Πως αισθάνεται το μωρό την ώρα της γέννησης του;

Πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί πώς αισθάνεται το βρέφος εκείνα τα πρώτα πέντε λεπτά της ζωής του; Η απάντηση είναι καμία. Η χαρά μας και η συγκίνησή μας είναι τόσο μεγάλη, που δεν παρατηρούμε τις κινήσεις του βρέφους, οι οποίες μαρτυρούν το πώς νιώθει.

Για την ψυχολογική κατάσταση το βρέφους έχει μιλήσει πολύ παραστατικά ο γάλλος γιατρός F. Leboyer, ο οποίος ισχυρίζεται, ότι η δοκιμασία του τοκετού δημιουργεί μια δυσάρεστη κατάσταση στο παιδί (σοκ), από την οποία συνέρχεται βαθμιαία κατά τις πρώτες μέρες της ζωής του. Συγκεκριμένα παρομοιάζει την γέννηση του βρέφους σαν το μαρτύριο του Γολγοθά για το μωρό. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ο Leboyer μας πληροφορεί ότι μόλις το κεφάλι του μωρού βγει από τον κόλπο της μητέρας του,  ενώ ακόμα το υπόλοιπο σώμα δεν έχει ελευθερωθεί ανοίγει διάπλατα τα μάτια του. Τα κλείνει όμως αμέσως από τα δυνατά φώτα του χειρουργείου. Είναι η ώρα που στο πρόσωπο του βρέφους ζωγραφίζεται ένας απερίγραπτος πόνος, αφού νιώθει απότομα να πονάνε τα μάτια του.

Ας θυμηθούμε πώς νιώθουμε εμείς όταν από το απόλυτο σκοτάδι βγούμε στο φως της μέρας. Το ίδιο συμβαίνει και με την ακοή του βρέφους. Το μωρό από τότε που βρισκόταν στη μήτρα μπορούσε να ακούσει κάθε είδους θόρυβο, το ίδιο συνεχίζει να κάνει και την ώρα της γέννησης. Το παιδί την ώρα του τοκετού δέχεται τους ήχους του κόσμου,  όπως ακριβώς αισθάνεται και το φως.

Η ακοή του λειτουργεί εξαιρετικά, αλλά έχει το χαρακτηριστικό να είναι πολύ ευαίσθητη στους ήχους. Την στιγμή που το παιδί γεννιέται και βγαίνει από την ησυχία της μήτρας,  έρχεται αντιμέτωπο με τις φωνές μας και τους θορύβους της αίθουσας του τοκετού. Το παιδάκι τότε φαίνεται να ξεκουφαίνεται, αφού αν το παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά  θα δούμε ότι προσπαθεί να φέρει τα χέρια του στο κεφάλι για να κλείσει τα αφτιά του. Ο Leboyer ισχυρίζεται ότι το παιδί νιώθει αβάσταχτο πόνο στα αφτάκια του, ενώ εμείς δεν μπορούμε να το καταλάβουμε λόγω έλλειψης ευαισθησίας της ακοής μας.

Και τα βάσανα του νεογέννητου συνεχίζονται. Το δέρμα του βρέφους μέχρι τη γέννηση δεν έχει γνωρίσει τίποτε άλλο από το χάδι της βλέννας και είναι εξαιρετικά ευαίσθητο.  Αυτό το δέρμα λοιπόν είναι υποχρεωμένο να υποστεί τις βιαιότητες του εξωτερικού περιβάλλοντος,  όπως για παράδειγμα τις πιέσεις των χεριών μας και τα σκληρά υφάσματα με τα οποία το τυλίγουμε.

Στη συνέχεια το μωράκι έχει να αντιμετωπίσει τον αβάσταχτο πόνο από την πληγή που δημιουργεί ο αέρας, καθώς μπαίνει στους πνεύμονές του. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή συνηθίζεται να κόβεται και ο ομφάλιος λώρος, όπου μέχρι τότε αποτελούσε τη μοναδική πηγή από την οποία έπαιρνε οξυγόνο. Η κοπή του λώρου και η έλλειψη οξυγόνου αναγκάζει το μωρό να αναπνεύσει βίαια.  Το βρέφος ως  απάντηση αυτής της φρίκης αρχίζει και κλαίει γοερά.

Δυστυχώς όμως τα βασανιστήρια του μωρού δεν τελειώνουν εδώ,  γιατί εκείνη την στιγμή της πρώτης αναπνοής κι ενώ ακόμα δεν έχει συνέλθει από αυτό το σοκ, το περιμένει η λαβή από τα πόδια και το κρέμασμα με το κεφάλι προς τα κάτω. Η κίνηση αυτή είναι εύκολη για τον γιατρό, αλλά για το παιδί είναι φοβερά οδυνηρή κι όπως ισχυρίζεται ο Leboyer του δημιουργεί ανέκφραστο ίλιγγο. Ας σκεφτούμε πώς θα νιώθαμε εμείς αν κάποιος μας έπιανε απότομα από τα πόδια και μας κρεμούσε με το κεφάλι προς τα κάτω. Μετά από αυτό συνεχίζεται η τοποθέτηση του βρέφους στην ζυγαριά, ο έλεγχος του παιδιάτρου και τελικά η διαδικασία ολοκληρώνεται στην αγκαλίτσα της μαμάς.

Όλα τα παραπάνω όπως είδαμε δημιουργούν σωματικό πόνο στο παιδί που έχει και ψυχολογικές διαστάσεις.  Το παιδί βιώνει έντονο άγχος και σοκ.  Για πρώτη φορά καλείται να αντιμετωπίσει και να βιώσει τα πρώτα του λεπτά στη ζωή μέσα στην βαναυσότητα.

Είναι απαραίτητο όμως να αναφέρουμε ότι η γέννηση αρχικά περιλαμβάνει την αποκοπή και τον αποχωρισμό του από τη μητέρα,  πράγμα που από μόνο του δημιουργεί άγχος στο παιδί,  αφού το μωρό μέχρι την ώρα του τοκετού,  έχει γνωρίσει μόνο την ασφάλεια και την αρμονία της κοιλιάς της μαμάς του, απολαμβάνοντας την ηρεμία που του προσφέρεται.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΩΣΟΥΜΕ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΤΟΥ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΟΥ.

Ο Leboyer προτείνει:

Μόλις το κεφάλι εξέλθει από τον κόλπο επιβάλλεται να χαμηλώσουν όλα τα φώτα στην αίθουσα του τοκετού. Μ’ αυτόν τον τρόπο δεν θα πληγεί το αισθητήριο της όρασης του βρέφους,  το παιδί δεν θα νιώσει έντονο πόνο στα μάτια, ούτε θα αναγκαστεί να τα κλείσει.

Στη συνέχεια προτείνεται να κυριαρχεί στην αίθουσα απόλυτη ησυχία για να υποδεχτούμε το παιδί χωρίς να ταράξουμε την ησυχία του.  Αν υπάρξει ανάγκη για κάποια οδηγία αυτή πρέπει να δίνεται χαμηλόφωνα.  Με αυτόν τον τρόπο το παιδί δεν θα βιώσει τον πόνο που το αναγκάζει να ψάχνει επίμονα να κλείσει τα αφτιά του.

Ο Leboyer συνεχίζοντας προτείνει να κρατηθεί το νεογέννητο από τους γιατρούς κάτω από τις μασχάλες, χωρίς να αγγίζεται το κεφάλι του.

Η απότομη λαβή από τα πόδια και το αναποδογύρισμά του καλύτερα να αποφεύγεται.  Αμέσως μετά πρέπει να τοποθετείται πάνω στην κοιλιά της μητέρας, που έχει ακόμα το σχήμα και το μέγεθος του μωρού. Πιο συγκεκριμένα το μωρό πρέπει να τοποθετείται μπρούμυτα με τα χέρια και τα πόδια διπλωμένα πάνω του, για να γίνεται ευκολότερη η αναπνοή του.  Δεν χρειάζεται να γνωρίσει αμέσως το νεογέννητο τον σκληρό και κρύο δίσκο της ζυγαριάς, ούτε να τυλιχτεί ακόμα με κάποιο ύφασμα. Η επαφή με τη μαμά του είναι απαραίτητη για να μειωθεί το άγχος του αποχωρισμού που νιώθει και να νιώσει ήρεμα και οικεία σε ασφαλή χέρια.

Οι παραπάνω διαδικασίες πρέπει να γίνουν ενώ το παιδί είναι ακόμα συνδεδεμένο με τον ομφάλιο λώρο. Η κοπή του λώρου όπως  αναφέρθηκε πριν , δεν πρέπει να γίνεται απότομα μόλις το παιδί γεννηθεί, γιατί η κοπή του προκαλεί απότομη στέρηση της οξυγόνωσης  του εγκεφάλου.  Αυτό σημαίνει ότι το μωρό εξαναγκάζεται να αναπνεύσει πιο γρήγορα, πράγμα που προκαλεί φοβερή αγωνία στο παιδί, που νιώθει να πνίγεται και ξεσπάει σε σπαρακτικές κραυγές.  Δεν είναι όμως αυτός ο στόχος μας.  Θέλουμε το παιδί να έρχεται στη ζωή χωρίς να κραυγάζει γοερά. Ο λώρος πρέπει να κόβεται πολύ αργότερα αφού  το παιδί έχει μάθει να αναπνέει.

Στη συνέχεια ο Leboyer προτείνει να βυθίζεται το νεογνό μέσα σε νερό, που θα βρίσκεται σε κατάλληλη θερμοκρασία. Έτσι το παιδί χαλαρώνει, ξεχνάει αυτά που πέρασε και ξαναβρίσκει την ηρεμία του.

Σε αυτή την φάση το μωράκι μπορεί να ντυθεί και να τοποθετηθεί στην κούνια του.