Χιλιάδες άνθρωποι με προβλήματα όρασης, έχουν τη δυνατότητα να μορφωθούν, να διαβάσουν ένα βιβλίο, να σπουδάσουν, με το σύστημα γραφής και ανάγνωσης για τυφλούς. “Μπράιγ”!
Η 4η Ιανουαρίου, είναι ημέρα που γεννήθηκε ο Γάλλος, Λουδοβίκος Λουί Μπράιγ (Louis Braille), ο οποίος εφηύρε τον Κώδικα Μπράιγ! Σήμερα λοιπόν, τιμάται ως παγκόσμια ημέρα γραφής Μπράιγ, επίσημα και από τον ΟΗΕ!
Το juniorsclub.gr επικοινώνησε με την Πρόεδρο Περιφερειακής Ένωσης Τυφλών, Δυτικής Ελλάδας, Φένια Χορμπα, η οποία μας απάντησε σε δυο βασικά ερωτήματα.
j.c.: Άνθρωποι με προβλήματα όρασης, έχουν πρόσβαση σε βιβλιογραφία, να μελετήσουν και να διαβάσουν ότι θέλουν;
Φ.Χ.: Τα άτομα με προβλήματα όρασης έχουν τις ίδιες ανάγκες με τους βλέποντες. Όπως ακριβώς οι βλέποντες έχουν την ανάγκη να διαβάσουν ενα βιβλίο ή ένα περιοδικό, έτσι και τα άτομα με προβλήματα όρασης θέλουν να έχουν πρόσβαση σε αυτά. Η κατάσταση γενικά αυτή τη στιγμή, θεωρώ πως ειναι αρκετά δύσκολη, ειδικά στην Ελλάδα που πολύς κόσμος δε γνωρίζει τη μέθοδο της γραφής braille, καθώς και τον τρόπο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Υπάρχουν βέβαια μεμονωμένοι οργανισμοί, όπως ο Φάρος που δίνει τη δυνατότητα σε άτομα με προβλήματα όρασης να διαβάσουν ένα μέρος από κάποιο λογοτεχνικό βιβλίο.
j.c.: Στο σχολείο ή σε ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης, μπορούν οι μαθητές και οι φοιτητές να σπουδάσουν και να βρουν στη γλώσσα Braille, τα βιβλία τους;
Φ.Χ.:Στο τμήμα ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης του παιδαγωγικού ινσιτούτου, θα μπορούσε κάποιος να βρει τα βιβλία όλων των τάξεων του δημοτικού σχολείου που έχουν διασκευαστεί μέχρι σήμερα και καλύπτουν τις ανάγκες μαθητών με προβλήματα όρασης. Τώρα, όσον αφορά την πρόσβαση των ατόμων με προβλήματα όρασης σε βιβλία πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, τα πράγματα δεν είναι το ίδιο καλά. Δυστυχώς τα πανεπιστήμια αγνοούν την ύπαρξη αυτών των ατόμων και δεν κάνουν κάτι για την εξυπηρέτηση τους, αγνοώντας όλες τις δυνατότητες της αξιοποίησης της τεχνολογικής προόδου πάνω σε αυτό το κομμάτι.
Κώδικας Μπράιγ – Braille
Η μέθοδος Μπράιγ δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα, από τον Louis Braille, έναν άνθρωπο που ήταν εντελώς τυφλός. Η ιστορία του, ξεκινά όταν ήταν στα τρία του χρόνια. Έπαιζε στο κατάστημα του πατέρα του στη Γαλλική πόλη Coupvray, όταν κατόρθωσε να τραυματίσει το μάτι του. Αν και του παρασχέθηκε η καλύτερη δυνατή ιατρική περίθαλψη που υπήρχε εκείνη την εποχή, αυτό δεν ήταν αρκετό. Μία μόλυνση του στοίχησε την όραση και στο «υγειές» μάτι, καθιστώντας τον μικρό τότε Braille, εντελώς τυφλό.
Την εποχή που έζησε ο Louis Braille υπήρχε ήδη ένα σύστημα ανάγνωσης για τυφλούς, το οποίο όμως αποτελούνταν από ανάγλυφα γράμματα της αλφαβήτου, πάνω σε μία επιφάνεια. Η προσπάθεια του κάθε τυφλού αναγνώστη να καταλάβει με την αφή, ποιο γράμμα ήταν, έκανε την διαδικασία ανάγνωσης τρομερά αργή, καθώς, το σχήμα των γραμμάτων είναι αρκετά σύνθετο. Αυτό οδήγησε στο να είναι ελάχιστοι εκείνοι που είχαν την δυνατότητα να διαβάζουν, όντας τυφλοί.
Το 1821, στο Εθνικό Ινστιτούτο για τους τυφλούς νέους στο Παρίσι, που φοιτούσε ο νεαρός Braille, ο καθηγητής του, Dr. Alexandre Francois-Rene Pignier, κάλεσε τον Charles Barbier να μιλήσει στην τάξη για ένα νέο σύστημα «νυχτερινής γραφής» όπως το αποκαλούσε. Το είχε επινοήσει μετά από απαίτηση του Ναπολέοντα, για ένα σύστημα επικοινωνίας που θα χρησιμοποιούσαν οι στρατιώτες, ακόμα και μέσα στη νύχτα χωρίς να κάνουν κάποιο θόρυβο. Βασιζόταν σε ένα πλέγμα από 6×6 ακίδες, με τις οποίες ο Barbier αναπαριστούσε διάφορα γράμματα και φθόγγους. Αρχής εξ αρχής, για να το χρησιμοποιήσει κανείς, θα έπρεπε να έχει πολύ μεγάλα δάχτυλα. Ο νεαρός τότε Braille όμως, είδε το σύστημα του Barbier σαν μία καλή ευκαιρία να πειραματιστεί.
Αυτό το αλφάβητο που έφτιαξε ο Μπράιγ ήταν μια αντικατάσταση του γραμματικού αλφάβητου με ανάγλυφες στιγμές, που με διάφορους συνδυασμούς αποδίδουν ένα κείμενο. Ο τυφλός μπορεί μ’ αυτό το σύστημα να διαβάζει ψηλαφώντας τις στιγμές με το δάχτυλο, δηλαδή έχουμε ανάγνωση με την αφή. Το σύστημα Μπράιγ έχει έξι ανάγλυφες κουκκίδες σαν το κεφαλάκι μιας καρφίτσας. Είναι τοποθετημένες ανά τρεις και μ’ αυτές γίνονται 63 συνδυασμοί, που αντιστοιχούν στα γράμματα και τους αριθμούς. Η γραφή Μπράιγ διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, όπως ακριβώς και η γραφή των «βλεπόντων».
Οθόνη Μπράιγ ονομάζεται η συσκευή για την δημιουργία χαρακτήρων Μπράιγ, συνήθως μέσω της ανύψωσης τελειών μέσα από τις τρύπες μιας επίπεδης επιφάνειας. Οι τυφλοί χρήστες υπολογιστών, οι οποίοι δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια κανονική οθόνη υπολογιστή, τη χρησιμοποιούν για να διαβάσουν κείμενο.
Στα γραφεία της Περιφερειακής Ένωσης Τυφλών Δυτικής Ελλάδος επί της οδού Αγίου Νικολάου 57-59 (Τ.Κ. 26221, Πάτρα) πραγματοποιούνται μαθήματα εκμάθησης γραφής και ανάγνωσης Braille. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2610 224992 (Δευτέρα-Παρασκευή 09:00-13:00).
