από την Χαρούλα Μαθιοπούλου Μπιλάλη, Μοριακή Βιολόγο, εξειδικευμένη στην γονιμότητα και τις τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Μπορεί η απόκτηση ενός παιδιού να είναι μία σημαντική, για τους περισσότερους ίσως η πιο σπουδαία, επιθυμία, ο δρόμος όμως προς την επίτευξή της δεν είναι πάντα εύκολος. Για μερικά ζευγάρια, η εγκυμοσύνη είναι ένα όνειρο, το οποίο απαιτεί μεγάλη προσπάθεια. Δυστυχώς, η υπογονιμότητα, ακόμα και στις μέρες μας, στερεί πολλές οικογένειες από την αυτονόητη για τους περισσότερους χαρά της απόκτησης ενός παιδιού.
Τα περισσότερα υπογόνιμα ζευγάρια καταφέρνουν να εκπληρώσουν το όνειρό τους και να αποκτήσουν τελικά ένα μωράκι με τη βοήθεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF). Όμως, παρά την ύπαρξη προηγμένων τεχνικών και μεθόδων, αρκετές διαδικασίες εξωσωματικής γονιμοποίησης, δυστυχώς, δεν έχουν την επιθυμητή κατάληξη.
Ιδιαίτερα για τις περιπτώσεις εκείνες που ενώ φαίνεται πως κάτι ξεκινάει αλλά διακόπτεται απότομα, η αγωνία και η λύπη είναι ακόμα πιο έντονες, καθώς λίγες ημέρες μετά την έναρξη της κύησης, αποδεικνύεται πως τελικά πρόκειται για μία χημική εγκυμοσύνη. Αλλά, ας εξηγήσουμε την κατάσταση πιο αναλυτικά.
Από την εξωσωματική γονιμοποίηση στη μέτρηση της πρώτης χοριακής.
Μία διαδικασία IVF ή εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι πράγματι η απόδειξη ότι η ιατρική επιστήμη μπορεί να κάνει θαύματα. Η διαδικασία ξεκινάει με την ορμονοθεραπεία, η οποία ενισχύει την ανάπτυξη πολλών ωαρίων στις ωοθήκες μιας γυναίκας.
Αυτά τα ωάρια, στη συνέχεια, συλλέγονται και γονιμοποιούνται σε δοκιμαστικά τριβλία χρησιμοποιώντας επιλεγμένα σπερματοζωάρια από το ειδικά επεξεργασμένο σπέρμα του συντρόφου. Τα γονιμοποιημένα ωάρια αφήνονται να αναπτυχθούν για 2-5 ημέρες και να γίνουν έμβρυα. Τα πιο υγιή από αυτά τα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα, όπου αναπτύσσονται ακόμα περισσότερο και κάποια στιγμή αρχίζουν να εμφυτεύονται στο σώμα της, οπότε και ξεκινά η εγκυμοσύνη. Η θετική β-χοριακή γοναδοτροπίνη είναι γεγονός. Τις επόμενες ημέρες, μοναδικές αλλαγές που συμβαίνουν τόσο στο έμβρυο όσο και στη μήτρα, καθορίζουν την επιτυχή ή όχι έκβαση μια κύησης.
Τι είναι η χημική εγκυμοσύνη και πως συνδέεται με την εξωσωματική γονιμοποίηση.
Μια χημική εγκυμοσύνη είναι στην ουσία μια πρόωρη αποβολή: δηλαδή, γίνεται εμφύτευση του εμβρύου στη μήτρα, αρχίζει να εκκρίνεται η β-χοριακή γοναδοτροπίνη η οποία και μπορεί να ανιχνευτεί στο αίμα, αλλά για κάποιο λόγο η εγκυμοσύνη δεν προχωρά. Τότε, εμφανίζεται περίοδος, δηλαδή αρχίζει η αποβολή του εμβρύου.
Είναι σημαντικό μία γυναίκα να γνωρίζει πως τέτοιες καταστάσεις συμβαίνουν αρκετά συχνά και όχι μόνο μετά από μία προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης. Πολλές περιπτώσεις στις οποίες η περίοδος άργησε να φανεί 3-4 ημέρες, μπορεί να οφείλονται σε μια τέτοιας μορφής εγκυμοσύνη, οι γυναίκες όμως δεν καταλαβαίνουν διαφορά, καθώς δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερα συμπτώματα.
Πολλές γυναίκες, ενώ έχουν καθυστέρηση λίγων ημερών, κάνουν ένα τεστ εγκυμοσύνης, το οποίο βγαίνει θετικό αλλά τελικά πρόκειται για μια χημική εγκυμοσύνη. Είναι, λοιπόν, μία αρκετά συχνή κατάσταση, της οποίας τα αίτια δεν είναι απολύτως σωστά.
Δε σημαίνει όμως τίποτε απολύτως, προγνωστικά, για μία επόμενη εγκυμοσύνη.
Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση, επειδή ακριβώς παρακολουθούν με λεπτομέρεια τη διαδικασία, αντιλαμβάνονται την περίπτωση μίας χημικής εγκυμοσύνης πιο συχνά από ότι οι γυναίκες που έχουν συλλάβει με φυσικό τρόπο, οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις, αντιμετωπίζουν μια χημική εγκυμοσύνη ως καθυστέρηση της περιόδου, επειδή δεν είχαν καμία ένδειξη ότι ήταν έγκυες έστω και για λίγες ημέρες.
Χημική Εγκυμοσύνη και IVF: Ποιες είναι οι αιτίες
Από τα 100 ζευγάρια που λαμβάνουν ένα θετικό τεστ εγκυμοσύνης μετά την εμβρυομεταφορά στα πλαίσια μίας διαδικασίας εξωσωματικής γονιμοποίησης, περίπου στα 20, η κύηση αφορά χημική εγκυμοσύνη.
Οι κύριες αιτίες μιας χημικής εγκυμοσύνης μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση
- Πιθανή γενετική ανωμαλία του εμβρύου
Η κυριότερη αιτία μιας χημικής εγκυμοσύνης και αποβολής είναι κάποια ανωμαλία στο έμβρυο. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Όπως κάθε ανθρώπινος οργανισμός, έτσι και ένα υγιές έμβρυο αποτελείται από 46 χρωμοσώματα, χωρισμένα σε 23 ζεύγη. Αν ο αριθμός αυτός διαφέρει έστω και για ένα χρωμόσωμα, προκαλούνται δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες στο έμβρυο. Επίσης, επιγενετικοί και μεταβολικοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν την ανάπτυξη μη φυσιολογικών εμβρύων. Σε μεγαλύτερες σε ηλικία εγκύους και σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι πιο πιθανό να διαγνωστούν ανωμαλίες του εμβρύου κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
- Δυσλειτουργία της διαδικασίας εμφύτευσης
Αρκετές χημικές εγκυμοσύνες οφείλονται σε δυσλειτουργία της εμφύτευσης ως διαδικασία. Μερικές από τις αιτίες που προκαλούν αυτή τη δυσλειτουργία είναι:
- πολύποδες ενδομητρίου
- ινομυώματα
- χειρουργικές ουλές
- προχωρημένη ηλικία της μητέρας
- σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
- Γενικές αιτίες
- σοβαρές λοιμώξεις, ιδιαίτερα από σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσους
- παθήσεις του θυρεοειδούς
- διαταραχές στα επίπεδα των ορμονών που ελέγχουν την αναπαραγωγή
- ανωμαλίες της ωχρινικής φάσης, δηλαδή της περιόδου ανάμεσα στη 15η έως περίπου 28η ημέρας του εμμηνορυσιακού κύκλου, κατά την οποία ο ρόλος του ωοθυλακίου ως ωχρό σωμάτιο δεν ολοκληρώνεται με τη ρήξη και την απελευθέρωση του ωαρίου, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να υποστηρίξει την έναρξη της κύησης.
Αν και η χημική εγκυμοσύνη σημαίνει αποβολή, η πλειοψηφία των γυναικών που έχουν μείνει έγκυες φυσιολογικά, δεν το βιώνει αρνητικά επειδή δεν το αντιλαμβάνεται καν. Όμως, για τις γυναίκες που έχουν μείνει έγκυες μετά από τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης και βιώνουν αυτή την πρόωρη αποβολή, τα συναισθήματα είναι πολύ δυσάρεστα. Ιδιαίτερα εάν ήταν το πρώτο θετικό αποτέλεσμα μετά από πάρα πολλές προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Αυτό όμως που θέλω να τονίσω είναι πως εάν μία χημική εγκυμοσύνη έχει συμβεί και σε εσάς, θυμηθείτε πως δεν είναι το τέλος. Είναι οδυνηρό, όμως πρέπει να βρείτε τη δύναμη να προχωρήσετε. Μερικοί μάλιστα πιστεύουν, και μέσα σε αυτούς και εγώ, πως μία χημική εγκυμοσύνη είναι καλύτερη από ένα εντελώς αρνητικό αποτέλεσμα, γιατί έχει επιβεβαιώσει πως αρκετά στάδια στην πορεία για την επίτευξη μίας εγκυμοσύνης έχουν πραγματοποιηθεί με επιτυχία. Και υπάρχουν πολλά παραδείγματα από γυναίκες που ενώ έχουν βιώσει τη δυσάρεστη εμπειρία μιας χημικής εγκυμοσύνης, αποκτούν σε επόμενη προσπάθεια υγιή μωρά.
Γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι, όμως πρέπει να μπορέσετε να αφήσετε πίσω σας την αρνητική εμπειρία και να εστιάσετε στο τι μάθατε και τι πληροφορίες συγκεντρώσατε που μπορεί να σας βοηθήσουν στην επόμενη προσπάθεια σας. Συζητήστε με το γιατρό σας για τα πιθανά αίτια της χημικής εγκυμοσύνης, κάντε μόνο τις εξετάσεις που κρίνονται απαραίτητες για τη δική σας περίπτωση και ετοιμαστείτε με δύναμη για την επόμενη προσπάθεια απόκτησης του μωρού σας.
