από την Ιωάννα Τσάκωνα, Υγειονομικός Αξιωματικός ΕΛ.ΑΣ. – Ψυχολόγος Msc
Όλοι μας μεγαλώσαμε, γνωρίζοντας ότι, οι αισθήσεις μας είναι πέντε: ακοή, όσφρηση, όραση, γεύση και αφή. Τις περισσότερες φορές αυτές οι αισθήσεις δε μας γελούν αλλά μας οδηγούν μέχρι την επιφάνεια των πραγμάτων και άλλες φορές, μας ξεγελούν και μας μεταδίδουν μια πραγματικότητα ασταθή, η οποία μας δημιουργεί αμηχανία και διχογνωμία. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι αν θα καταφέρουμε να διεισδύσουμε βαθύτερα και να αντιληφθούμε το κρυφό νόημα των πραγμάτων που μας περιβάλλουν, να δούμε μια δεύτερη δυνατή ερμηνεία των όσων συμβαίνουν γύρω μας.
Έχει βρεθεί πως κατά μέσο όρο προσλαμβάνουμε 20% από αυτά που διαβάζουμε, 30% από αυτά που ακούμε, 40% από αυτά που βλέπουμε, 50% από αυτά που λέμε, 60% από αυτά που κάνουμε και 90% από αυτά που βλέπουμε, ακούμε, λέμε και κάνουμε!
Αρκεί, λοιπόν, να κινητοποιήσουμε όλες τις αισθήσεις μας και να δώσουμε την απόλυτη συνειδητότητα και προσήλωσή μας στο εδώ και το τώρα και να αναγνωρίσουμε πως, όσες περισσότερες αισθήσεις συμμετέχουν τόσο πιο αποτελεσματική γίνεται η οποιαδήποτε μάθηση. Τα παραμύθια και οι ιστορίες, αναμφίβολα, μας βοηθούν σε αυτήν την κινητοποίηση και ενεργοποίηση των παραπάνω αισθήσεων…
Ο Αυστριακός Φιλόσοφος Rudolf Steiner λέει ότι η ανθρώπινη ψυχή χρειάζεται την ουσία των παραμυθιών να ρέει μέσα της, όπως ακριβώς το σώμα χρειάζεται να έχει θρεπτικές ουσίες, να κυκλοφορούν μέσα από αυτό. Μπορούμε να πούμε ότι, υπάρχει ένα κομμάτι μέσα μας, ένα ίχνος αθωότητας από τα νεανικά μας χρόνια, που ζωντανεύει κάθε φορά, όταν διαβάζουμε μια καλή ιστορία, όταν βλέπουμε μια ταινία ή ερχόμαστε σε επαφή με την τέχνη. Ίσως αυτό είναι το πιο αυθεντικό μας κομμάτι, εκείνο που εξακολουθεί να πιστεύει στα παραμύθια…
Έτσι και εγώ, λοιπόν, όπως και πολλοί από εσάς, φαντάζομαι, μεγάλωσα με παραμύθια. Τόσο με αυτά που μου έλεγε η γιαγιά μου η Αγαπία, δίπλα στο αγαπημένο μας τζάκι, όσο και με αυτά που έφτιαχνα μόνη μου και τώρα βλέπω, με χαρά, να συνεχίζουν να κάνουν, το ίδιο ακριβώς, τα παιδιά μου. Τα παραμύθια, στο τότε, με παρηγορούσαν απίστευτα και στο τώρα, με ξεμπλοκάρουν με έναν μαγικό τρόπο. Αρκεί να βάλουμε σε λειτουργία, όλοι μας, το «τρίτο αυτί», πέρα από τις πέντε βασικές αισθήσεις και το «μικρό θαύμα» θα γίνει! Τι είναι, όμως, το τρίτο αυτί; Ο Νίτσε στο έργο του «Πέρα από το καλό και το κακό» χρησιμοποίησε τη φράση «το τρίτο αυτί», εννοώντας ότι, με το τρίτο αυτί ακούμε τη μεταφορική γλώσσα της διαίσθησής μας. Οι ιστορίες λειτουργούν θεραπευτικά, καθώς απευθύνονται, κατευθείαν, στο ασυνείδητο χωρίς κανέναν άλλον ενδιάμεσο.
Οι ιστορίες, αναντίρρητα, μας κρατούν συντροφιά τόσο σε στιγμές χαράς όσο και σε στιγμές λύπης και μοναξιάς. Ανακαλύπτουμε, πολλές φορές, εναλλακτικές λύσεις, σωστές για εμάς και συνειδητοποιούμε ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι για να «υπάρχουμε». Αυτή η «αλχημεία» που δημιουργείται όταν διηγείται κάποιος μια ιστορία, είναι ικανή να διορθώσει, να κινητοποιήσει και να δώσει εντέλει νέα ερεθίσματα και νέες οπτικές.
Γιατί η αφήγηση ιστοριών, όμως, είναι τόσο πολύ σημαντική και εν τέλει θεραπευτική; Ίσως, γιατί ταυτιζόμαστε με τους ήρωες ή με στοιχεία της ιστορίας και προβάλλουμε εκεί δικές μας πλευρές, ίσως γιατί παίρνουμε από την ιστορία εκείνο ακριβώς που χρειαζόμαστε, ίσως γιατί, πολλές φορές, παίρνουμε το μήνυμα ότι, αν κάποιος θέλει να πετύχει την ολοκλήρωσή του και να γίνει ο εαυτός του, πρέπει να περάσει δύσκολες φάσεις ανάπτυξης και δοκιμασίες, να αντιμετωπίσει κινδύνους, να κερδίσει αγώνες… ‘Ίσως, πάλι, γιατί μας βοηθούν να αντιληφθούμε ότι, υπάρχει μια εξωτερική και μια εσωτερική πραγματικότητα και ότι, η εξωτερική δεν αντιστοιχεί, πάντα, στην ουσία των πραγμάτων… Μέσα σε μια κάμπια υπάρχει, άλλωστε, πάντα, μια πεταλούδα! Το τελευταίο μέρος του παραμυθιού (που είναι και το αγαπημένο μου) έχει να κάνει με την επίλυση, την αποκατάσταση, την συμφιλίωση, την ανανέωση με λίγα λόγια… αφού έχει προηγηθεί η σύγκρουση, ο πόνος και η ταλαιπωρία.
Εκεί, ο αδύναμος μπορεί να γίνει δυνατός, το κακό μπορεί να μετατραπεί σε καλό, το άσχημο μπορεί να γίνει όμορφο, η σταχτοπούτα μπορεί να γίνει πριγκίπισσα και ο βάτραχος πρίγκιπας… Τα παραμύθια είναι κάτι περισσότερο από αληθινά, όχι επειδή μας λένε ότι υπάρχουν δράκοι, αλλά επειδή μας λένε ότι οι δράκοι μπορούν να ηττηθούν!
Εσείς ποιόν ήρωα παραμυθιού θα διαλέγατε; Ποιόν ρόλο δε θα διαλέγατε ποτέ; Ποια σκηνή του παραμυθιού θα επιλέγατε να ζήσετε ξανά και ξανά; Ποιοι είναι οι δικοί σας δράκοι; Τι θα κάνετε, επιτέλους, με αυτούς; Έχει τέλος το δικό σας παραμύθι; Ποιο είναι αυτό το τέλος; Αυτές οι ενδεικτικές ερωτήσεις μας βοηθούν να συνδεθούμε με το ασυνείδητο, να τροποποιήσουμε τις προγραμματισμένες συμπεριφορές μας και να κατευθύνουμε τις δράσεις μας προς την πραγματοποίηση των επιθυμιών, ονείρων και στόχων μας!
Θα σας πω ένα παραμύθι λοιπόν… Μια φορά και έναν καιρό κάποιοι παλιοί συμφοιτητές αποφάσισαν να επισκεφθούν τον καθηγητή τους, συνταξιούχο πλέον, που πάντοτε ήταν πηγή έμπνευσης γι αυτούς. Οι απόφοιτοι, παρόλο που είχαν πολύ καλές δουλειές, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης παραπονούνταν για τη δουλειά τους, τη ζωή τους και τις σχέσεις τους με τους άλλους. Ο καθηγητής τους πρόσφερε ζεστή σοκολάτα σε μια μεγάλη τσαγιέρα και τους έφερε και πολλά φλιτζάνια διαφόρων ειδών και υλικών, ακριβά και φθηνά, όμορφα και άσχημα, Έπειτα, τους κάλεσε να σερβιριστούν μόνοι τους. Αφού διάλεξαν όλοι από ένα φλιτζάνι, ο καθηγητής είπε: «Πρόσεξα ότι όλοι προτιμήσατε τις όμορφες και ακριβές κούπες, αφήνοντας στην άκρη τις φθηνές και άσχημες. Κάποιος από εσάς μάλιστα, δυσκολεύτηκε τόσο πολύ να διαλέξει, που στο τέλος έμεινε χωρίς σοκολάτα. Είναι φυσικό να θέλετε το καλύτερο για τον εαυτό σας, αλλά αυτό ακριβώς μπορεί να είναι και η αιτία των προβλημάτων σας. Αυτό που πραγματικά θέλατε ήταν η ίδια η ζεστή σοκολάτα. Προσπαθήσατε όμως να διαλέξετε την πιο ακριβή κούπα και πολύ σύντομα αρχίσατε να κοιτάτε τα φλιτζάνια των άλλων. Τώρα σκεφτείτε αυτό… Η ζωή είναι η ζεστή σοκολάτα. Η δουλειά, το χρήμα και οι θέσεις εργασίας είναι το φλιτζάνι, δηλαδή το περιτύλιγμα της ζωής. Το φλιτζάνι που έχετε, δίνει χρώμα στη ζωή σας αλλά δεν αλλάζει την ουσία της. Μερικές φορές με το να επικεντρώνεστε στο φλιτζάνι ή στο τι κάνουν οι άλλοι, δεν απολαμβάνετε τη ζεστή σοκολάτα, που έχετε μπροστά σας. Να θυμάστε πάντοτε αυτό: Η ζωή σας είναι η ζεστή σοκολάτα και είναι πιο ουσιαστικό να αφιερώνετε χρόνο και κόπο για την σοκολάτα παρά για την κούπα. Είναι σα να διψάτε και ενώ έχετε φτάσει μπροστά στην πηγή, δε πίνετε νερό επειδή δεν έχετε ποτήρι! Οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν είναι αυτοί που έχουν τα καλύτερα πράγματα, είναι αυτοί που φτιάχνουν το καλύτερο με αυτά που έχουν. Πλουσιότεροι δεν είναι εκείνοι που έχουν τα περισσότερα αλλά εκείνοι που χρειάζονται τα λιγότερα. Απολαύστε τη ζεστή σοκολάτα σας!!».
Τι ακούσατε με το «τρίτο σας αυτί»; Εγώ, προσωπικά, άκουσα ότι, είναι σημαντικό να είμαστε στο «είναι» αντί στο «φαίνεσθαι», είναι σημαντικό να μένουμε στο περιεχόμενο αντί στο περιέχον. Τι μπορεί, άραγε, να πιεί κανείς από ένα άδειο φλιτζάνι; Οι απαντήσεις ολότελα δικές σας… Ωστόσο, θα σας πρότεινα να αφήνετε, στο τέλος, τα παραμύθια ασχολίαστα. Καλό είναι να μην τα μεταφέρετε στο επίπεδο της λογικής και της συνείδησης. Η ουσία είναι, να αφήσουμε στον εαυτό μας την ελευθερία και το χρόνο, να πάρει από την κάθε ιστορία, αυτό που χρειάζεται!
Πολύ όμορφα λέει ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν: «Η ίδια η ζωή είναι το πιο υπέροχο παραμύθι απ’ όλα». Επιλογικά, τα παραμύθια και οι ιστορίες μας υπενθυμίζουν να ονειρευόμαστε. Συνειδητοποιούμε ότι, είμαστε οι ήρωες της δικής μας ιστορίας ζωής και ότι, ο καθένας μας αξίζει να ζήσει το δικό του «Και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα…!».
☼ Η ιστορία είναι από το διαδίκτυο, διασκευασμένη.
