Το να μη μας αρέσει το άτομο με το οποίο βγαίνει το παιδί μας είναι διαφορετικό από το να συνειδητοποιήσουμε πως βρίσκεται σε μια ανθυγιεινή σχέση, καθώς η εμπλοκή σε μια τέτοια επαφή μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική υγεία, την κοινωνική ζωή και την εκπαίδευση του.
Οι νεαροί ενήλικες που βιώνουν βία σε μια σχέση είναι πιο πιθανό να πίνουν πολύ, να καπνίσουν ή να χρησιμοποιήσουν ναρκωτικά, να αναπτύξουν κατάθλιψη ή να εμφανίσουν τάσεις αυτοκτονίας. Αυτή δεν είναι μια κατάσταση που περιορίζεται σε νεαρές γυναίκες. Τα έφηβα αγόρια μπορούν επίσης να πέσουν θύματα μιας ανθυγιεινής – ή ακόμα και κακοποιητικής – σχέσης. Επομένως, ανεξάρτητα από την ταυτότητα φύλου του παιδιού σας, είναι σημαντικό να παρατηρείτε τις σχέσεις τους.
Προειδοποιητικά σημάδια ανθυγιεινών σχέσεων
Η βία είναι μόνο ένας τρόπος που εκδηλώνεται η κακοποίηση σε μια δυσλειτουργική σχέση. Ο έφηβος σας μπορεί επίσης να βιώσει συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση. Εάν παρατηρήσετε σημάδια ότι η σχέση του παιδιού σας μπορεί να είναι κακοποιητική, είναι σημαντικό να παρέμβετε αμέσως. Να είστε σε επιφυλακή για τις παρακάτω ενδείξεις μιας ανθυγιεινής σχέσης:
- Ο/Η σύντροφος του/της εφήβου/-ης σας είναι κτητικός/-ή.
Εάν το παιδί σας σταματήσει να περνά χρόνο με φίλους για να βρίσκεται με την σχέση του/της, μπορεί να είναι σημάδι ότι ο/η σύντροφος του/της προσπαθεί να τον/την απομονώσει από τους άλλους.
Ακόμα κι αν το άλλο παιδί είναι απίστευτα καλό, μπορεί να εξακολουθεί να έχει τον έλεγχο ως ένα ανθυγιεινό σημείο. Μερικές φορές, οι έφηβοι που είναι ζηλιάρηδες απαιτούν όπως οι ίδιοι να μην χρησιμοποιεί πλέον και το άλλο μέλος της σχέσης τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή να μην φοράει ορισμένους τύπους ρούχων που μπορεί να τραβούν την προσοχή.
Οι περιοριστικές απαιτήσεις είναι σαφείς κόκκινες σημαίες μιας δυσλειτουργικής σχέσης.
- Ο/Η έφηβος/-η σας αλλάζει τις συνήθειές του/της.
Δεν είναι ποτέ κακό να μεγαλώνεις ως άνθρωπος ή να προσπαθείς να εξαλείψεις τις κακές συνήθειες. Ωστόσο, δεν είναι υγιές όταν αυτό αλλάζει για κάποιον άλλον.
Εάν ο/η έφηβος/-η σας εγκαταλείπει μερικά από τα αγαπημένα του/της χόμπι, αλλάζει τον τρόπο που ντύνεται ή/και την προσωπικότητά του/της, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι ο/η σύντροφος του/της δεν τον/την εκτιμά για αυτό που είναι. Χωρίς την κατάλληλη παρέμβαση ενηλίκου, οι έφηβοι μπορεί να χάσουν την αίσθηση της ταυτότητας τους.
- Ο/Η έφηβος/-η σας έχει ανεξήγητους τραυματισμούς.
Οι ανεξήγητοι τραυματισμοί είναι μερικά από τα πιο τρομακτικά σημάδια που μπορεί να δει ένας γονέας. Εάν παρατηρήσετε μώλωπες ή άλλους τραυματισμούς, κάντε ερωτήσεις.
Ελέγξτε ξανά την ιστορία για να βεβαιωθείτε ότι οι εξηγήσεις του παιδιού σας έχουν νόημα, καθώς μπορεί να μην είναι εντελώς ειλικρινή στην αρχή. Ένα μαύρο μάτι, γρατσουνιές ή κόκκινα σημάδια μπορεί να είναι ενδείξεις σωματικής κακοποίησης. Πολύ συχνά, ένας/μία έφηβος/-η ντρέπεται, φοβάται ή προστατεύει τον/την σύντροφο του/της.
- Ο/Η σύντροφος του/της εφήβου/-ης σας υπονομεύει τους στόχους του/της.
Εάν ο έφηβός σας πάντα ήθελε να συμμετέχει στην ομάδα μπάσκετ του σχολείου ή να κάνει ένα ταξίδι στο εξωτερικό και ο/η σύντροφος του/της υποτιμά αυτούς τους στόχους, δεν είναι καλό σημάδι. Μερικές φορές, ένας δυσλειτουργικός έφηβος θα προσπαθήσει να αποτρέψει έναν σύντροφο να μην πραγματοποιήσει τα όνειρά του.
Προτρέψτε τον/την έφηβο/-η σας να μείνει πιστός/-ή στους στόχους που πάντα είχε για τη ζωή του/της και να μην επιτρέψει σε κανέναν να τον/την κρατήσει πίσω. Εάν η σχέση του/της εφήβου/-ης σας ενδιαφέρεται πραγματικά για εκείνον/-η, θα θέλουν ό,τι είναι καλύτερο για εκείνον/-η, ακόμη και όταν αυτό θα μπορούσε να τερματίσει τη σχέση.
- Ο/Η έφηβος/-η σας ενημερώνει συνέχεια τον/την σύντροφο του/της.
Η τεχνολογία αλλάζει το ειδύλλιο των εφήβων, και όχι πάντα με υγιή τρόπο. Η ανασφάλεια και η ζήλια μπορεί να οδηγήσουν ένα άτομο να απαιτεί διαρκή έλεγχο από τον άλλον. Εάν το παιδί σας δεν απαντήσει αμέσως σε ένα μήνυμα ή τηλεφώνημα, ο/η σύντροφος του/της μπορεί να τον/την καλεί ασταμάτητα, ώστε να μάθει που βρίσκεται, τι κάνει και με ποιον είναι.
- Ο/Η έφηβος/-η σας ζητά συχνά συγγνώμη.
Οι τοξικοί σύντροφοι τείνουν να έχουν κακή διάθεση. Ως αποτέλεσμα, ο άλλος συχνά περπατά πάνω σε τεντωμένο σχοινί για να αποφύγει να κάνει τον άλλον να τρελαθεί. Πολύ συχνά, αυτό σημαίνει να ζητάει συγγνώμη για τα πάντα σε μια προσπάθεια να εξομαλύνει τα πράγματα.
Εάν ο/η έφηβος/-η σας λέει ότι λυπάται συνεχώς, θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι προσπαθεί να κατευνάσει το αρνητικό συναίσθημα του/της συντρόφου του/της. Το να ζητάς συγγνώμη που δεν τηλεφώνησες, ή που άργησες να τηλεφωνήσεις, γιατί πέρασες πολύ χρόνο με φίλους – είναι ενδείξεις ότι φοβάσαι τον/την συνομιλητή σου. Προφανώς, χρειάζεται να ζητάμε συγγνώμη μερικές φορές, αλλά δεν είναι υγιές όταν αυτό συμβαίνει συνεχώς.
Πώς να προστατέψετε το παιδί σας
Ως γονιός, είναι δελεαστικό να δώσετε ένα τελεσίγραφο στο παιδί σας, όπως «Δεν επιτρέπεται να βγαίνεις ραντεβού με αυτό το άτομο πια.» ή «Είσαι τιμωρημένος/-η εκτός και αν χωρίσεις μαζί του/της.», αλλά αυτή η αντίδραση δεν είναι η καλύτερη λύση. Η προσπάθεια να τερματίσετε τη σχέση του εφήβου σας μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα και να οδηγήσει τον/την έφηβο/-η σας σε ένα παιχνίδι κρυφτού με την απόφαση να συνεχιστεί η σχέση.
- Μιλήστε στο παιδί σας για τις συμπεριφορές που σας ανησυχούν. Εστιάστε στις πράξεις και όχι στο άτομο. Δοκιμάστε να πείτε: «Με απασχολεί το γεγονός ότι ο/η σύντροφος σου επιμένει να ξέρει που βρίσκεσαι όλη την ημέρα».
- Αποφύγετε να κακολογείτε το άτομο που έχει επιλέξει το παιδί σας. Τέτοιες ενέργειες μπορεί απλώς να απομονώσουν τον/την έφηβο/-η από εσάς και τον/την εμποδίσουν να σας εμπιστευτεί οτιδήποτε στο μέλλον. Αντίθετα,
- Επικοινωνήστε για τη σχέση του παιδιού σας. Κάντε ερωτήσεις για το τι κερδίζει από τη σχέση καθώς και για το τι προσφέρει, ενώ προσπαθείτε να μην είστε υπερβολικά παρεμβατικοί.
- Δημιουργήστε κανόνες συναντήσεων που περιορίζουν τις μη εποπτευόμενες επαφές. Επιτρέψτε στη σχέση του/της εφήβου/-η σας να σας επισκεφθεί στο σπίτι, ώστε να καταφέρετε να παρατηρήσετε πως επικοινωνούν.
- Δώστε στο παιδί σας θετική προσοχή. Εάν αισθάνεται κοντά σας, θα είναι πιο ανοιχτό στο να μιλήσει για το τι συμβαίνει όταν δεν είστε παρόντες.
- Θέστε όρια όταν είναι απαραίτητο. Για παράδειγμα, περιορίστε τη χρήση ψηφιακών μέσων ή αφαιρέστε το κινητό για συγκεκριμένες ώρες κάθε μέρα.
- Μιλήστε στο παιδί σας για το τι συνιστά μια υγιή σχέση. Η υγιής επικοινωνία, ο αμοιβαίος σεβασμός και η εμπιστοσύνη είναι μερικά μόνο από τα πράγματα που πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο μιας υγιούς σχέσης.
Εάν υποψιάζεστε ότι μια σχέση είναι κακοποιητική, είτε ο/η έφηβος/-η σας είναι το θύμα είτε ο θύτης, αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια. Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει να αναπτύσσει πιο υγιείς αλληλεπιδράσεις, ώστε να μπορεί να έχει καλύτερες σχέσεις στο μέλλον.
Έρευνα: Αφόρητη δυστυχία προκαλεί η σεξουαλική βία στους εφήβους
Εφηβεία: Τι κερδίζουν οι γονείς όταν περνάνε χρόνο με το παιδί
