Πριν από ημέρες οι καθηγητές Πληροφορικής εξέδωσαν μία ανακοίνωση για να υπερασπιστούν τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αφορμή ήταν ένα παλαιότερο άρθρο του επικεφαλής του τομέα Παιδείας του ΟΟΣΑ στην ηλεκτρονική έκδοση του BBC. Στην παρέμβασή του, ο Αντρέας Σλέιτσερ υποστήριζε ότι η χρήση tablets και ηλεκτρονικών υπολογιστών στην τάξη όχι μόνο δεν βοηθά, αλλά ενδέχεται να έχει αρνητική επίδραση στις επιδόσεις των μαθητών.
Το στέλεχος του ΟΟΣΑ κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα με βάση τη διεθνή μαθητική αξιολόγηση PISA του Οργανισμού, που γίνεται κάθε τρία χρόνια σε 15χρονους μαθητές. Ανάλογο είναι και το συμπέρασμα του Μπενεντέτο Βερτέκι, ενός από τους πιο γνωστούς παιδαγωγούς στην Ιταλία. Ο κ. Βερτέκι, καθηγητής Πειραματικής Εκπαίδευσης στο ιταλικό πανεπιστήμιο Roma 3, δήλωσε στον ιταλικό Τύπο ότι η εκτεταμένη χρήση υπολογιστών και διαδικτύου στο σχολείο δεν εξασφαλίζει καλύτερες επιδόσεις των μαθητών. Αντίθετα, διαπιστώνεται ότι η τεχνολογία συμβάλλει αρνητικά στην ικανότητα των παιδιών να γράφουν σωστά, να γράφουν ορθογραφημένα, αλλά ακόμη και να χρησιμοποιούν το ψαλίδι. Συνέπειες υπάρχουν και στην απομνημόνευση, αφού «η τεχνολογία οδηγεί τα παιδιά να σκέπτονται ότι μπορούν να βρουν την απάντηση έξω από τις αποθήκες μνήμης του εγκεφάλου τους».
Είναι, λοιπόν, το tablet στο εδώλιο του κατηγορουμένου; Και θα έπρεπε να εξοριστεί από τις σχολικές τάξεις πριν γίνει αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπως είναι σήμερα το βιβλίο, το τετράδιο, το μολύβι και ο χάρακας; Εκτός από την αρνητική απάντηση των καθηγητών Πληροφορικής, αρνητική είναι και η απάντηση που δίνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Βασίλης Οικονόμου, υπεύθυνος Συστημάτων Πληροφορικής στα «Εκπαιδευτήρια Δούκα» και εμπνευστής του προγράμματος «Μαθαίνοντας με το iPad» με πλήθος δημοσιεύσεων και διακρίσεων διεθνώς. «Αντί άλλης απάντησης θα σας πω τι μου είχε πει κάποτε ένας μαθητής: ” Όταν μπαίνω στην αίθουσα για μάθημα, αισθάνομαι σα να μπαίνω σε αεροπλάνο. Εκεί μου ζητούν να κλείσω οποιαδήποτε ηλεκτρονική συσκευή έχω μαζί μου. Όσο διαρκεί το ταξίδι αισθάνομαι αποκομμένος από τον υπόλοιπο κόσμο”. Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, δεν πρέπει να στερήσουμε αυτήν την επαφή με τον έξω κόσμο από τον μαθητή», υποστηρίζει ο κ. Οικονόμου.
«Αν επιχειρήσουμε να προσδώσουμε στην τεχνολογία τη θέση που της αναλογεί στην εκπαιδευτική διαδικασία, δηλαδή ως εργαλείο διερεύνησης και μάθησης και όχι ως πανάκεια ή ευκαιρία για ανούσια και επιδερμική διασκέδαση ή μέσο για άσκοπες πλοηγήσεις, τότε ίσως έχουμε μπροστά μας μία άλλη οπτική γωνία. Αντίθετα με την παραδοσιακή άποψη που θέλει κάθε τι ευχάριστο να αποσπά την προσοχή στην τάξη, το μυστικό των τεχνολογικών επιτευγμάτων είναι ότι δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά να μαθαίνουν χωρίς να καταλαβαίνουν ότι μαθαίνουν» προσθέτει ο ίδιος.
Στην Ελλάδα, τα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία που έχουν εντάξει σε πολύ μεγάλο βαθμό τους προσωπικούς υπολογιστές και τα tablets στην εκπαιδευτική διαδικασία δεν ξεπερνούν τα 20. «Τα σχολεία είναι σχετικά λίγα, αλλά η χώρα μας δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλες χώρες. Κάθε φορά που παρουσιάζω εισηγήσεις σε εκπαιδευτικά συνέδρια του εξωτερικού, με μεγάλη υπερηφάνεια διαπιστώνω ότι γινόμαστε σημείο αναφοράς για τον κατάλληλο σχεδιασμό και την οργάνωση των δομών λειτουργίας του εκπαιδευτικού οργανισμού. Το ίδιο διαπίστωσα και πέρσι στο Σιάτλ, στο Παγκόσμιο Συνέδριο Πρωτοπόρων Εκπαιδευτικών, όπου είχα την τιμή να είμαι ένας από τους 13 κριτές των εργασιών 270 επιλεγμένων πρωτοπόρων εκπαιδευτικών από όλο τον κόσμο» σχολιάζει ο κ. Οικονόμου.
Και η εμπειρία από τη χρήση των νέων τεχνολογιών τι λέει; Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν εικόνες και βίντεο, ώστε να καταγράψουν τη διήγησή τους ψηφιακά και να τη μοιραστούν με τους συμμαθητές τους. Η ανταλλαγή πληροφοριών μέσω συσκευών μετατρέπει τη συνεργασία των μαθητών σε κοινωνική δραστηριότητα και οι μαθητές ασχολούνται με κάτι, το οποίο στην παραδοσιακή αναλογική μορφή τούς φαίνεται εξαιρετικά βαρετό.
Ο κατάλογος είναι μακρύς: Οι μαθητές που αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες συμμετέχουν σε ομαδοσυνεργατικές εργασίες, πειραματίζονται, δημιουργούν το δικό τους πολυμεσικό υλικό και το παρουσιάζουν, ενώ αυτοαξιολογούνται από ειδικά διαμορφωμένες εφαρμογές μέσα από ένα εύχρηστο και προσβάσιμο από οπουδήποτε περιβάλλον εργασίας. «Ο μαθητικός υπολογιστής δεν ανταγωνίζεται τους υπάρχοντες τρόπους διδασκαλίας αλλά τους συμπληρώνει» σημειώνει ο κ. Οικονόμου. «Δίνει την ευκαιρία στον μαθητή να προσεγγίσει την πληροφορία με πολλαπλούς τρόπους. Καλλιεργεί την πρωτοβουλία, επαναπροσδιορίζει τον ρόλο του εκπαιδευτικού και τον εφοδιάζει με χρήσιμα εργαλεία. Ενθαρρύνει την έρευνα μέσω της αναζήτησης πληροφοριών και τη σύμφωνα με κριτήρια επιλογή τους. Εξατομικεύει τη διδασκαλία. Ανατρέπει τη σειριακή μάθηση. Κατηγοριοποιεί τα δεδομένα και τις πληροφορίες. Βελτιώνει την ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης των πληροφοριών» συμπληρώνει.
Οι μητέρες, πάλι, (ή τουλάχιστον κάποιες από αυτές) δεν βλέπουν μόνο κέρδη, αλλά και ζημιές. «Η χρήση του tablet στο σχολείο αρέσει στα παιδιά γιατί είναι ασφαλώς πιο διασκεδαστικό γι’ αυτά. Έπειτα, η τσάντα είναι πιο ελαφριά, καθώς σχεδόν όλα τα βιβλία είναι περασμένα στο ipad, σε ψηφιακή μορφή, ενώ έχουν αποκτήσει δεξιότητες που θα τους φανούν χρήσιμες στο μέλλον. Επειδή, όμως, είναι μικρά σε ηλικία, πολύ συχνά το μυαλό τους δεν είναι στα βιβλία, αλλά στα παιχνίδια που υπάρχουν μέσα. Επομένως, δυσκολεύει τη συγκέντρωση των παιδιών στη μελέτη» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρία Γ., μητέρα δύο παιδιών που φοιτούν σε σχολείο όπου από το Δ’ Δημοτικού έως την Α’ Λυκείου οι μαθητές έχουν το δικό τους προσωπικό tablet.
Πάντως, όπως δείχνει η διεθνής εμπειρία, τα tablets θα γίνουν μέρος της σχολικής ζωής. Κάποτε, σημειώνουν οι ειδικοί, δεν ήταν καθόλου προφανές ότι η αναλογία μαθητών-μολυβιών θα ήταν 1:1 ή ότι κάθε μαθητής θα είχε τα δικά του βιβλία. Η αναλογία 1:1 θα περάσει και στη σχέση μαθητή- ηλεκτρονικών υπολογιστών. Και ο (πιο μακρινός) στόχος είναι κάθε μαθητής να αποκτήσει το δικό του προσωπικό αναλυτικό πρόγραμμα.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία, οι υπολογιστές άρχισαν να χρησιμοποιούνται σε κάποια σχολεία, ήδη, από τη δεκαετία του ’60 και του ’70, ενώ από τη δεκαετία του 1990 αναπτύχθηκαν προγράμματα πλήρους χρήσης των νέων τεχνολογιών. Ένα γυμνάσιο στο Κεντ έγινε η πρώτη σχολική μονάδα στη Βρετανία που εφοδίασε κάθε έναν από τους 1.400 μαθητές με ένα iPad. Το παράδειγμα ακολούθησε ένα άλλο σχολείο στο Έσεξ, προχωρώντας στην αγορά 1.200 τέτοιων συσκευών. Στον τομέα πρωτοπορούν, επίσης, σχολεία στις σκανδιναβικές χώρες. Μάλιστα, στη Φινλανδία υπάρχουν σκέψεις να αντικατασταθούν και τα τετράδια με tablets και τα παιδιά θα γράφουν αποκλειστικά με πληκτρολόγιο.
Και το επιχείρημα που λέει ότι τα tablets δεν κάνουν καλύτερους μαθητές; Υπάρχει ένα πολύ ισχυρό αντεπιχείρημα: Οι μαθητές που απολαμβάνουν το σχολείο έχουν καλύτερες επιδόσεις από εκείνους που δεν το απολαμβάνουν.
