Τρία άγνωστα φεγγάρια ανακαλύφθηκαν γύρω από τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα

«Τα τρία νεοανακαλυφθέντα φεγγάρια είναι τα πιο αμυδρά που έχουν βρεθεί ποτέ γύρω από αυτούς τους δύο παγωμένους γίγαντες, με τη χρήση επίγειων τηλεσκοπίων», δήλωσε ο Scott S. Sheppard, αστρονόμος στο Ίδρυμα Κάρνεγκι. «Χρειάστηκε ειδική επεξεργασία της εικόνας για να αποκαλυφθούν τόσο αμυδρά αντικείμενα».

Οι αποκαλύψεις θα είναι χρήσιμες για τις μελλοντικές αποστολές που θα εξερευνήσουν τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, κάτι που αποτελεί προτεραιότητα για τους αστρονόμους, δεδομένου ότι οι παγωμένοι πλανήτες παρατηρήθηκαν λεπτομερώς μόνο με το Voyager 2 τη δεκαετία του 1980.

Το φεγγάρι του Ουρανού

Το νεοανακαλυφθέν φεγγάρι του Ουρανού είναι το 28ο που παρατηρείται σε τροχιά γύρω από τον παγωμένο γίγαντα και είναι επίσης πιθανότατα το μικρότερο, με διάμετρο 8 χιλιόμετρα. Το φεγγάρι, που ονομάζεται S/2023 U1, χρειάζεται 680 γήινες ημέρες για να ολοκληρώσει μια τροχιά γύρω από τον πλανήτη. Στο μέλλον, ο μικροσκοπικός αυτός δορυφόρος θα πάρει το όνομα ενός χαρακτήρα από έργα του Σαίξπηρ, όπως συμβαίνει παραδοσιακά με όλα τα φεγγάρια του Ουρανού.

Το νέο φεγγάρι S/2023 U1 όπως φάνηκε από το τηλεσκόπιο Μαγγελάνος στις 4 Νοεμβρίου 2023. Στην επάνω αριστερή γωνία διακρίνεται η άκρη του πλανήτη ΟυρανούScott Sheppard/Carnegie Science

Ο Sheppard εντόπισε το φεγγάρι τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, ενώ πραγματοποιούσε παρατηρήσεις με τα τηλεσκόπια Μαγγελάνος στο Αστεροσκοπείο Λας Καμπάνας στη Χιλή. Συνεργάστηκε με τη Marina Brozovic και τον Bob Jacobson του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης της NASA στην Καλιφόρνια για να προσδιορίσει την τροχιά του φεγγαριού.

Τα δύο φεγγάρια του Ποσειδώνα

Τα τηλεσκόπια Μαγγελάνος έπαιξαν επίσης καθοριστικό ρόλο στο να βοηθήσουν τον Sheppard να βρει το φωτεινότερο από τα δύο νέα φεγγάρια του Ποσειδώνα, το S/2002 N5. Το τηλεσκόπιο Subaru, που βρίσκεται στο ανενεργό ηφαίστειο Mauna Kea της Χαβάης, τον βοήθησε να εστιάσει στο άλλο εξαιρετικά αμυδρό φεγγάρι του Ποσειδώνα, το S/2021 N1.

Και τα δύο φεγγάρια, που ανεβάζουν το σύνολο των γνωστών φυσικών δορυφόρων του Ποσειδώνα σε 18, εντοπίστηκαν για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2021, αλλά χρειάστηκαν παρακολουθήσεις με διαφορετικά τηλεσκόπια τα τελευταία δύο χρόνια για να επιβεβαιωθεί η τροχιά τους.

Το φωτεινό φεγγάρι S/2002 N5 έχει διάμετρο 23 χιλιόμετρα και χρειάζεται σχεδόν εννέα χρόνια για να ολοκληρώσει μια τροχιά γύρω από τον Ποσειδώνα, ενώ το αχνό S/2021 N1 έχει διάμετρο περίπου 14 χιλιόμετρα και έχει τροχιά περίπου 27 ετών. Και τα δύο θα πάρουν τελικά νέα ονόματα που παραπέμπουν στις θαλάσσιες θεές Νηρηίδες της ελληνικής μυθολογίας – ακολουθώντας τον Ποσειδώνα που πήρε το όνομά του από τον αρχαίο θεό της θάλασσας.

Οι δορυφόροι των γιγάντιων πλανητών

Μελετώντας τις μακρινές, γωνιακές τροχιές των φεγγαριών, ο Sheppard υπέθεσε ότι οι δορυφόροι τραβήχτηκαν σε τροχιά γύρω από τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα εξαιτίας της βαρυτικής επιρροής των γιγάντιων πλανητών λίγο μετά το σχηματισμό τους. Τα εξωτερικά φεγγάρια που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από όλους τους γιγάντιους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος – τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα – έχουν παρόμοιες προδιαγραφές.

Είναι πιθανό ότι ορισμένα από τα φεγγάρια αυτά είναι θραύσματα από κάποτε μεγαλύτερα φεγγάρια που συγκρούστηκαν με αστεροειδείς ή κομήτες και διαλύθηκαν.

Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι γιγάντιοι πλανήτες αιχμαλώτισαν τα φεγγάρια τους βοηθά τους αστρονόμους να συνθέσουν τα κομμάτια των χαοτικών πρώτων ημερών του ηλιακού μας συστήματος.