Η καλοσύνη θεωρείται μία από τις ανώτερες αρετές την ανθρώπινη φύση επειδή εμπεριέχει ενσυναίσθηση, αγαθότητα, επιείκεια, φιλικότητα.
από την Δρ. Χριστίνα Μπογιατζή, Παιδοψυχολόγο BA, MA, Ph.D – Λογοπαθολόγο BA, MA
Ωστόσο, ο όρος της «καλοσύνης» έχει διαβαθμίσεις και σίγουρα αυτές, μπορούν να γίνουν αντικείμενο προβληματισμού για την ενδεδειγμένη παιδαγωγική προς τα παιδιά μας.
Μπορεί ποτέ το καλό να καταλήξει επιζήμιο ή θα έχει πάντοτε το άλλοθι της καλοπροαίρετης πρόθεσης;
Η καλοσύνη είναι απαραίτητη στη ζωή των παιδιών μας όντως!
Θα μπορούσαμε να την αναφέρουμε ως δείγμα ψυχικής υγείας, ωστόσο, όχι απροϋπόθετα, όχι άκριτα, όχι απερίσκεπτα.
Η σκέψη των παιδιών διανύει πολύ σημαντικές φάσεις «ηθικής» που ακόμη και επιστημονικά, (Lawrence Kohlberg, 1927-1987) η βιβλιογραφία εξηγεί πως θέλει χρόνο, καθοδήγηση αλλά και γνώση των ενηλίκων για να ευοδώσει σε μία κατάλληλη πρακτική. Γεννιέσαι άνθρωπος, όχι καλός. Γεννιέσαι άνθρωπος, όχι κακός.
Η πολύπτυχη ανθρώπινη φύση δεν γεννά καλοσύνη, γεννά όλες τις προδιαγραφές όμως, ώστε ένα παιδί, έχοντας τα κατάλληλα ερεθίσματα απο το περιβάλλον (συνήθως πρώτα το οικογενειακό), να απορροφήσει και να επεξεργαστεί σε βάθος την αιτία και την πρόθεση για το «καλό» ενώ στον αντίποδά του, να μπορεί το ίδιο το παιδί να διαχωρίσει το «κακό» και τις επιπτώσεις που αυτό επισύρει.
Ο τρόπος που ο άνθρωπος κοινωνικοποιείται απο την πρώτη μέρα της γέννησής του παίζει πολυσήμαντο και πολυπαραγοντικό ρόλο, τόσο για τις ροπές της βιολογίας του (βιοχημία εγκεφάλου, νευρωνικές συνδέσεις) όσο και για την εξωτερικευμένη του συμπεριφορά σε σχέση με άλλους. Για παράδειγμα, εάν ένα παιδί νιώσει πως η πρόθεση είναι καλή, σιγά σιγά αποκωδικοποιεί την πράξη και τη διαχωρίζει -ακόμη και ενστικτωδώς- σε καλή ή κακή ανεξαρτήτως φαινομενικότητας της.
Ένα παιδί μπορεί να διακρίνει εάν το μαλώνουμε επειδή θέλουμε το καλό του, ή επειδή χρησιμοποιούμε εσφαλμένα την γονεϊκότητα για να εξουσιάσουμε τον ψυχισμό του. Συνεπώς, «το καλό» δεν είναι απλά το καλό, είναι και το «καλή την προαιρέσει» καλό. Υπάρχουν στιγμές που το καλό μπορεί να γίνει κακό εάν η πρόθεση δεν είναι ιδιοτελής. Πολλές φορές ο καλός άνθρωπος κάνει κάτι κακό, ενώ ο κακός μπορεί να κάνει κάτι καλό. Είναι ευθύνη μας να δείξουμε στα παιδιά μας τρόπους να το διαφοροποιούν.
Για να διδάξεις καλοσύνη πρέπει πρώτα ΕΣΥ να είσαι καλός. Η καλοσύνη δε διδάσκεται χωρίς βίωμα κοινωνικότητας. Αυτός είναι και ο πρωταρχικός λόγος που η γονεϊκότητα δεν μπορεί να παράξει θετικά αποτελέσματα εάν ο γονέας δεν είναι ήδη αυτός που διδάσκει στο παιδί του να γίνει. Η διδακτέα ύλη της ψυχής μας, παραδίδεται μέσα απο συναισθήματα και μνήμες, όχι μόνο από εξεζητημένες λέξεις ή κηρυγματικό λόγο.
Συνεπώς, ο καλός άνθρωπος μεταδίδει πρώτα την καλοσύνη κι ύστερα την λεκτικοποιεί ή την πλαισιώνει σε κάτι πιο οργανωμένο για το παιδί να το δει. Το δείγμα μας, να είναι παράδειγμα αλλιώς οι λέξεις θα πτωχεύουν σε αξία, ειδικά στα παιδιά που οι «πόροι» των ψυχικών οφθαλμών τους, είναι ορθάνοιχτα.
Η ηθική (καλή) σκέψη έχει μία διαδρομή. Ο Lawrence Kohlberg μίλησε για έξι στάδια ανάπτυξης ηθικής σκέψης στα παιδιά και με πολύ εύστοχο τρόπο απεικόνισε τις αναβαθμίσεις. Ακροθιγώς να αναφέρουμε πως ενώ στην αρχή ένα παιδί πράττει το σωστό από φόβο μίας τιμωρίας (3-7 ετών), προχωρά στη φάση της εξωτερικής επιβράβευσης, συνεχίζει στη φάση της εσωτερικευμένης επιβράβευσης (λέω μπράβο στον εαυτό μου, 7-13 ετών) και στα τελικά στάδια της ηθικής σκέψης, νοιάζομαι πραγματικά και βαθιά για τον άλλον, μπαίνω στην ηθική της ψυχής μου ανεξαρτήτως εξωτερικών πιέσεων ή και δέλεαρ, (ενήλικη ζωή).
Η καλοσύνη θα πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης για όλες τις προσωπικότητες των ανθρώπων. Να είναι όμως με διάκριση όχι αν θα είμαστε καλοί ή όχι, αλλά εάν θα επέμβουμε σε κάτι ή θα αποσυρθούμε από αυτό. Παραμένουμε καλοί, γινόμαστε ανθρώπινοι και όλο το στοίχημα είναι στο «μέρος» και την πρόθεση της καλής μας πράξης, όχι σε αυτήν καθαυτή.
*μη ξεχάσεις να κάνεις ένα Like στη σελίδα μας στο facebook juniorsclub.gr —>ΕΔΩ
