Τηλεόραση και υπολογιστής: Ποιες οι επιπτώσεις που έχουν στον ψυχικό κόσμο των παιδιών

 

 

από τη Λογοθεραπεύτρια – Ειδική παιδαγωγό, Αντωνία Τζουανοπούλου, Εκπαιδευμένη στη χορήγηση της Αναπτυξιακής Δοκιμασίας ΠΑΪΣ – Λογοπαίγνιον Κέντρο λογοθεραπείας Ακταίο Ρίου – Πάτρα 

 

Τι είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς;

H τηλεόραση και ο υπολογιστής αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας των παιδιών. Τα μέσα αυτά σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να θεωρηθούν χρήσιμα εργαλεία καθώς βοηθούν το παιδί να μάθει περισσότερα για τον κόσμο, να εμπλουτίσει το λεξιλόγιο του σε εξειδικευμένα θέματα, να διεγείρει το ενδιαφέρον του και να εξοικειωθεί με την τεχνολογία.

Η τηλεόραση και ο υπολογιστής είναι αναμφισβήτητα μία εξαιρετική πηγή γνώσεων και μάθησης. Στόχος τους είναι να προωθήσουν την περιέργεια και την ανάγκη για μάθηση, αλλά και οι γονείς να λειτουργήσουν ως ¨φίλτρο¨ των πληροφοριών, συζητώντας με τα παιδιά τους και απαντώντας σε οποιαδήποτε απορία τους για το τι βλέπουν.

Πόσο οι γονείς χρησιμοποιούν αυτά τα μέσα σωστά;

Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Κέντρο για την Ενημέρωση της Υγείας της Γερμανίας συνιστώνται οι εξής χρονικοί περιορισμοί ανά ημέρα:

• Παιδιά 3 -5 ετών: μισή ώρα
• Παιδιά 6 -10 ετών: μία ώρα
• Παιδιά 10-13 ετών: μιάμιση ώρα

Ένα σημαντικό αρνητικό στοιχείο είναι ότι πολλές φορές χρησιμοποιούνται τα μέσα από τους γονείς ως «ηλεκτρονική baby–sitter» και όχι ως μια ακόμη ευκαιρία συνάθροισης και επικοινωνίας της οικογένειας. Οι γονείς τα χρησιμοποιούν αρκετά για την απασχόληση των παιδιών τους,  έτσι ώστε τα παιδιά τους να αποκτήσουν ευχέρεια στη χρήση του Η/Υ, ακόμα και όταν είναι κάτω των 3 ετών.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις των ηλεκτρονικών συσκευών;

• Δυσκολίες στη συγκέντρωση: ο εγκέφαλος συνηθίζει τις πολύ γρήγορες εναλλαγές εικόνων και ήχων με αποτέλεσμα τα παιδιά να δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν την ομιλία του δασκάλου ή ακόμα και συνομιλίες με άλλους μαθητές.
• Δυσκολίες στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων. Η τηλεόραση και ο υπολογιστής αντικαθιστούν τους φίλους, το βιβλίο, το παραδοσιακό παιχνίδι και την κοινωνική επαφή. Τα παιδιά δεν εξασκούνται στις δεξιότητες της σύναψης σχέσεων και οδηγούνται στην απομόνωση.
• Μπορεί να εκδηλωθεί επιθετικότητα και βίαιη συμπεριφορά. Η συχνή έκθεση σε βίαια ερεθίσματα έχει ως συνέπεια την απευαισθητοποίηση στη βία και τη μείωση της συναίσθησης.
• Έχει παρατηρηθεί εξάρτηση σε μικρά παιδιά ακόμα και από χαρούμενα παιχνίδια στον Η/Υ.
• Έρευνες στο Tohoku University έχουν δείξει ότι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια εξασκούν και αλλάζουν το μέγεθος του μέρους του εγκεφάλου, το οποίο ευθύνεται για την όραση και την κίνηση. Επίσης έχει σημειωθεί ότι το Computer Vision Syndrome συνδέεται με την πολύωρη χρήση του υπολογιστή ακόμα και σε παιδιά. Επειδή τα παιδιά  περνούν πολλές ώρες μπροστά σε οθόνες έχει ελαττωθεί η ικανότητά τους να βλέπουν μακριά.
• Σωματικά προβλήματα, όπως:
• δυσκαμψία στο λαιμό και την πλάτη
• πονοκεφάλους
• προβλήματα στη μέση
• παχυσαρκία
• προβλήματα στο καρπό
• σοβαρά οιδήματα στις παλάμες
• ραχίτιδα στα παιδιά
• σωματική κούραση
• δυσκολίες στον ύπνο

Επίσης τα παιδιά που χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα έχουν ασθενέστερη μνήμη και μαθησιακές δυσκολίες σε σύγκριση με εκείνα που δεν έχουν στην κατοχή τους κινητό. Το λεπτό και εύκαμπτο κρανίο των παιδιών τα κάνει ευάλωτα στις εγκεφαλικές αλλοιώσεις που προκαλούν τα κινητά τηλέφωνα.  

Συμβουλές για γονείς:

• Όταν βλέπουν τα παιδιά σας τηλεόραση, διαλέξτε τις εκπομπές και δείτε τις όσο γίνεται μαζί τους.
• Ενημερωθείτε περισσότερο για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, έτσι ώστε να έχετε έγκυρη γνώμη και σωστή επίβλεψη στην επιλογή του είδους των παιχνιδιών.
• Μοιραστείτε το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό των παιδιών σας για τα ηλεκτονικά παιχνίδια. Περάστε χρόνο μαζί τους, με χαλαρό τρόπο, αλλά και λειτουργήστε ως αξιολογητές συζητώντας μαζί τους  για το περιεχόμενο.
• Συζητήστε μαζί τους για το τι τους έκανε εντύπωση και εντάξτε αυτές τις καταστάσεις σε συμβολικά παιχνίδια και παραμύθια (για παιδιά προσχολικής ηλικίας).
• Διερευνήστε αν η υπερβολική ενασχόληση του παιδιού σας με τον Η/Υ ή την τηλεόραση υποδηλώνει κάποια συναισθηματική δυσκολία.
• Μην τα τιμωρείτε ή υποτιμάτε που ενθουσιάζονται  με τα νέα μέσα.
• Μην επιτρέπετε την τηλεόραση πριν τον ύπνο, το σχολείο ή το πρωινό.
• Μην απαγορεύετε στα παιδιά να έχουν συναισθηματικές αντιδράσεις με αυτά που βλέπουν.
• Δραστηριότητες όπως: παιχνίδι με ομάδες άλλων παιδιών (κοινωνικοποίηση), ζωγραφική,  παιχνίδια με πλαστελίνη ,ζυμάρια (εξάσκηση και συχρονισμό λεπτής κινητικότητας και όρασης στις τρείς διαστάσεις),  λέγκο, τουβλάκια, κ.ά.
• Να έχετε γνώση των προγραμμάτων ή των βιντεοπαιχνιδιών που παρακολουθεί το παιδί σας. Είναι πιθανό πως κάποια από αυτά δεν απευθύνονται στην ηλικία του.
• Καθορίστε τον χρόνο παρακολούθησης, ώστε να μην ξεπερνά για παιδιά 3 – 5 ετών την μισή ώρα, για παιδιά 6 – 10 ετών την μία ώρα και για παιδιά 10 – 13 ετών την μιάμιση ώρα ποιοτικού προγράμματος ή βιντεοπαιχνιδιού την ημέρα. Με αυτόν τον τρόπο παρέχετε τη δυνατότητα στο παιδί να ασχοληθεί και με άλλες εποικοδομητικές δραστηριότητες.
• Αποφύγετε να τοποθετείτε τηλεοράσεις ή ηλεκτρονικούς υπολογιστές στα παιδικά δωμάτια. Είναι προτιμότερο να τα τοποθετείτε σε ένα κοινόχρηστο χώρο, όπου θα μπορείτε να έχετε έλεγχο της χρήσης τους.
• Προτείνετε προγράμματα που σχετίζονται με τα μαθήματά του.
• Κλείστε την τηλεόραση ή διακόψτε ένα βιντεοπαιχνίδι αν το κρίνετε ακατάλληλο. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ σημαντικό να εξηγήσετε επαρκώς στο παιδί τον λόγο που το κάνετε.
• Κλείστε την τηλεόραση και το ράδιο στη διάρκεια της σχολικής μελέτης του παιδιού ή των γευμάτων σας.

Συμβουλευτείτε τη σήμανση της τηλεόρασης.

• Κατάλληλο για ανήλικους άνω των 15 ετών.
• Κατάλληλο για όλους.
• Κατάλληλο για όλους απαραίτητη η γονική συναίνεση.
• Κατάλληλο μόνο για ενήλικους.
• Κατάλληλο για όλους με επιθυμητή η γονική συναίνεση.

Ποια προγράμματα  να επιλέξω;

Τα προγράμματα  που:

• Ενισχύουν τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη του παιδιού σας.
• Προτρέπουν το παιδί να σκεφτεί και να κάνει ερωτήσεις.
• Ενθαρρύνουν και παρακινούν το παιδί να μάθει περισσότερα.
• Προωθούν αξίες που είναι σημαντικές για εσάς.
• Ψυχαγωγούν το παιδί.

Αποφύγετε προγράμματα που :

• Εκθέτουν το παιδί σε σκηνές βίας.
• Προωθούν μη επιθυμητές συμπεριφορές.
• Ωθούν να επιλέξει θέματα ακατάλληλα για την ηλικία του.
• Παρουσιάζουν φυλετικά/ρατσιστικά πρότυπα.
• Προωθούν το καταναλωτικό πνεύμα.

Από την πρώτη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί ο γονιός είναι απαραίτητο να του μιλάει έτσι ώστε να δημιουργηθεί στο παιδί το κίνητρο για μίμηση. Δεν αφήνουμε ένα παιδί πολλές ώρες εκτεθειμένο στην τηλεόραση, για να ηρεμήσουμε εμείς... Αντιθέτως, παίζουμε με το παιδί, του διαβάζουμε βιβλία, κάνουμε περιπάτους  και συζητάμε μαζί του. Έτσι το βοηθάμε να αναπτύξει όλες του τις δεξιότητες. Ο χρόνος με το παιδί είναι πολύτιμος… μην τον αφήνετε να πηγαίνει χαμένος…

Τζουανοπούλου Αντωνία- Λογοθεραπεύτρια MSc, Επ. Υπευθ. Λογοπαίγνιον

             Αγίας Βαρβάρας 57Α  Ακταίο Ρίο Πάτρα (τηλ: 2610 995852-6937178522)

              Email:  info@logopaignion.gr    www.logopaignion.gr

Διαβάστε επίσης:

Ποιες είναι οι συνέπειες της αποχής των μαθητών από τις σχολικές τάξεις ?

Το παιδί ψευδίζει: Αιτίες και Αντιμετώπιση για τη Διαταραχή της Άρθρωσης

Θετικά και Αρνητικά της Τηλεκπαίδευσης στους μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες 

Καθυστέρηση λόγου: Γιατί δεν μιλάει το παιδί; Πώς να κάνω το παιδί μου να μιλήσει;