνεργασία με τον γιατρό πρέπει να πραγματοποιείται σε προσωπικό επίπεδο και με ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης. Η θεραπεία προσαρμόζεται στις ανάγκες του ζευγαριού, μια και κάθε περίπτωση είναι ειδική και πρέπει να προσεγγίζεται με την ανάλογη διακριτικότητα και ευαισθησία. Έτσι, το όνειρο απόκτησης παιδιών μπορεί να γίνει σύντομα πραγματικότητα» τονίζει.
